Dniprova Çayka (ukr. Дніпрова Чайка, əsl adı və soyadı Lyudmila Alekseyevna Vasilevskaya ukr. Людмила Олексіївна Василевська-Березіна; 20 oktyabr 1861[1] – 13 mart 1927[2]) — ukraynalı yazıçı və şairə, kəndli hüquqlarının müdafiəçisi.
| Dniprova Çayka | |
|---|---|
| ukr. Дніпрова Чайка | |
 | |
| Doğum tarixi | 20 oktyabr 1861[1] |
| Vəfat tarixi | 13 mart 1927[2] (65 yaşında) |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Lyudmila Berezina Rus kəndli keşişinin və ukraynalı qadının qızı olaraq, Ukraynanın cənubundakı Karlivkada anadan olub.[3] O, Odessada özəl gimnaziyada təhsil alıb. O, fərdi müəllim kimi çalışıb, öncə kənd məktəbində, daha sonra isə orta məktəbdə dərs deyib. O, Ukrayna xalq mahnılarını və şifahi ənənələrini toplamışdır. 1885-ci ildə o, ukraynalı tarixçi və vətənpərvər Teofan Vasilevska ilə ailə həyatı qurub. Ukraynalı millətçilər Rusiya imperiyası daxilində sıxışdırıldığı üçün cütlük tez-tez polis nəzarəti altında düşür və 1905-ci ildə Vasilevskanın yazıları müsadirə edilir.[4]
Dniprova Çayka ədəbi fəaliyyəti 1884-cü ildə başlamışdır. Əsərlərinin əksəriyyəti və ən yaxşıları XIX əsrin son rübündə nəşr edilmişdir. Bu əsərlər Dnepr Ukraynası və Qalisiyanın Ukrayna dövri nəşrlərində dərc edilmişdir. Dniprova Çayka hekayə, nəsr əsərləri və lirik şeirlər yazıb. Dneprova Çaykanın bədii əsərləri arasında bunları: Ukrayna ziyalılarının və kəndlilərinin həyatını əks etdirən "Çudnıy", "Xrestos", "Znaxarka", "Gecə", "Yaradılmamış məxluqların kölgəsi" və s. qeyd etmək lazımdır.
Dniprova Çaykanın dünyagörüşü populizmə daha yaxın idi. Bu, onun işinin xarakterini və üslubunu müəyyən edirdi. Dniprova Çayka kəndliləri bütövlükdə, ona ziyalı psixologiyasının xüsusiyyətlərini bəxş edən vahid kütlə kimi təsəvvür edir. Dniprova kəndli həyatını bəzən pastoral tonlarda təqdim edir. Onun hekayələrindəki kəndlilər çox vaxt torpaq sahibləri ilə çox mehriban münasibəti olan kəndlilərdir. O, kəndli mühitində heç bir sosial fərqlilik hiss etmədiyini qeyd edib. Bununla yanaşı, onun əsərləri hələ də kəndli yoxsulluğunun fotoqrafik olaraq dəqiq mənzərəsini təqdim edir.
Dniprova Çayka kəndli həyatından bəhz edən esselərində, etnoqrafik məktəb metodlarına söykənib. Onun nəsri də, nəzmi də saf lirikanı tərənnüm edir. Dniprova Çayka təbiətinin həyat ritmində "əbədi harmoniya" axtarıb.
Yazıçının təbiətə münasibətində fərdiyyətçiliyin, estetikanın bariz izləri vardır. Dniprova Çaykanın poeziyası Ukraynanın milli motivlərini özündə cəmləşdirib. Bədii formada Dniprova Çayka poeziyası müəyyən dərəcədə simvolizmi gözləyir.
Vasilevska 65 yaşında Hermanivkada vəfat edib.[3]
Əsərlərinin toplusu 1929-cu ildə, digəri isə 1931-ci ildə nəşr edilmişdir. Onun əsəri In the Dark of the Night 1998-ci ildə ingilis dilinə tərcümə edilib.[4]
Onun təsviri olan xatirə sikkəsi 2011-ci ildə anadan olmasının 150 illiyi münasibətilə Ukraynada dövriyyəyə buraxılıb.[5]
- ↑ 1 2 Dniprova Chaika. Internet Encyclopedia of Ukraine.
- ↑ 1 2 Днипрова Чайка // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Dniprova Chaika // Internet Encyclopedia of Ukraine.
- ↑ 1 2 "Dniprova Chayka (1861-1927)". Women's Voices in Ukrainian Literature. Language Lanterns Publications.
- ↑ "Dniprova Chaika". National Bank of Ukraine. 2015-01-22 tarixində arxivləşdirilib.