Chaetura chapmani (lat. Chaetura chapmani) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin uzunqanadkimilər dəstəsinin uzunqanadlar fəsiləsinin i̇ynəquyruq cinsinə aid heyvan növü.
| Chaetura chapmani | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Sinif: İnfrasinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Chaetura chapmani |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
Chaetura chapmaninin iki yarımnövü var: nominal yarımnöv "C. c. chapmani" və "C. c. viridipennis". XX əsrin sonlarında bir müddət "viridipennis" ayrı bir növ kimi qəbul edilmiş və "Amazon" və ya "Mato Qrosso" uzunqanadı adlandırılmışdır, lakin tezliklə taksonomik sistemlər əvvəlki iki yarımnöv modelinə qayıtmışdır. Uzun zaman əvvəl Çapman uzunqanadı, Chaetura pelagica və Chaetura vauxi növləri bir növ kimi qəbul edilirdi.[3][4]
Növün ingilis dilindəki adı və xüsusi epiteti "Neotropik quşların məşhur tədqiqatçısı Frank M. Çapman"ın şərəfinə verilmişdir.
Chaetura chapmani 13-14 sm uzunluğunda və 20,75-28 qram ağırlığındadır. İri başlı, qısa kvadrat quyruqlu və ortası şişkin, ucları bir qədər əyilmiş qanadlara malikdir. Erkək və dişi fərdlər eynidir. Nominal yarımnövün üst hissələri parlaq qara rəngdədir, beli və quyruqüstü örtükləri tünd bozdur. Alt hissələri tamamilə tünd qəhvəyi rəngdədir. "C. c. viridipennis" yarımnövü nominal yarımnövdən bir qədər böyükdür, lələkləri demək olar ki, eynidir, lakin boz bel və qara arasındakı ziddiyyət demək olar ki, yoxdur.
Chaetura chapmani nominal yarımnövü Panama, Kolumbiyanın qərb və şimal hissələrində və Venesuelanın şimal-qərbində; oradan ayrı olaraq Venesuelanın şərqində, Qvianada və Braziliyanın şimal-şərqində; həmçinin Trinidadda rast gəlinir. "C. c. viridipennis" yarımnövü Perunun şərqində, Boliviyanın şərqində və Braziliyanın qərb Amazon bölgəsində tapılır. Ekvadorda sənədləşdirilməmiş müşahidə qeydləri olduğu üçün, "Amerika Ornitologiya Cəmiyyəti"nin "Cənubi Amerika Təsnifat Komitəsi" bu növü Ekvadorda "hipotetik" kimi qeyd edir.[5][6]
Chaetura chapmani əsasən tropik düzənlik həmişəyaşıl meşələrdə, ikinci dərəcəli meşələrdə və kolluqlarda yaşayır. Sahil bataqlıqları və manqrov meşələri üzərində qidalandığı qeyd edilmişdir. Kolumbiyada dəniz səviyyəsindən 1600 metr yüksəkliyə qədər, Venesuelanın şimalında 600 metrə qədər, Venesuelanın cənubunda 200 metrə qədər və Braziliyanın Amazon bölgəsində təxminən 800 metr yüksəkliyə qədər rast gəlinir.
Chaetura chapmaninin nominal yarımnövü hər iki yayılma ərazisində il boyu yaşayır. "C. c. viridipennis" yarımnövü Boliviyanı və Perunun bəzi hissələrini, həmçinin Braziliyanın qərbini çoxalma mövsümündən sonra tərk edir və görünür ki, Braziliyanın daha şərqinə köçür.
Chaetura chapmani havada həşəratlarla qidalanır. Tez-tez digər uzunqanad növləri ilə birlikdə qidalansa da, bəzən yalnız öz növündən ibarət dəstələrdə qidalanır.
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Chaetura chapmanini "Ən az narahatlıq doğuran" kimi qiymətləndirib. Bu növün çox geniş yayılma ərazisi var və təxminən 50.000 yetkin fərd olduğu təxmin edilir, lakin populyasiyanın azalmaqda olduğu güman edilir. Dərhal təhlükələr müəyyən edilməyib. Bu növ, Cənubi Amerikanın daha nadir uzunqanad növlərindən biridir və az sayda nümunə və müşahidə var, çoxalma ərazisinin dəqiq sərhədləri yaxşı məlum deyil.[7]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1998.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Gill, F.; Donsker, D.; Rasmussen, P., redaktorlar "Owlet-nightjars, treeswifts, swifts". IOC World Bird List. v 12.2. avqust 2022. İstifadə tarixi: 9 avqust 2022.
- ↑ HBW and BirdLife International (2021) Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6. Available at: http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/HBW-BirdLife_Checklist_v6_Dec21.zip retrieved August 7, 2022
- ↑ "Check-list of North and Middle American Birds". American Ornithological Society. avqust 2022. İstifadə tarixi: 9 avqust 2022.
- ↑ Remsen, J. V., Jr., J. I. Areta, E. Bonaccorso, S. Claramunt, A. Jaramillo, D. F. Lane, J. F. Pacheco, M. B. Robbins, F. G. Stiles, and K. J. Zimmer. Version 24 July 2022. Species Lists of Birds for South American Countries and Territories. https://www.museum.lsu.edu/~Remsen/SACCCountryLists.htm retrieved July 24, 2022
- ↑ BirdLife International. "Chaetura chapmani". IUCN Red List of Threatened Species. 2020. 2020. doi:10.2305/IUCN.UK.2020-3.RLTS.T22686717A168009445.en. İstifadə tarixi: 6 oktyabr 2022.