Catlar, catilər (sanskritcə kasta, qəbilə, tayfa) — eramızın əvvəllərində Pəncabın qərb rayonlarında və Şimali Hindistanda məskunlaşmış iri tayfa qrupu.
| Özünüadlandırma |
|---|
| catilər |
| Dili |
|
hind, pəncab, urdu |
| Dini |
Yayılmaları
Ümumi sayları bir neçə milyon nəfərdir. Pəncab dilində (dialektləri catki-hindi, hindki və s.) danışırlar, urdu dili də yayılmışdır.
Din
Dindarları Pakistanda müsəlmandır, Hindistanda isə siqhizmin ardıcıllarıdır; hinduistlər də var.
Tarixi
Eramızın əvvəllərində Catların əcdadlarının maldar tayfaları Pəncabın qərb rayonlarında məskunlaşmışlar. Sonralar Şimali Hindistanda yayılmış Catlar pəncablıların etnik əsasını təşkil etmiş və siqhlərin icmasına daxil olmuşlar. Hindistanda Catların əksəriyyəti eyni adlı əkinçi kastaya çevrildi. Orta əsrlərdə Böyük Moğollarla davamlı müharibələr aparan Catlar müstəqil dövlətlərini qurmuşlar. 1849-cu ildə bu dövlət ingilis müstəmləkəçiləri tərəfindən zəbt edilmişdir. Əsas məşğuliyyətləri xış əkinçiliyi və maldarlıqdır. Nikahları monoqam və patrilokaldır. Qohumluq ata xətti ilə hesablanır. Yastı damlı ənənəvi evləri təsərrüfat tikililəri ilə birlikdə saman və kərpicdən hörülmüşdür. Kişilər uzun, enli köynək (bəzən köynək və çiyinlik), şalvar, dhoti, yaxud lungi geyinirlər. Baş geyimləri çalmadır. Qadınlar büzməli uzun yubka (çox vaxt şalvarla əvəz olunur), uzun enli kofta, şal, şəhərli qadınlar sarı və şalvarla kofta geyinirlər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ Catlar// Büssel – Çimli-podzol torpaqlar / baş red. M.K. Kərimov. — Azərbaycan Milli Ensiklopediyası. — Bakı: “Azərbaycan Milli Ensiklopediyası” Elmi Mərkəzi, 2014. — 25 cilddə. — V cild. — Səhifələrin sayı: 592. — Səh.: 193. — 25 000 nüsx. — ISBN 978-9952-441-10-9.
Xarici keçidlər
- 2018-05-21 at the Wayback Machine