Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinBu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Cəfər Sadiq (ərəb. أَبُوعَبْدِاللَّهِ جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدٍ الصَّادِقُ; 20 aprel 702[1], Mədinə, Hicaz, Əməvilər xilafəti – 16 dekabr 765, Mədinə, Hicaz, Abbasilər xilafəti) — Cəfərilikdə 6-cı, İsmaililikdə 5-ci imam.[4] Nəqşibəndi silsiləsindəki 4-cü şeyx.[5][6] Məzarı Bəqi qəbiristanlığında atası Məhəmməd əl-Baqirin məzarı kənarındadır.
| Cəfər Sadiq | |
|---|---|
| ərəb. جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ الصّادِقَ | |
 | |
| Doğum tarixi | 20 aprel 702[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 dekabr 765 (63 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Uşaqları | |
| Atası | Məhəmməd əl-Baqir[3] |
| Fəaliyyəti | üləma, fəqih, imam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cəfər Sadiq, Əməvilərin təxminən 4 dövrlük hakimiyyətinə şahid oldu. Əməvilərin ümumilikdə İslam ümmətinə, xüsusilə Məhəmməd Peyğəmbərin Əhli Beytinə və Şiələrinə qarşı etdikləri zülmü, terroru və qatı tədbirləri yaşadı. Əməvi səltənəti hicri 132-ci ildə sona yetdi və xilafəti Abbasilər ələ keçirdi. İmam Cəfər Sadiq qana susamış Əbu Abbas Səffah`ın dönəmini və Mənsur Dəvaniqi hakimiyyətinin də təqribən 10 ilini gördü[7]. İmam Cəfər Sadiq`in vaxtında Mötəzilə, Əşərilər,Xaricilər, Keysanilər və Zeydilər kimi firqələr yayılmışdı. Bu qruplar arasında şiddətli mübarizə gedirdi. Zındığlıq(dinsizlik)da xeyli yayılmış,İslam cəmiyyətinin daxilində boşluqlar yaratmağa qadir olmuşdu. İmam Cəfər Sadiq bir tərəfdən dinsizliyə qarşı, bir tərəfdən də azğın qrupların fikirlərinin üstünlük qurmasına qarşı mübarizə aparırdı[8].
Əllamə Təbərsi`nin əl-İhticac kitabından nəqlən: "Bir zındıq İmam Sadiqin yanına gəlib soruşdu: Aləmi yaradanın varlığına dəlil nədir?" İmam Sadiq buyurdu: "Baş verən işlərin varlığı, onları yaradanın varlığına dəlalət edir. Görmürsənmi, sən bir tikilmiş binaya baxdıqda, hətta bənnanı görməsən və onu müşahidə etməsən də, onun bir banisinin(tikənin) olduğunu bilirsən…"[9]
Digər bir hədisdə: Zındıq soruşdu: "Allahdan qeyrisinə səcdə etmək düzgündürmü?" İmam Sadiq buyurdu: Xeyr. Zındıq soruşdu: "Bəs niyə Allah mələklərə Adəmə səcdə etməyi əmr etdi?" İmam Sadiq buyurdu: "Kim Allah`ın əmri ilə səcdə edərsə, Allah üçün səcdə etmişdir . Mələklər(Adəmə) Allah-taalanın əmri ilə səcdə etmişlər, buna görə də səcdələri Allah üçün idi"[10].
