Dəri top — uşaq və yeniyetmələr arasında SSRİ-də keçirilmiş futbol turniri.
| Dəri top | |
|---|---|
| Açılış ili | 1965 |
| Bağlanış ili | 1991 |
| Region | SSRİ |
| Son çempion |
Favorit (Vıborq) 12-13 yaş Avanqard (Omsk) 14-15 yaş Zvezda (Viçuqa) 16-17 yaş |
SSRİ-də futbolun populyarlaşması və istedadlı futbolçuların kəşf edilməsi məqsədilə kerilirdi. Azərbaycan klublarından Gəncənin Kəpəz (1971), Şirvanın "Xəzər" (1978) və "Şirvan" (1985), Qubanın "Şahdağ" (1979) və Bakının "Xəzər" (1987) komandaları turnirin qalibi olublar.[1]
Belə bir kütləvi yarışın keçirilməsi təşəbbüsü ilk dəfə sovet qapıçısı Lev Yaşin tərəfindən irəli sürülüb. Onun ideyası Komsomol Mərkəzi Komitəsində bəyənilir və komitə üzvləri tərəfindən dəstəklənir. 1964-cü ildə ilk dəfə olaraq yarışa start verilir. İlk turnirdə 170 minə yaxın komanda (Sovet İttifaqının hər yerindən demək olar ki, üç milyon gənc futbolçu) iştirak edir. 1965-ci il avqustun 16-dan 26-dək Moskvada keçirilən "Dəri top" final turnirində 20 komanda iştirak edir. İlk çempion Minskin "Çaika" komandası olur. Çayka oyunçularına qızıl medallar və yarışın əsas mükafatı olan gümüş raket təqdim olunur. İkinci yeri oyunçuları gümüş medallar və SSRİ Mərkəzi Televiziyasının mükafatı almış "Volna" (Luqansk) komandası tutur. Bürünc medalları və "Vojatiy" jurnalının kubokunu "Molniya" (Vladivostok) komandasının futbolçuları qazanırlar. Qaliblərə mükafat və medalları futbolçular, SSRİ-nin əməkdar idman ustaları Lev Yaşin, Valeri Voronin və Valentin İvanov təqdim ediblər.[2]
İlk turnirdən sonra dəri top kuboku turniri müntəzəm xarakter alır və 1991-ci ilə kimi hər il keçirilir.
Turnir bir neçə mərhələdən ibarət olur. Əvvəlcə ittifaq üzrə bütün respublikalarda olan rayonlardakı məktəblərin komandaları bir biriləriylə yarışaraq rayon çempionunu müəyyən edirdilər. Növbəti mərhələdə isə, rayon çempionları öz aralarında yarışaraq əyalət və daha sonra isə respublika çempionunu müəyyənləşdirirdilər. Respublika çempionu olmuş komanda isə, turnirin final mərhələsinə vəsiqə qazanırdı. Burda isə, on altı komanda dörd alt qrupa bölünürdü. Öz qruplarında birinci yeri tutan komandalar yarımfinala yüksəlir. Yarımfinalda qalib gəlmiş komandalar isə, final oyununa çıxıb qalibi müəyyən edirdilər.
- Matçın müddəti 50 dəqiqədir (on dəqiqəlik fasilə ilə 25 dəqiqəlik iki hissə).
- Oyunçular matç zamanı istənilən sayda dəyişdirilə bilər. Top oyundan kənar olduqda əvəzetmə edilir.
- Hər komandanın öz forması olmalıdır. Ayaqqabı — idman ayaqqabısı.
- Oyunçuların həkim icazəsi olmadan yarışmasına icazə verilmir.
- Hər oyun zamanı protokol aparılır, orada komandaların düzülüşü və matçın nəticəsi qeyd olunur.
