Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Video Mp3 Axtar Yukle
  Mp3 Yukle Mp3 Axtar
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Cinslərarası əməkhaqqı fərqi

  • Məqalə
  • Müzakirə

Cinslərarası əməkhaqqı fərqi (ing. Gender pay gap) — kişilərlə qadınlar arasında orta əməkhaqqı fərqini ifadə edir. Ümumiyyətlə, qadınların kişilərə nisbətən daha az maaş aldığı müşahidə olunur. Əməkhaqqı fərqinin iki əsas ölçmə üsulu var: düzəliş edilməmiş və düzəliş edilmiş fərq.[1] Düzəliş edilmiş fərq adətən işlənilən saatlar,[2][3] seçilmiş peşələr, təhsil və iş təcrübəsi kimi amilləri nəzərə alır. Başqa sözlə, düzəliş edilmiş dəyərlər qadınların və kişilərin eyni iş üçün nə qədər qazandığını göstərir, düzəliş edilməmiş dəyərlər isə orta kişi və qadının ümumi gəlirini müqayisə edir.[4]

Frankfurtda fəalların Bərabər Maaş Günündə keçirdiyi nümayiş

Son dövrlərdə digər amillər, məsələn, səhiyyə xərclərinin yükü də düzəliş edilmiş əməkhaqqı fərqinin hesablanmasına daxil edilib. Dünya Bankının araşdırmalarına görə, bu amillər nəzərə alındıqda gender əməkhaqqı fərqi daha da artır və əvvəlki tədqiqatlar bu fərqin miqyasını tam əks etdirməmiş ola bilər.[5]

Hazırda qlobal gender əməkhaqqı fərqi 68,5%-dir. Son illərdə bu fərq ən çox inkişaf etməkdə olan ölkələrdə[6] azalıb. Avropa İttifaqında isə XXI əsrdə əməkhaqqı fərqi demək olar ki, dəyişməyib.[7] ABŞ-da da vəziyyət sabit qalıb, lakin 2023-cü ildə gender əməkhaqqı fərqi bütün yaş qrupları üzrə artıb, çünki kişilərin maaş artımı qadınlarınkından daha sürətli olub.[8]

İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə əməkhaqqı fərqi ictimai siyasət baxımından ciddi problem yarada bilər, çünki bu, iqtisadi istehsalın azalmasına və qadınların xüsusilə yaşlılıq dövründə sosial təminata daha çox ehtiyac duymasına gətirib çıxarır.[9]

Mündəricat

  • 1 Tarixi perspektiv
  • 2 Hesablama
  • 3 İstinadlar
  • 4 Ədəbiyyat
  • 5

Tarixi perspektiv

ABŞ-da qadınların həftəlik qazancı 1979–2005-ci illər üzrə kişilərlə müqayisədə faizlə ifadə olunmuşdur. ABŞ-da qadınların maaşı 1960-cı illərdən etibarən kişilərinkinə nisbətən artmışdır.[10]ABŞ siyahıyaalma məlumatlarına görə, 1963-cü ildə qadınların orta gəliri kişilərin gəlirinin 56%-ni təşkil edirdi. 2016-cı ilə gəldikdə isə bu nisbət 79%-ə yüksəlmişdir.[11] 2017-ci ildə ABŞ-ın Qadın Siyasəti Araşdırmaları İnstitutu apardığı təhlilə əsasən, orta əməkhaqqı fərqinin 2059-cu ildə tam bərabərləşəcəyi proqnozlaşdırılır. 2021-ci ildə aparılan bir tarixi araşdırmaya görə, 1300–1800-cü illər arasında Cənubi Avropada qadınlar kişilərin orta əməkhaqqısının təxminən yarısını qazanırdılar. Şimali və Qərbi Avropada isə bu nisbət daha yüksək olsa da, 1500–1800-cü illər arasında azalma müşahidə olunmuşdur.

