Dəmirçidam — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Dəmirçidam kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.[1]
| Dəmirçidam | |
|---|---|
| 40°13′15″ şm. e. 46°04′23″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Rəsmi dili | |
  Dəmirçidam | |
Azərbaycan şairi və dastançısı Aşıq Şəmşir də əslən Dəmirçidamlıdır.[2][3]
Kənd Kəlbəcər rayon mərkəzindən 28 km şimalda yerləşir. Ən yaxın qonşu kəndlər qərbdə Seyidlər və şimalda Cəmillidir.[4]
Yaşayış məntəqəsini XIX əsrin əvvəllərində Gədəbəy rayonunun Şınıx kəndindən gəlmış ailələr keçmiş dəmirçi damının (dəmirçixananın) yanında saldıqları üçün belə adlandırılmışdır. Köç yolunun kənarında yerləşən dəmirçixanada dəmirçilər yaylağa qalxan və qışlağa qayıdan elatlara mövsümi xidmət göstərirdilər.[5]
Dəmirçidam kəndi XIX əsrin əvvəllərində indiki Gədəbəy rayonunun Şınıx bölgəsindən olan insanlar tərəfindən salınmışdır. Daha sonra indiki Kəlbəcər rayonunun Ağdaban və Çayqovuşan kəndləri Dəmirçidamdan köçən insanlar tərəfindən təsis edilmişdir.[6]
1933-cü ildə Azərbaycan SSR-in Milli İqtisadiyyat Uçotu İdarəsi tərəfindən hazırlanmış "AzSSR-in inzibati bölgüsü" nəşrinin materiallarına əsasən, 1 yanvar 1933-cü il tarixinə Dəmirçidam Azərbaycan SSR-in Kəlbəcər rayonunun Seyidlər kənd sovetinin kəndlərindən biri idi. Kənddə 256 nəfər əhali (50 təsərrüfat, 110 kişi və 146 qadın) yaşayırdı. Seyidlər kənd sovetinə daxil olan digər yaşayış məntəqələri (Babaşlar, Çaxlı, Camıllı, Lev, Ganlıkənd, Seyidlər – mərkəz, Təkəkaya) ilə birlikdə əhalinin milli tərkibi 99,7% türk (azərbaycanlı) idi.[7]
1960-cı illərin məlumatına görə, Dəmirçidam kəndində Azərbaycanlıların etnoqrafik qrupu olan ayrımlar yaşayırdı.[8]
Qarabağ münaqişəsi zamanı kənd 1992-ci ildə Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal olunmuşdur.[9]
Kənd işğal edilməzdən əvvəl əhalinin əsas məşğuliyyətləri maldarlıq, arıçılıq və tütünçülük idi. Kənddə orta məktəb, uşaq bağçası, klub, kitabxana, mədəniyyət mərkəzi və tibb məntəqəsi kimi infrastrukturlar mövcud idi.[4]
2020-ci il 9–10 noyabr gecəsi İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış Üçtərəfli Bəyanata görə, kənd Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılmışdır.[10][11]
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı, 2024" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2024-02-28. 2024-03-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-04-05.
- ↑ А. Набиева. "О творчестве Ашуга Шамшира (на материале Герайлы Ашуга Шамшира)". . (Вопросы фольклористики). 12 (1). 2014: 107.
- ↑ "Aşıq Şəmşirin anadan olmasının 119-cu ildönümü yaddaqalan xatirə gecəsi ilə qeyd edilmişdir". Azerbaijan State News Agency. 2012-03-17. İstifadə tarixi: 2024-11-20.
- ↑ 1 2 National Encyclopedia of Azerbaijan. 6. Баку: Azerbaijan National Academy of Sciences. 2015. 556.
- ↑ Dəmirçidam // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-155-3.
- ↑ Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti (PDF) (az.). I. Baku: Şərq-Qərb. 2007. 304. ISBN 978-9952-34-156-0. 2021-02-17 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-01-22.
- ↑ Административное деление АССР. Баку: Издание АзУНХУ. 1933. 42.
- ↑ К. Т. Каракашлы. "Из истории общественного строя населения Малого Кавказа" (rus) (2) (Азербайджанский этнографический сборник). 1965: 59–60.
- ↑ "Kəlbəcərin işğalından 24 il ötür". Azerbaijan State News Agency. 2017-04-02. İstifadə tarixi: 2024-11-20.
- ↑ "Video footage of the Damirchidam village of the Kalbajar region – VIDEO". MINISTRY OF DEFENSE OF THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN (ingilis). 2024-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-20.
- ↑ "Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya liderlərinin birgə bəyanatı". BBC News Azərbaycanca (az.). İstifadə tarixi: 2024-11-20.
Kəlbəcər rayonu haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |