Cəmil Qabdelhak oğlu Zaynullin (tatar. Җәмил Габделхак улы Зәйнуллин; 11 iyul 1946, Çirmeşən rayonu, Tatarıstan MSSR – 15 may 2020, Kazan) — filoloq və şərqşünas, filologiya elmləri doktoru, professor. Tatarıstan Respublikasının əməkdar elm xadimi (2004).[1][2]
| Cəmil Qabdelhak oğlu Zaynullin | |
|---|---|
| tatar. Җәмил Габделхак улы Зәйнуллин | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası, Çirmeşən rayonu, İske Kadi kəndi |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Kazan, Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası |
| Vətəndaşlığı |
 SSRİ Rusiya |
| Milliyyəti | tatar |
| Elm sahələri | ədəbiyyatşünas, şərqşünas |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adı | professor |
| İş yeri | |
| Alma-mater | Mirzə Uluqbəy adına Özbəkistan Milli Universiteti |
| Təhsili | Özbəkistan Milli Universiteti |
| Tanınır |
Tatar teoloji ədəbiyyatı üzrə mütəxəssis ərəb və fars dilləri üzrə dərsliklərin müəllifi |
| Mükafatları |
Tatarıstan Respublikasının Əməkdar İşçisi Hunan Normal Universitetinin Fəxri sertifikatı |
| kpfu.ru/main?p_id=10398&… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cəmil Zaynullin 1946-cı il iyulun 11-də Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Pervomayski (indiki Çirmeşən rayonu)nun İske Kadi kəndi (Staroye Kadeevo) kəndində anadan olub. O, əslən İslam dəyərlərinə və əxlaqına əsaslanan din xadimlərinin ailəsindən anadan olub və ulu babasının adını daşıyıb. 1974-cü ildə V.İ.Lenin adına Daşkənd Dövlət Universitetinin (hazırda Mirzə Uluqbəy ad. Özbəkistan Milli Universiteti) şərqşünaslıq fakültəsini bitirib.
Hələ tələbə ikən 1972-1973-cü illərdə Sudana tərcüməçi kimi göndərilib. 1974-1981-ci illərdə İraqda olub; 1975-ci ilin mayında Aleksey Kosıginlə Səddam Hüseyn arasında keçirilən rəsmi görüşdə sinxron tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərmişdir [3].
1977-ci ildən Kazan Dövlət Universitetində işləyir. Filologiya elmləri namizədi (1988, dissertasiya mövzusu: "Kəlilə və Dimnə tatar ədəbiyyatında”), filologiya elmləri doktorudur (1999, “XVIII-XX əsrlərin tatar teoloji ədəbiyyatı və onun üslub xüsusiyyətləri” mövzusunda elmi məruzə şəklində dissertasiya).
1994-cü ildə Kazan Universitetinin tatar filologiyası və tarixi fakültəsinin Şərq dilləri kafedrasının müdiri seçilib. 2000-ci ildə Şərqşünaslıq İnstitutunun təsisçisi və ilk direktoru (2011-ci ilin sentyabr ayına kimi) olub. O, eyni zamanda Şərq dilləri kafedrasının müdiri və Konfutsi İnstitutunun direktoru vəzifələrində çalışıb. 2011-ci ilin sentyabr ayından Rusiya Kazan Federal Universitetinin Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda (İİRMO) Ərəb Filologiyası şöbəsinin müdiri (2013-cü ilə qədər) və Rusiya tərəfdən Konfutsi İnstitutunun direktoru olub.
O, uzun sürən xəstəlikdən sonra 15 may 2020-ci ildə vəfat edib. O, Samosırovadakı müsəlman qəbiristanlığında dəfn edilmişdir[4][5] [6].
Zaynullin Renat Bekkinin "Ak Bure: Krım tatar dastanı" romanındakı personajlardan birinin prototipi olub. Zaynullin Volqaboyunda ən yaxşı Minacatçılardan biri kimi tanınırdı [7].
