Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinDanaya (q.yun. Δανάη) — Qədim yunan mifologiyasında Arqos padşahı Akrisinin[3] və Evridikanın (və ya Aqanippanın[4]) qızı. O, qəhrəman Perseyin anasıdır. Danayanın adı ilk dəfə Homerin məşhur poeması olan "İliada" əsərində (XIV 319) çəkilmişdir.
| Danaya | |
|---|---|
| q.yun. Δανάη | |
 | |
| Mifologiya | Qədim yunan mifologiyası |
| Cinsi | qadın[d][1] |
| Atası | Arqoslu Akrisi |
| Anası | Arqoslu Evridika |
| Əri | Daunus |
| Uşaqları | |
| Ellinizmdə | Danaya |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu mətn Qədim Yunan mifologiyasındakı qəhrəmanlardan biri olan Perseyin həyatının başlanğıcını və onun babası Akrisinin taleyini təsvir edir. Əfsanəyə görə bir gün Arqos padşahı Akrisi yatarkən bir yuxu görür. Yuxusunu kahinlərə danışdıqdan sonra kahinlər bu yuxunu, Akrisinin gələcəkdə qızı Danayanın oğlu tərəfindən öldürüləcəyi kimi yozurlar. Buna görə də o, qızı Danayanı yeraltı mis evə həbs etdirir və onun yanına bir qulluqçu təyin edir.[5] Zevs qadının gözəlliyinə valeh olaraq, qızıl yağış şəklində həbsxanaya daxil olur və Danayanı hamilə edir.[6] Beləliklə də, Zevsin Danayadan Persey adlı bir oğlu dünyaya gəlir. Akrisi yeraltı evdən uşaq səsini eşidəndən sonra, qulluqçunu edam etdirir, Danayanı isə uşağın atasının kim olduğunu izah etməyə məcbur edir. Danaya uşağın atasının Zevs olduğunu desə də, Akrisi ona inanmır və qızı ilə nəvəsini bir sandıqçaya qoyub dənizə atılmasını əmr edir.[7] Bəzi mənbələrə görə isə, Danayanı əslində Akrisinin qardaşı Pret yoldan çıxarmışdır. Danayanın saxlanıldığı mis sarayın qalıqları isə sonralar Arqosda nümayiş etdirilirdi.[8]
Dalğalar sandıqçanı Serif adasına gətirir. Adanın padşahı Polidektin tezliklə Danayaya qarşı ehtiras hissi oyanır. Perseyin sayəsində Polidektin təqiblərindən xilas olan Danaya daha sonra Arqosa qayıdır.
İtaliya rəvayətinə görə isə, Danaya və Perseyin olduğu sandıqça Lasi (Latium, İtaliya) sahillərinə çıxır. Danaya burada Pilumn ilə evlənir və onunla birlikdə Ardea şəhərinin əsasını qoyur.[9] Buna görə də, Vergilinin əsərində rutul padşahı olan Turn Pilumnun nəslindən gələn, Arqos və Mikenanın qədim qəhrəmanlarından törəməsi kimi xatırlanır.
Əfsanəyə görə, illər sonra Persey təsadüfən Akrisini gimnastika yarışları zamanı öldürür. Persey bilmədən diski tamaşaçıların dayandığı yerə atır. Onların arasında Akrisi də var idi. Bədbəxtlikdən, disk Akrisinin başına dəyərək onun ölümünə səbəb olur. Beləliklə də, əvvəlcədən verilmiş xəbər yerinə yetir.
Danaya haqqındakı mif Qədim Yunan ədəbiyyatında, xüsusən də Afina dramaturqları tərəfindən çox fəal şəkildə istifadə olunmuşdur. Bu mövzuya həsr olunmuş görkəmli əsərlər sırasına aşağıdakılar daxildir:
- Esxil (ing. Aeschylus): O, Danaya mifologiyasına həsr olunmuş "Forkidlər" və "Polidekt" adlı faciələr, eləcə də "Tor çəkənlər" adlı satirik dram yazmışdır.
- Sofokl (ing. Sophocles): Bu mövzunu "Akrisi" və "Danaya" adlı faciələrində işləmişdir.
- Evripid (ing. Euripides): O da "Danaya" adlı bir faciə ərsəyə gətirmişdir.
Bu faktlar Danaya mifinin Antik dövrün mədəni və ədəbi həyatında nə qədər mərkəzi bir mövqe tutduğunu aydın şəkildə göstərir.[10]
- ↑ Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ Любкер Ф. Perseus (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 1012–1014.
- ↑ Мифы народов мира. М., 1991-92. В 2 т. Т.1. С.351
- ↑ Предметно-понятийный словарь греческого языка. Микенский период. Л., 1986. С.141
- ↑ Щукарев Александр Николаевич. // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- ↑ Софокл. Антигона 944—950; Гигин. Мифы 63
- ↑ Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека II 2, 2; 4, 1-2; 4, 4; Симонид, фр.38 Пейдж
- ↑ Павсаний. Описание Эллады II 23, 7
- ↑ Вергилий. Энеида VII 410; Первый Ватиканский мифограф II 55, 8
- ↑ Escher-Bürkli J. Danaë 2 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band IV,2. Stuttgart, 1901. Kol. 2086.
- Gaius Julius Hyginus, Fabulae from The Myths of Hyginus translated and edited by Mary Grant. University of Kansas Publications in Humanistic Studies. Online version at the Topos Text Project.
- Bibliotheca (Pseudo-Apollodorus), The Library with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes, Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. Online version at the Perseus Digital Library. Greek text available from the same website.
- William Smith (lexicographer); Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, London (1873). "Danae", Acri'sius
- Karl Kilinski. Danaë // Greek Myth and Western Art: The Presence of the Past. Cambridge University Press. 2013. 163–172. ISBN 978-1-107-01332-2.
- Eric Jan Sluijter. Emulating Sensual Beauty: Representations of Danaë from Gossaert to Rembrandt // Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art . 27. № 1/2. 1999. 4–45.
- «История трёх картин „Даная“ Корреджо, Тициана и Рембрандта», Михаил Борисович Пиотровский, фильм «Мой Эрмитаж», 8-я серия