Con Desmond Bernal[6] (ing. John Desmond Bernal; 10 may 1901[2][3][…], Nena[d], Munster[d][4] – 15 sentyabr 1971[2][3][…], London[1]) — İrlandiya–Britaniya fiziki, elm tarixçisi və ictimai-siyasi xadimi.[7] London Universitetinin professoru. Fizika, kristalloqrafiya və biokimya sahəsindəki çalışmaları ilə tanınır. "Elmi-texniki inqilab" ifadəsinin yaradıcısı hesab edilir.[8]
| Con Bernal | |
|---|---|
| ing. John Desmond Bernal | |
| Doğum tarixi | 10 may 1901[2][3][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 15 sentyabr 1971[2][3][…] (70 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | Biofizika, fizika[1], təbiət elmləri[1], elmin fəlsəfəsi[1] |
| Elmi adı | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbəri | Uilyam Henri Breqq |
| Tanınmış yetirmələri | Doroti Meri Kroufut-Hodjkin, Maks Peruç |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
London Kral Cəmiyyətinin, SSRİ Elmlər Akademiyasının, Polşa Elmlər Akademiyasının, Macarıstan Elmlər Akademiyasının, Bolqarıstan Elmlər Akademiyasının və Böyük Britaniya Kommunist Partiyasının (1923) üzvü.[9] Beynəlxalq Kristalloqrafiya İttifaqının (1963–1966) və Ümümdünya Sülh Şurasının Reyasət Heyətinin prezidenti (1959–1965).[6]
Con Desmond Bernal Kembricdəki Bedford Məktəbində və Emmanuel Kollecində təhsil alıb, burada 1922-ci ildə bakalavr dərəcəsi almaq üçün riyaziyyat təhsili alıb; daha bir il təbiət elmləri oxuyub. O, müstəqil olaraq kosmik qruplar nəzəriyyəsini, o cümlədən Quaternion tənliyini mənimsəyib. Bu biliklər kristal quruluş üzərində sonrakı işlərinin riyazi əsası olub. Universiteti bitirdikdən sonra Londondakı Devi-Faraday Laboratoriyasında Uilyam Breqqin rəhbərliyi altında tədqiqatlara başlayıb. 1924-cü ildə qrafitin quruluşunu təyin edib.[7]
1923-cü ildə Kommunist Partiyasına daxil olsa da 1933-cü ildə ayrılıb. 1939-cu ildə o, elmin sosiologiyasına dair yəqin ki, ən erkən mətn olan "Elmin sosial funksiyası"nı nəşr etdirib. 1953-cü ildə Lenin Sülh Mükafatına layiq görülüb.[7][9]
O, həm də Malberi Havanının (Körfəzinin) yaradıcısı kimi tanınır. Normadiya əməliyyatının təşkilinə kömək etdikdən sonra, ertəsi gün Normandiyaya enən müttəfiq qoşunlarının sırasında olub. O, həmçinin 1929-cu ildə daimi sakinlər üçün uzunmüddətli ev kimi nəzərdə tutulan kosmik yaşayış növü olan Bernal sferası adlanan sahənin qabaqcılı kimi tanınır. Bütün fəaliyyəti ilə transhumanizm axınının öncülü olub.[7][8]
- The World, the Flesh & the Devil: An Enquiry into the Future of the Three Enemies of the Rational Soul (1929)
- Aspects of Dialectical Materialism (həmmüəllif; 1934)
- The Social Function of Science (1939)
- The Freedom of Necessity (1949)
- The Physical Basis of Life (1951)
- Science and Industry in the Nineteenth Century (1953)
- World without War (1958)
- A Prospect of Peace (1960)
- Need There Be Need? (1960)
- The Origin of Life (1967)
- Emergence of Science (1971)
- The Extension of Man. A History of Physics before 1900 (1972)
- On History (həmmüəllif; 1980)
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Kojevnikov A. John Desmond Bernal // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Бернал Джон Десмонд // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ 1 2 БЕРНАЛ Ҹон Десмонд // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. II ҹилд: Балзам—Гајдар. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1978. С. 120.
- ↑ 1 2 3 4 Blunden, Andy. "JD Bernal (1901-1971)". M.I.A. Library: John Desmond Bernal. 2024-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-06.
- ↑ 1 2 "John Desmond Bernal - Nenagh honours unsung hero". Tipperary Star. 2005-08. 2016-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-06.
- ↑ 1 2 "Бернал Джон Десмонд". Rusiya Elmlər Akademiyası (rus). 2002-12-02. 2015-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-06.