Dancen-kroul (ing. dungeon crawl; hərf. "zindanda dolaşma") – fentezi RPG oyunlarında personajlarında labirint mühitində ("zindan") hərəkət etdiyi, müxtəlif bədheybətlərlə döyüşdüyü, tələlərdən qurtulduğu, tapmacalar həll etdiyi və tapdıqları xəzinələri qarət etdikləri ssenari.[1] Dancen-kroul elementləri ehtiva edən videooyunlar və stolüstü oyunlar ayrıca janr hesab olunur və dancen-krouler (ing. dungeon crawler) termini ilə ifadə olunur.[1][2][3]
Dancen-kroul janrında ilk stolüstü oyun 1975-ci ildə buraxılmış "Dungeon!" oyunudur.[4] Növbəti illərdə bir çox oyun bu konseptdən istifadə emişdir. 2010-cu illərin populyar stolüstü oyunlarından biri olan "Gloomhaven" dancen-kroulerdir.[3][5]
İlk dancen-kroul videooyunu 1975-ci ildə Rasti Razerford tərəfindən PLATO interkativ təhsil sistemi üçün hazırlanmış "pedit5" hesab olunur. Oyun sistemdən silinsə də, daha sonra "dnd" və "Moria" kimi bənzər oyunlar çıxmışdır.[1]
1980-ci illərdə çıxmış "Rogue", "The Bard's Tale", "Cosmic Soldier", "Dungeon Master", "Gauntlet", "Madō Monogatari", "Megami Tensei", "Might and Magic", "Legend of Zelda", "Phantasy Star", "Ultima" və "Wizardry" kimi oyun və seriyalar janrın standartlarının formalaşmasında rol oynamışdır. Oyunların ibtidai qrafikləri labirint yaratmaq üçün lazım olan təkrarlanan plitələr və oxşar qrafiklər üçün əlverişli idi. "Game Developer" saytında Mett Bardon "Telengrad" oyununu "saf dancen-krouler" adlandırmışdır.[6] Bu dövrə aid "Dragon Slayer" və "The Tower of Druaga" kimi dancen-kroulerlər ekşen rol oyunu döyüşünə malikdir.[7][8]
Bu altjanra birinci şəxs prespektivindən macəraçı komandanı idarə etməkdən ibarət olan RPG-lər daxildir. "Wizardry", "Might and Magic" və "Bard's Tale" seriyaları bu altjanra aid edilir. Bu cür oyunlar "blobberlər" adlanır.[9][10]
- ↑ 1 2 3 Brewer, Nathan. "Going Rogue: A Brief History of the Computerized Dungeon Crawl". IEEE-USA InSight. 7 July 2016. 10 January 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 January 2020.
- ↑ "Category: Dungeon Crawler | Family | BoardGameGeek". boardgamegeek.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- ↑ 1 2 "10 best dungeon-crawler games you should delve into next". Dicebreaker (ingilis). 2020-06-22. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- ↑ "Chronological List of Dungeon Crawlers | BoardGameGeek". boardgamegeek.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- ↑ Theel, Charles. "Gloomhaven's digital adaptation is a marvelous turn-based dungeon crawler". Polygon (ingilis). 2021-10-13. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- ↑ Barton, Matt. "The History of Computer Role-Playing Games Part 1: The Early Years (1980-1983)". Game Developer. UBM Tech. February 23, 2007. 2021-08-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 30, 2014.
- ↑ Kalata, Kurt. "Dragon Slayer". İstifadə tarixi: 10 January 2020.
- ↑ Parish, Jeremy. "What Happened to the Action RPG?". 1UP.com. 30 July 2012. 3 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 January 2020.
- ↑ Cobbett, Richard. "The RPGs of 2017". Rock Paper Shotgun. December 5, 2016. İstifadə tarixi: 2017-05-22.
- ↑ Pepe, Felipe. "CRPG History Abridged - 21 RPGs that brought something new to the table". Game Developer. UBM. June 25, 2015. İstifadə tarixi: 2017-05-22.