Cilovxanlı məscidi — Azərbaycanda Babək rayonunun Cəhri qəsəbəsində yerləşən XV əsrə aid məscid və tarix-memarlıq abidəsi.
| Cilovxanlı məscidi | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Tikilmə tarixi | XV əsr |
| Üslubu | İslam memarlığı |
  Cilovxanlı məscidi |
|
Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Cilovxanlı məscidi yerli əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.
Cilovxanlı məscidi Babək rayonunun Cəhri qəsəbəsində yerləşir.[1] Məscid öz addını yerləşdiyi məhəllədən alıb. Ətrafında tapılan orta əsrlərə aid tapıntılara əsasən onun XV əsrdə tikildiyi ehtimal olunur.[1] Daşdan inşa olunan məscidin fasadı bişmiş kərpiclə üzlənib. Məscid dördkünc formalı böyük salondan ibarətdir[1]. Daxildə qadınların ibadəti üçün ikinci mərtəbə düzəldilib.[2] Qapı və pəncərələr yuxarıdan tağ şəkilli tamamlanır. Mehrabı tağ şəkilli taxçadan ibarətdir.[1]
Azərbaycanda sovet işğalından sonra rəsmi olaraq 1928-ci ildən dinlə mübarizəyə başladılar.[3] Həmin ilin dekabrında Azərbaycan KP MK-i bir çox məscid, kilsə və sinaqoqları maarifləndirici istiqamətlərdə istifadə üçün klubların balansına verdi.[4] Əgər 1917-ci ildə Azərbaycanda 3.000 məscid var idisə 1927-ci ildə bu rəqəm 1.700, 1928-ci ildə 1369, 1933-cü ildə isə 17 idi.[4][5] Cilovxanlı məscidi də bu dövrdə fəaliyyətini dayandırıb. Baxımsızlıq ucbatından güclü aşınmaya məruz qalıb və qəzalı vəziyyətə düşüb. 1988-ci ildə məsciddə bərpa işləri aparılıb.[1]
Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Cilovxanlı məscidi yerli əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.[6]
- ↑ 1 2 3 4 5 Səfərli, 2018. səh. 59
- ↑ "Babək rayonu Cəhri kənd Cilovxanlı məscidi". Sirat.az (az.). 2022-06-09. İstifadə tarixi: 2025-01-16.[ölü keçid]
- ↑ Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 140. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ 1 2 Yunusov, Arif. Azərbaycanda İslam (PDF) (az.). Bakı: Zaman. 2004. səh. 141. ISBN 9952-8052-2-5. 2023-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin. "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (rus). 2005-01-15. 2019-09-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-04.
- ↑ Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindəki dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri (az.). Naxçıvan: Qızıl dağ nəşriyyatı. 2009. 27.
- Səfərli, Hacıfəxrəddin. Naxçıvanın məscid və ziyarətgahları (az.). Naxçıvan: Əcəmi NPM. 2018. səh. 216.