Mənsur Dəvaniqi, İmam'ı öldürməyi plânlamıştı[11]. Öldürücü bir zəhər hazırlatmış və valisi vasitəsilə İmama içirtmişdi. İmam Cəfər Sadiq onu içəndə, bağırsaqları parçalanmış, dözülməz ağrılar çəkməyə başlamışdı. İmam Cəfər Sadiqin şəhid edilməsi, o dövrdə İslam aləminin başına gələn ən böyük fəlakətlərdən biri idi. Bu hadisənin dəhşəti qarşısında İslam aləminin dörd bir tərəfi sarsıldı. Haşimilərin və digər insanların evlərindən fəryadlar yüksəldi.[12]
Müasir sünnilər İmam Cəfər Sadiqin əhli-sünnə olduğunu iddia etsələr də bu, onların böyük rucal alimlərinin sözləri ilə üst-üstə düşmür. Belə ki, bir çox əhli-sünnə alimi onu zəif hesab etmiş və etibarlı görməmişdir. Belə olduğu halda İmam Cəfər Sadiqin əhli-sünnə olmağı sual altına düşür, çünki, əgər əhli-sünnə olsaydı böyük sünni alimləri onu mədh edərdi. Onlarda bəziləri:
- Yəhya ibn Səid dedi
"Mucalid mənə daha sevimlidir nəinki o (Cəfər), mənim hisslərimdə ona (Cəfərə) qarşı nəsə var (şübhəliyəm)".[13]
- İbn Uyaina dedi:
"Onun yaddaşında nəsə problem var idi"[14]
- Şəmsəddin Zəhəbi yazır ki, əhli-sünnə alimi Süfyani Suri İmam Cəfər haqda belə deyirdi:
"Süfyani dedi: Biz adətən üç nəfərin hədislərinə gülərdik. Bunlar Rabia, Məhəmməd ibn Əbi Bakar ibn Həzm və Cəfər ibn Məhəmməddir, çünki onlar hədis elmində zəif idilər."[15]
- İbni Hacər Əsqalani İmam Cəfərin tərcüməsində yazır:
"İbn Sa'd dedi: O adətən çox hədis danışardı, amma siğa deyil və zəif hesab olunur."[16]
- Şəmsəddin Zəhəbi imam Cəfər haqqında yazır:
Musa'ab ibn Abdullah dedi: "Malik İmam Cəfərdən hədis demirdi, ta o vaxta qədər ki, həmin hədisi uca və hörmətli alimdən eşitməsin. Yalnız o vaxt Malik o hədisi qeyd edirdi".[17]
- Əhməd ibn Hənbəl İmam Cəfərin tərcümeyi-halında yazır:
Əl-Mərvəzi (Əhməd ibn Hənbələ istinadən) Cəfər ibn Məhəmməd haqqında soruşduqda, Əhməd ibn Hənbəlin cavabı belə olmuşdur: "Yəhya ondan rəvayət etmiş və onu zəif hesab etmişdir."[18]
- Əl-Meymuni demişdir:
"Cəfər ibn Məhəmməd hədisdə zəif və müztəribdir (yəni, hədisləri ziddiyyətlidir)."[18]
- Əbu Davud dedi:
"Əhməddən eşitdim ki, Əli ibn Zeyd, Cəfər ibn Məhəmməd, Asim ibn Ubeydullah və Abdullah ibn Məhəmməd ibn Aqil bir-birinə çox yaxındırlar və biz onları tənqid edirik."[18]
- ↑ 1 2 Ja'far al-Sadiq // SNAC (ing.). 2010.
- ↑ Али-заде А. Муса ибн Джафар (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
- ↑ Али-заде А. Джафар ас-Садик (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
- ↑ Öz, Mustafa. "Ca'fer es-Sâdık". TDV İslâm Ansiklopedisi. 1993. 28.10.2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28.10.2025.
- ↑ "Altin silsile". naksibendi.com.tr. 2023. 28.10.2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28.10.2025.
- ↑ "Silsile-i Âliyye-i Nakşibendiyye". ramazanoglumahmudsamiks.com. 28.10.2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28.10.2025.
- ↑ Hidayet Önderleri İmam Cafer Sadık(a.s), səh.22
- ↑ Hidayet Önderleri İmam Cafer Sadık(a.s), səh.23
- ↑ Əllamə Təbərsi, əl-İhticac (azərbaycanca)səh.548
- ↑ Əllamə Təbərsi, əl-İhticac (azərbaycanca)səh.570
- ↑ Nuru'l-Əbsar, səh.133; əl-İthaf bi-Hubbi'l-Əşraf, səh.54; Səbaiku'z-Zəhəb, səh.72
- ↑ Hidayet Önderleri İmam Cafer Sadık(a.s), səh.273
- ↑ Şəmsəddin Zəhəbi "Mizan əl-Eitidal" cild 1 nömrə 1519
- ↑ Əllamə ibn Əbdul Birr "Ət-Təmhid" cild 3 səh 66
- ↑ Şəmsəddin Zəhəbi "Siyər aləm ən-Nubəla" cild 6 səh 91
- ↑ İbni Hacər Əsqəlani "Təqzib ət-Təqzib" cild 2 səh 88
- ↑ Şəmsəddin Zəhəbi "Mizan əl-Etidal" cild 1 nömrə 1519
- ↑ 1 2 3 "Məvsuatu Akval əl-İmam Əhməd ibn Hənbəl fi Rical əl-Hədis və İləlih" cild 1, səhifə 202
- İmam Cafer Sadık (a.s)
- Mehdi Pişvayi. "İmam Sadiq (ə) kimdir? (I hissə)" ( (az.)). islamazeri.com. 7 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyun 2020.
- Mehdi Pişvayi. "İmam Sadiq (ə) kimdir? (II hissə)" ( (az.)). islamazeri.com. 7 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyun 2020.
- Mehdi Pişvayi. "İmam Sadiq (ə) kimdir? (III hissə)" ( (az.)). islamazeri.com. 7 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyun 2020.
- Ələddin Məlikov. "Cəfər ibn Məhəmməd" ( (az.)). İlahiyyatçı qəzeti (Aİİ). 27 oktyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2024.