Dehli cümə məscidi (urduca: جامع مسجد) — Rəsmi adı ilə "Masjid-i-Jehan-Numa" (Dünyanı əks etdirən məscid), Hindistanın Dehli şəhərində yerləşən ən böyük Sünni məscidlərindən biri.[1] Məscid, Böyük Moğol imperatoru Şah Cahan tərəfindən 1644-1656-cı illər arasında inşa edilmiş və ilk imamı Seyid Əbdül Qafur Şah Buxari tərəfindən təqdis edilmişdir. Moğol paytaxtı Şahcahanabadda (indiki Köhnə Dehli) yerləşən məscid, 1857-ci ildə imperiyanın süqutuna qədər Moğol imperatorlarının imperiya məscidi kimi xidmət etmişdir. Müstəmləkə dövründə Hindistanda İslam hakimiyyətinin simvolu kimi qəbul edilirdi. Həmçinin, Britaniya hakimiyyəti dövründə bir neçə mühüm siyasi hadisənin mərkəzində olmuşdur. Hal-hazırda aktiv şəkildə istifadə olunur və Dehlinin ən ikonik abidələrindən biridir, Köhnə Dehli ilə sıx şəkildə əlaqələndirilir. Məscid quruluşu Milli Əhəmiyyətli Abidə statusuna malikdir.[2]
| islam | |
| Dehli cümə məscidi | |
|---|---|
| | |
| |
| Ölkə | |
| Üslubu | İslam memarlığı |
| jamamasjid.in | |
Məscidin iki adı var. Şah Cahan tərəfindən verilən köhnə ad "Masjid-i-Jehan-Numa" ("bütün dünyanı əks etdirən məscid") kimi şərh edilir və ehtimal ki, "Cahan-Numa" (dünyanı əks etdirən) ilə əlaqədardır. Digər daha çox yayılmış ad isə "Jama Masjid" (ərəbcə "Cümə məscidi" mənasını verir) adıdır ki, bu ad ümumi xalq arasında yaranmışdır.[3]
Məscid, tarixi Şahcahanabad şəhəri daxilində, indiki Köhnə Dehli məhəlləsində yerləşir. Məscidin qarşısında Qırmızı Qala və Sunehri məscidi var.[4] Köhnə Dehlinin əsas mərkəzlərindən biri olan Jama Masjid, tarixi Çandni Çovk kimi müxtəlif ticarət mərkəzləri ilə əhatə olunub.[5] Hindistan müstəqillik hərəkatının fəalı Əbul Kəlam Azadın məzarı məscidə bitişikdir.[6]
- ↑ "Jama Masjid, Delhi". Cultural India website. n.d. 5 dekabr 2023 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 may 2017.
- ↑ "List of Ancient Monuments and Archaeological Sites and Remains of Delhi". Archaeological Survey of India. İstifadə tarixi: 2 oktyabr 2018.
- ↑ Aziz, 2017. səh. 18
- ↑ "Shahjahanabad: How a planned city came undone". Hindustan Times (ingilis). 27 yanvar 2018. İstifadə tarixi: 12 sentyabr 2021.
- ↑ Rajagopalan, 2016. səh. 102
- ↑ Rajagopalan, 2016. səh. 114
- Vikianbarda Dehli cümə məscidi ilə əlaqəli mediafayllar var.
- Şablon:Wikivoyage inline
- The Jama Masjid Of Delhi
