Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Cəhmiyyə

  • Məqalə
  • Müzakirə

İslam

İslam tarixi

İmanın şərtləri

Tövhid • Mələklər
Kitablar • Peyğəmbərlər
Məad • Axirət
Qəza ve Taleh

İslamın beş şərti

Kəlmeyi-şəhadət • Namaz
Oruc • Həcc
Zəkat

Etiqad məzhəbləri
Əşərilər • Matüridilər • Qədərilər (Mötəzililər) • Cəbrilər • Mürcilər • Cəhmiyyə • Müşəbbihilər • Sələfilər
Fiqh məzhəbləri
Sünnilər:
Hənəfilər • Malikilər • Şafiilər • Hənbəlilər
Yox olmuş məzhəblər:
Zahirilər • Auzailər • Leysilər • Səvrilər • Cəririlər

Şiələr:
İmamilər (Cəfərilər (Əxbarilər • Üsulilər • Şeyxilər) • Ələvilər • Ənsarilər • Qızılbaşlar) • Zeydilər •
İsmaililər (Qərmətilər • Xaşxaşilər • Fəthilər • Xəttabilər) • Vaqifiyyə • Rafizilər (Batinilər) • Qeysanilər • Xürrəmilər • Baziğiyyə • Qurabiyyə
Xaricilər:
Mühakkimə • Əcrədilər (Meymunilər • Səələbilər) • Əzraqilər • Bəyhəsilər • İbadilər • Nəcdatilər • Süfrilər

Həmçinin bax

Sufilər • Yəsəvilik • Nəqşibəndilik • Sührəvərdilik • Xəlvətilik • Səfəvilik • Bayramilik • Bəktaşilik • Cəlvətilik • Cərrahilik • Çiştiyyə • Ehqaqiyə • Gülşənilik • Hürufilik • Kübravilik • Məlamətilik • Mövləvilik • Nemətullahiyyə • Nöqtəvilik • Qələndərilik • Qadiriyyə • Rahmaniyyə • Rifailik • Rövşənilər • Sənusilər • Şaziliyyə • Zahidiyyə • Nüseyrilər • Druzlar • İslam fəlsəfəsi

Cəhmiyyə (ərəb. الجهمية‎) — banisi Cəhm ibn Səfvan olan islamda ilkin ideoloji məktəblərdən biri. Cəhm də öz növbəsində bu fikirləri müəllimi Caad ibn Dirhəmdən qəbul etmişdir.

Mündəricat

  • 1 Nümayəndələri
  • 2 Cəhmilərin inancları
  • 3 Cəhmiliyin tənqidi
  • 4 İstinadlar

Nümayəndələri

Cəhm ibn Səfvan (vəfatı 745) Səmərqənddə anadan olmuş, əvvəlcə Termezdə, sonra isə Kufədə yaşamış və orada cəbari Caad ibn Dirhəmlə tanış olmuşdur. O, Caadın davamçısı və ideyalarının təbliğatçısı olur. Vətənə qayıdan kimi fikirlərini bölüşməyən üləma ilə teoloji mübahisələr aparmağa başlayır. Sonralar Xorasanın Əməvi valisinə qarşı qiyamda iştirak etmiş və Mərvdə[1] tutularaq edam edilmişdir. Cəhmi görüşlərinin ən məşhur təbliğatçıları arasında Bişr əl-Marisi (vəfatı 833) var. XI əsrin əvvəllərində cəhmilər Nəhavənddə fəaliyyət göstərsələr də, onların bəziləri əşərilərin təlimlərini qəbul etməyə məcbur olmuşlar[2].

Cəhmilərin inancları

Orta əsr müsəlman alimləri cəhmiləri ya mürcilər, ya da cəbrilər kimi təsnif edirdilər. Bir çox cəhmi baxışları sünnilər tərəfindən bidətçi kimi tanınır, hətta bəzən bir insanı İslamdan çıxarır. Beləliklə cəhmilər, müsəlmanların dini doktrinasının mühüm bir hissəsi olan Allahın bütün ad və sifətlərini inkar edirlər. "İman" məfhumunun təfsiri məsələsində cəhmilər mürcilərə bənzəyərək, imanın ancaq Allah haqqında elm, küfrün isə onun barəsində cahillik olduğunu iddia edirlər. Onlar həmçinin cənnət və cəhənnəmin gec-tez yox olacağını bəyan ediblər ki, bu da həm Qurana, həm də Məhəmməd peyğəmbərin sünnəsinə ziddir.

Qədər məsələsində cəhmilər insanın iradə azadlığına malik olmadığına və öz əməllərinə məcbur edildiyinə sadiqdirlər. Allahın zatının sualına isə cəhmitlər panteist olub deyirlər ki, Allah hər yerdədir və məxluqların hər biri ilə bir yerdədir. Bundan əlavə, saleh müsəlmanların Allahı cənnətdə görmə ehtimalını da inkar edirlər.

Cəhmiliyin tənqidi

Cəhmiliyin meydana çıxmasından bu yana bu hərəkat ortodoksal islamın bir çox görkəmli nümayəndələrinin tənqid obyektinə çevrilmişdir. IX əsrdə cəhmilərin təlimlərinə dair çoxsaylı "təkziblər" meydana çıxır ki, onların müəllifləri Əhməd ibn Hənbəl, İbn Quteybə, İbn Qəyyim Cövziyyə, Osman əd-Darimi ("Cəhmitlərin təkzibi") və başqaları. Cəhmilərin tənqidçiləri Əbu Bəkr əl-Beyhəqi, Əbu Hamid əl-Qəzali, İbn Həcər əl-Əsqəlani, İbn Teymiyyə, İbn Kəsir və bir çox başqaları idi.

İstinadlar

  1. ↑ "Ибн Сафван // Новый философский словарь". 2013-07-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-30.
  2. ↑ Прозоров, 1991
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Cəhmiyyə&oldid=7870282"
Informasiya Melumat Axtar