- Зайнуллин, Джамиль Габдулхакович. Татарская версия «Калилы и Димны» (рукописные, литературные варианты и переводы): автореф. дис. …канд. филол. наук. — Казань, 1987. — 18 с.
- Зайнуллин, Джамиль Габдулхакович. Словарь арабо-персидских заимствований. — Казань: Магариф, 1994. —143 с. ISBN 5-7761-0243-X
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Татарская историческая письменность на основе арабской графики: Самоучитель / Науч.ред. М. А. Усманов. — Казань: Магариф, 1998. — 95 с.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Во имя Аллаха. Татарская богословская литература XVIII — начала XX веков и её языковые особенности / Науч. ред. Э. Р. Тенишев. — Казань: Магариф, 1999. — 238 с. ISBN 5-7761-0843-8
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Татарская богословская литература XVIII — начала XX веков и её стиле-языковые особенности : Дис. в виде науч. докл. д-ра филол. наук. 10.02.02. — Казань, 1999 .— 107 с.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Учебно-методические задания для развития навыков устной речи на арабском языке: [(лингвострановедение)]. Казан. гос. ун-т, Ин-т востоковедения. — Казань: КГУ, 2002. — 166 с.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Анас Бакиевич Халидов, 1927—2001. — Казань: Изд-во Казан. ун-та, 2003. — 23 с. — (Выдающиеся ученые Казанского университета).
- Зәйнуллин, Җәмил Габделхак улы. Фарсы телен өйрәнәбез: татар филологиясе һәм тарихы факультеты студентлары өчен. — Казан дәүләт ун-ты, Көнч. өйрәнү ин-ты. — Казан: [Ин-т востоковедения КГУ], 2005. — 176 б.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович; Абдалла, Мухаммад. Арабский язык (египетский диалект): [учебное пособие]; Казан. гос. ун-т, Ин-т востоковедения. — Казань: [Казанский государственный университет], 2007. — 107 с.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович; Абдалла, Мухаммад. Арабская риторика. — Казань : Казанский университет, 2012. — 110 с.
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Писатели современной арабской литературы Египта (XX век).— Казань : Казанский университет, 2012 . — 148 с. ISBN 978-5-00019-032-6
- Зайнуллин, Габдулзямиль Габдулхакович. Возрождение и дальнейшее развитие востоковедения в Казанском университете в XX — начале XXI вв. — Казань: Изд. Академии наук РТ, 2016. — 84 с.
- ↑ "Из жизни ушел известный арабист Джамиль Зайнуллин". Новый век (телерадиокомпания). 7 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2020.
- ↑ "Күренекле гарәп теле белгече Җәмил Зәйнуллин вафат" (tatar). Шәһри Казан. 15 may 2020. 15 may 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2020.
- ↑ Азат Ахунов. "«На выходе ко мне подошли и пожали руку: «Мы думали, что вы, советские, все безбожники!»". Бизнес Online. 24 may 2020. 2 dekabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 may 2020.
- ↑ "Умер основатель института востоковедения КГУ Джамиль Зайнуллин". Бизнес Online. 15 may 2020. 20 may 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2020.
- ↑ "Ушел из жизни Габдулзямиль Габдулхакович Зайнуллин". Институт международных отношений КФУ. 15 may 2020. 27 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 may 2020.
- ↑ http://shahrikazan.ru/news/yazmalar/krenekle-garp-tele-belgeche-mil-zynullin-vafat Күренекле гарәп теле белгече Җәмил Зәйнуллин вафат] "Шәһри Казан" газетасы, 15 май 2020
- ↑ Татарский переулок (Tatar lane). "Востоковед Джамиль Зайнуллин исполняет мунаджаты (молитвенные песнопения) на казанском телевидении". 16 may 2024. 17 fevral 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 yanvar 2025.
- Tатарская энциклопедия / Гл. ред. М. Х. Хасанов. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2005. — Т. 2. — С. 417.
-
Cəmil Zaynullinin məzarı -
C.Zaynullinin kitablarından bir neçəsi