Doris Vayhselbaumer və Rudolf Vinter-Ebmer tərəfindən 2005-ci ildə aparılmış meta-analizdə 60-dan çox ölkədə nəşr edilmiş 260-dan çox araşdırma nəzərdən keçirilmişdir. Bu tədqiqatın nəticələrinə görə, 1960-cı illərdən 1990-cı illərə qədər qlobal miqyasda düzəliş edilməmiş (xam) əməkhaqqı fərqi əhəmiyyətli dərəcədə azalmış, təxminən 65%-dən 30%-ə düşmüşdür.[12] Bu azalmanın əsas səbəbi qadınların əmək bazarında daha yaxşı imkanlara sahib olması, yəni daha yüksək təhsil səviyyəsi, peşə hazırlığı və iş həyatına daha güclü bağlılığı olmuşdur.

1998-ci ildə əməkhaqqı fərqi ilə bağlı aparılmış 41 empirik araşdırmanı əhatə edən başqa bir meta-analiz də oxşar tendensiyanı müəyyən etmişdir. Bu araşdırmaya əsasən, gender əməkhaqqı fərqi hər il təxminən 1% azalırdı. 2011-ci ildə Böyük Britaniyanın CMI təşkilatı tərəfindən aparılan bir araşdırmaya görə, qadın icraçı rəhbərlərinin maaş artım tempi hazırkı səviyyədə qalsa, kişi və qadın rəhbərlər arasındakı əməkhaqqı fərqinin 2109-cu ilə qədər bağlanmayacağı proqnozlaşdırılır.[13]

Hesablama

Düzəliş edilməmiş gender əməkhaqqı fərqi adətən seçilmiş nümunədə işləyən bütün kişi və qadınların orta və ya median əməkhaqqısı arasındakı fərqdir. Bu fərq ya faiz nisbəti (%), ya da "kişilərin orta ümumi saatlıq (və ya illik) qazancı ilə qadınların qazancı arasındakı fərqin kişilərin ümumi qazancına faiz nisbəti" kimi göstərilir.[14] Bəzi ölkələr yalnız tam ştatda (ing. full-time) işləyənlərin əməkhaqqısını milli gender əməkhaqqı fərqinin hesablanması üçün istifadə edirlər.[15] Digər ölkələr isə həm tam, həm də yarımştat (ing. part-time) işləyənləri nəzərə alır və bu zaman tam ştat ekvivalenti (FTE) tətbiq edilərək eyni ödənişli iş saatlarına uyğunlaşdırılmış əməkhaqqı hesablanır.

Qeyri-hökumət təşkilatları gender əməkhaqqı fərqini müxtəlif nümunələr əsasında hesablayır. Bəzi təşkilatlar hesablamanın necə aparıldığını və hansı məlumat bazasına əsaslandığını paylaşır.[16][17] Gender əməkhaqqı fərqi, məsələn, etnik mənsubiyyətə, şəhərə, peşəyə və ya konkret bir təşkilat daxilində ölçülə bilər.[18][19][20][21][22]