- Uşaq idman məktəblərinin və klublarının komandalarında oynayan və ya rəsmi rayon və ya rayon (şəhər) yarışlarında iştirak edən uşaqların "Dəri top" klubunun mükafatı uğrunda oyunlarda iştirakına icazə verilmir.[2]
| Yarışın qalibləri[1] | ||
|---|---|---|
| İl | Yaş Qrupu | Qalib |
| 1965 | 12–14 yaş | "Çayka" Minsk |
| 1966 | 12–14 yaş | "Ani" Yerevan |
| 1967 | 12–13 yaş | "Nakaduli" Tbilisi |
| 14–15 yaş | "Tsiskari" Tbilisi | |
| 1968 | 12–13 yaş | "Erebuni"-2750 Yerevan |
| 14–15 yaş | "Masis" Tbilisi | |
| 1969 | 11–12 yaş | "Vimpel" Voroşilovqrad |
| 13–14 yaş | "Ani" Yerevan | |
| 1970 | Yarış keçirilməyib | |
| 1971 | 11–12 yaş | "Rubin" Orconikidze |
| 13–14 yaş | "Metallist" Donetsk | |
| 1972 | 11–12 yaş | "Burevestnik" Qorlivka |
| 13–14 yaş | "Kəpəz" Gəncə | |
| 1973 | 11–12 yaş | "Orlyonok" Jovtneve |
| 13–14 yaş | "Yulduzcha" Daşkənd | |
| 1974 | 11–12 yaş | "Kayts" Yerevan |
| 13–14 yaş | "Rubin" Orconikidze | |
| 1975 | 11–12 yaş | "Ararat" Yerevan |
| 13–14 yaş | "Alanı" Orconikidze | |
| 1976 | 10–11 yaş | "Şirak" Leninakan |
| 12–13 yaş | "Ararat" Yerevan | |
| 14–15 yaş | "Dnepr" Dnepropetrovsk | |
| 1977 | 10–11 yaş | "Gümrü" Leninakan |
| 12–13 yaş | "Nadejda" "Orconikidze | |
| 14–15 yaş | "Yunost" Pervomaysk | |
| 1978 | 10–11 yaş | "Spartak" Orconikidze |
| 12–13 yaş | "Xəzər" Əli-Bayramlı | |
| 14–15 yaş | "Spartak" Moskva | |
| 1979 | 10–11 yaş | "Şahdağ" Quba |
| 12–13 yaş | "Gümrü" Leninakan | |
| 14–15 yaş | "Çayka" Vışqorod | |
| 1980 | 10–11 yaş | "Fakel" Kiyev |
| 12–13 yaş | "Sokol" Şali | |
| 14–15 yaş | "Fakel" Kiyev | |
| 1981 | 10–11 yaş | "Gümrü" Leninakan |
| 12–13 yaş | "Armenia"-60 Yerevan | |
| 14–15 yaş | "Ximki" Kirovakan | |
| 1982 | 10–11 yaş | "Margaşat" Yerevan |
| 12–13 yaş | "Arişi" Rustavi | |
| 14–15 yaş | "Kavkasioni" Gürcaani | |
| 1983 | 10–11 yaş | "Metsamor"-83 Yerevan |
| 12–13 yaş | "Saturnas" Panevejis | |
| 14–15 yaş | "Aviator" Düşənbə | |
| 1984 | 10–11 yaş | "Kirovokan"-50 Kirovokan |
| 12–13 yaş | "Amra" Suxumi | |
| 14–15 yaş | "Sangar" Tallin | |
| 1985 | 10–11 yaş | "Sputnik" Öskemen |
| 12–13 yaş | "Byarzhalis" Kaunas | |
| 14–15 yaş | "Şirvan" Əli Bayramlı | |
| 1986 | 10–11 yaş | "Argun" Krasnokamensk |
| 12–13 yaş | "Vigri" Tallin | |
| 14–15 yaş | "Fakel" Kiyev | |
| 1987 | 10–11 yaş | "Xəzər" Baku |
| 12–13 yaş | "Meçta" Soligorsk | |
| 14–15 yaş | "Şatili" Tbilisi | |
| 1988 | 12–13 yaş | "Energetik" Qardabani |
| 14–15 yaş | "Axmatar" Sevan | |
| 16–17 yaş | "Stroitel" Kamensk-Şaxtinski | |
| 1989 | 12–13 yaş | "Nadejda" Meleuz |
| 14–15 yaş | "Meşçta" Soligorsk | |
| 16–17 yaş | "İzumrud" Barnaul | |
| 1990 | 12–13 yaş | "Erazank"-90 Sevan |
| 14–15 yaş | "Molodaya qvardiya" Podolsk | |
| 16–17 yaş | "Orbita" Petrozavodsk | |
| 1991 | 12–13 yaş | "Favorit" Vıborq |
| 14–15 yaş | "Avanqard" Omsk | |
| 16–17 yaş | "Zvezda" Viçuga | |
- ↑ 1 2 "Кожаный мяч на приз газеты "Пионерская правда"" ["Pionerskaya Pravda" qəzetinin mükafatı üçün dəri top]. İstifadə tarixi: 8 aprel 2025.
- ↑ 1 2 Золотая «Чайка» // Пионерская правда (газета). № 70. — 1965. — 31 avqust. — 4.