Dəmirçilər məscidi – XVIII əsrə aid tarix-memarlıq abidəsi, məscid. Azərbaycanın Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kəndində yerləşir.
| Dəmirçilər məscidi | |
|---|---|
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Qubadlı rayonu |
| Tikilmə tarixi | XVIII |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | fəaliyyət göstərmir |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| 39°19′01″ şm. e. 46°36′03″ ş. u. | |
 |
|
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Dəmirçilər məscidi XVIII əsrdə Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kəndində tikilib.[1]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[2] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[3] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[3][4] Dəmirçilər məscidi də bu dövrdə ibadətə bağlanıb.
Birinci Qarabağ müharibəsi dövründə 1993-cü ildə Qubadlı rayonu Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib.[5] İşğaldan sonra bölgədəki tarix memarlıq abidələri o cümlədən yaşayış məskənləri dağıdılıb.[5][6] Eləcə də Dəmirçilər kəndi və Dəmirçilər məscidi də dağıntılara məruz qalıb.[7]
2020-ci il sentyabrın 27-də İkinci Qarabağ müharibəsi başlayıb.[8] Müharibənin gedişində Qubadlı rayonu o cümlədən də Dəmirçilər kəndi işğaldan azad edilib.[9][10]
məscidin interyerində iki sütun qoyulub. Damında isə azan verən üçün "güldəstə" quraşdırılmışdır. Dondarlı məscidindən fərqli olaraq bu məscidin interyeri üç tərəfdən qoyulmuş bir cüt pəncərələrlə yaxşı işıqlandırılır. Bu məsciddə də tavan gümbəzlə örtülüb, dam örtüyü yamaclı şəkildə tamamlanmışdır. XVIII və XIX yüzilliyin yadigarı olan Dəmirçilər məscidi də dövrümüzə qədər yaxşı vəziyyətdə gəlib çatmışdır.[11]
- ↑ "Qubadlı / Dəmirçilər məscidi". heritage.gov.az. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ 1 2 Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 5 iyul 2023 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 15 yanvar 2005. 13 sentyabr 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 sentyabr 2024.
- ↑ 1 2 "Qubadlı rayonunun işğal olunmasından 27 il keçir - XƏBƏRLƏR-www.idp.gov.az". idp.gov.az. 30 sentyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ "Qubadlının işğaldan azad edilməsindən 1 il keçir". aztv.az. 2 noyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ "Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kəndi". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 21 may 2023. 8 iyun 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ "İkinci Qarabağ müharibəsi: atəşkəsin pozulması halları - xronologiya". BBC News Azərbaycanca (az.). 4 avqust 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ "The liberation of Gubadli from occupation". preslib.az. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.[ölü keçid]
- ↑ "Qubadlının Dəmirçilər kəndinin videogörüntüləri". aztv.az. 28 yanvar 2024. İstifadə tarixi: 15 oktyabr 2024.
- ↑ "Qarabağın qədim məscidləri". 2 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 oktyabr 2020.