İstinadlar

  1. ↑ "Gender Pay Gap". Gender Equality Division, Department of Justice and Equality. 2021-04-25 tarixində arxivləşdirilib.
  2. ↑ "2023 Gender Pay Gap Report (GPGR)". Payscale (ingilis). 2023-03-13. İstifadə tarixi: 2023-04-20.
  3. ↑ "Progress on the Gender Pay Gap: 2019 - Glassdoor". Glassdoor Economic Research (ingilis). 2019-03-27. 2021-03-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-09.
  4. ↑ The Simple Truth About The Gender Wage Gap (Hesabat). 1310 L St. NW, Suite 1000 Washington, DC 20005. Spring 2018. 2017-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 March 2018.
  5. ↑ Eurostat. "Only 1 manager out of 3 in the EU is a woman... earning on average almost a quarter less than a man" (PDF) (Press-reliz). 8 March 2017. 9 March 2024 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 18 February 2025.
  6. ↑ "The gender pay gap situation in the EU - European Commission". commission.europa.eu (ingilis). 2023-04-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-18.
  7. ↑ "Women, Business, and the Law 2024". World Bank (ingilis).
  8. ↑ Maloney, Carolyn B. "Gender Pay Inequity: Consequences for Women, Families and the Economy" (PDF). Joint Economic Committee. April 2016.
  9. ↑ Pham, Xuan; Fitzpatrick, Laura; Wagner, Richard. "The US gender pay gap: the way forward". International Journal of Sociology and Social Policy. 38 (9/10). 2018-01-01: 907–920. doi:10.1108/IJSSP-01-2018-0002. ISSN 0144-333X.
  10. ↑ Goodley, Simon. "Women executives could wait 98 years for equal pay, says report". The Guardian. London. 2011-08-31. 2013-12-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 31, 2011. While the salaries of female executives are increasing faster than those of their male counterparts, it will take until 2109 to close the gap if pay grows at current rates, the Chartered Management Institute reveals.
  11. ↑ Weichselbaumer, Doris; Winter-Ebmer, Rudolf. "A Meta-Analysis on the International Gender Wage Gap" (PDF). Journal of Economic Surveys. 19 (3). 2005: 479–511. CiteSeerX 10.1.1.318.9241. doi:10.1111/j.0950-0804.2005.00256.x. 2017-08-09 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-02-18.
  12. ↑ "Global Gender Gap Report 2024". World Economic Forum. 2025-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-18.
  13. ↑ Pleijt, Alexandra de; Zanden, Jan Luiten van. "Two worlds of female labour: gender wage inequality in western Europe, 1300–1800†". The Economic History Review (ingilis). 74 (3). 2021: 611–638. doi:10.1111/ehr.13045. ISSN 1468-0289.
  14. ↑ Stanley, T. D.; Jarrell, Stephen B. "Gender Wage Discrimination Bias? A Meta-Regression Analysis". The Journal of Human Resources. 33 (4). 1998: 947–973. doi:10.2307/146404. JSTOR 146404.
  15. ↑ "Gender pay gap statistics - Statistics Explained". ec.europa.eu. Eurostat. 2021-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-18.
  16. ↑ Kochhar, Rakesh. "How Pew Research measured the gender pay gap". Pew Research Center. 11 December 2013.
  17. ↑ "Australia's Gender Pay Gap Statistics" (PDF). Australian Government Workplace Gender Equality Statistics. 20 February 2020. 24 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 July 2020.
  18. ↑ Workplace Gender Equality Agency. "What is the gender pay gap? - The Workplace Gender Equality Agency". wgea.gov.au. Australian Government. 7 November 2013. 31 October 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2019.
  19. ↑ "The Gender Pay Gap Explained" (PDF). gov.uk. 5 September 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 7 February 2019.
  20. ↑ "Breaking down the gender wage gap" (PDF). dol.gov. 28 July 2018 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2019.
  21. ↑ "Income and Poverty in the United States: 2016". www.census.gov. 2019-12-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-18.
  22. ↑ Wilkinson, Kate; Mwiti, Lee, redaktorlar "Do South African women earn 27% less than men?". Africa Check. 27 September 2017.

Ədəbiyyat

  • Moyser, Melissa. "Measuring and analyzing the gender pay gap: A conceptual and methodological overview" (PDF). Ottawa: Statistics Canada. August 2019.
  • Altonji, Joseph G.; Blank, Rebecca. "Chapter 48: Race and gender in the labor market". Handbook of Labor Economics. 3 (C). 1999: 3143–3259. doi:10.1016/S1573-4463(99)30039-0. ISSN 1573-4463.
  • Brown, Anna; Patten, Eileen. "The Narrowing, But Persistent, Gender Gap in Pay". Washington, D.C.: Pew Research Center. 3 April 2017.

  Vikilüğətdə əməkhaqqı fərqi mövzusuna dair məlumatlar var.
  • Gender pay gap statistics by Eurostat of the European Commission
  • UK Gender Salary Comparisons for Graduates 6 months after leaving University. (Based on over 650,000 students)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Cinslərarası_əməkhaqqı_fərqi&oldid=8086702"
Informasiya Melumat Axtar