Dempinq sindromu — mədə-bağırsaq sistemində qidanın çox sürətlə həzm olunması və boşalması nəticəsində yaranan simptomlarla xarakterizə olunan tibbi vəziyyət.[1]
| Dempinq sindromu | |
|---|---|
| XBT-10-KM | K91.1 |
| XBT-9 | 564.2 |
| DiseasesDB | 31227 |
| MeSH | D004377 |
Dempinq sindromu ilk dəfə XX əsrin əvvəllərində mədə cərrahiyyəsi keçirmiş xəstələrdə müşahidə edilmişdir. 1922-ci ildə Mixau tərəfindən təsvir edilmiş və bu simptomlar qrupu "Damping" (sürətlə boşalma) termini ilə əlaqələndirilmişdir.[2]
Sindrom əsasən mədə cərrahiyyəsi, xüsusilə qastrektomiya və ya mədənin bir hissəsinin çıxarılması keçirmiş xəstələrdə baş verir. Bu cərrahi müdaxilələr nəticəsində mədə qidanı normal sürətlə həzm edə bilmir və qida birbaşa kiçik bağırsağa keçir. Nəticədə qan şəkərinin sürətlə dəyişməsi və müxtəlif simptomlar yaranır.[3]
Dempinq sindromu erkən və gec mərhələlərdə fərqli simptomlarla özünü göstərir. Erkən mərhələdə simptomlar adətən yeməkdən 15–30 dəqiqə sonra başlayır və bulantı, qusma, qarın ağrısı, qarında gurultu, ishal, ürəkbulanma, tərləmə və yorğunluq kimi əlamətlərlə müşahidə olunur. Gec mərhələdə isə simptomlar yeməkdən 1–3 saat sonra yaranır və zəiflik, tərləmə, aclıq hissi, titrəmə, sürətli ürək döyüntüsü, qan şəkərinin kəskin şəkildə aşağı düşməsi (hipoqlikemiya) və dəridə qızarmalarla xarakterizə olunur.[1]
Qastrektomiya keçirmiş xəstələrin təxminən 25–50%-ində dempinq sindromunun simptomları müşahidə edilir. Erkən mərhələ simptomları daha geniş yayılmışdır, gec mərhələ simptomları isə daha az rast gəlinir. Bu sindrom qadınlarda və kişilərdə eyni tezlikdə baş verir.[3]
Dempinq sindromunun müalicəsi əsasən pəhriz dəyişiklikləri, dərman terapiyası və bəzi hallarda cərrahi müdaxilə ilə həyata keçirilir. Pəhriz dəyişiklikləri zamanı az və tez-tez yemək, yüksək proteinli və aşağı karbohidratlı qidalar qəbul etmək, maye qəbulunu yeməklərdən ayrı vaxtda etmək tövsiyə olunur. Dərman müalicəsi zamanı otreotid kimi preparatlar bağırsağa qida keçidini yavaşlatmaq üçün istifadə edilir. Ağır hallarda isə mədə-bağırsaq sisteminin yenidən qurulması üçün cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.[4]
- ↑ 1 2 "Dumping Syndrome". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. September 2013. 2017-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-29.
- ↑ "Dumping Syndrome - NIDDK". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 2017-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-16.
- ↑ 1 2 "Dumping Syndrome: Symptoms, Causes, Complications, Treatment". Healthline. 19 iyn 2017. 2025-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-16.
- ↑ "Dumping Syndrome After Gastric Bypass Surgery".