Burun arakəsməsinin hematoması burun arakəsməsini zədələyən, selikli qişa altına qan sızması nəticəsində hematomanın yaranması ilə müşayiət olunan bir xəstəlikdir.[1] Əgər hematoma infeksiyalaşarsa, sonradan abses əmələ gələ bilər. Burun arakəsməsi hematomasının yaranma səbəbi çox zaman travmalar olur.[2] Burun arakəsməsinin hematoması burun arakəsməsinin qığırdağı ilə onun üstündə yerləşən perixondrium (qığırdaqüstü toxuma) arasında qan toplanmasıdır (burun arakəsməsinin qığırdaq hissəsinin en kəsiyinə uyğun nahiyə). Hematoma, burun arakəsməsinin qığırdağını onu qidalandıran selikli qişadan ayırır və bu da ciddi, daimi fəsadlara gətirib çıxarır.[3]
| Burun arakəsməsinin hematoması | |
|---|---|
| | |
| MedlinePlus | 001292 |
Arakəsmə qığırdağının öz qan dövranı yoxdur və bütün qida maddələri ilə oksigeni yalnız perixondriumdan alır. Müalicə olunmayan arakəsmə hematoması arakəsmənin dağılıb deformasiyaya uğramasına səbəb ola bilər və təcili olaraq hematomanın boşaldılması (drenaj) tələb olunur. Arakəsmə hematomasının gecikmiş diaqnostikası və ya müalicəsi nəticəsində eğərvari burun deformasiyası deyilən vəziyyət yarana bilər.[4] Bu hala daha çox uşaqlarda rast gəlinir. Çünki onların burun arakəsməsi daha qalın, selikli qişası isə daha elastik olur.[5]
Burun tənəffüsünün kəskin şəkildə çətinləşməsi, burun arakəsməsində abses olduğu hallarda isə bədən temperaturunun yüksəlməsi, baş ağrısı müşahidə olunur.[6] Ön rinoskopiya zamanı parlaq qırmızı rəngli, yumşaq, kisəşəkilli çıxıntılar nəzərə çarpır. Burun arakəsmə qığırdağının irinli əriməsi zamanı,[7] burun sümüyünün arxa hissəsinin çökməsi qeydə alınır.[8]
Hematoma zamanı qanın sorulması və burunun sıx tamponadası aparılır.[9] Absesin olduğu hallarda isə geniş şəkildə açılır və burun boşluğu tamponlanır, antibiotiklə müalicə (antibiotikoterapiya) tətbiq olunur. Burnun arxa sümüyünün çökməsi cərrahi yolla (plastik əməliyyatlar, qığırdaq köçürülməsi və s.) aradan qaldırılır.
- ↑ "Pediatrics In Review". American Academy of Pediatrics (ingilis). İstifadə tarixi: 18 iyun 2025.
- ↑ Patrick Dubach, Christoph Aebi, Marco Caversaccio. Late-onset posttraumatic septal hematoma and abscess formation in a six-year-old Tamil girl--case report and literature review // Rhinology . 46 (4). 2008-12. 342–344. ISSN 0300-0729.
- ↑ Jason I. Kass, Berrylin J. Ferguson. Treatment of Hematoma of the Nasal Septum // New England Journal of Medicine . 372 (22). 2015-05-28. e28. doi:10.1056/NEJMvcm1010616. ISSN 0028-4793.
- ↑ "Nasal septal hematoma: MedlinePlus Medical Encyclopedia". medlineplus.gov (ingilis). İstifadə tarixi: 18 iyun 2025.
- ↑ Gunjan Gupta, Kunal Mahajan. Nasal Septal Hematoma // StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. 2025.
- ↑ Bousquet J et al.; World Health Organization; GA(2)LEN; AllerGen. Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) 2008 update (in collaboration with the World Health Organization, GA(2)LEN and AllerGen) // Allergy . 63 (eng). № Suppl 86. — 2008. Apr. — 12—15. 2018-08-01 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Аллергический ринит". cyberleninka.ru. 27 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2020.
- ↑ Seidman MD et al.; Guideline Otolaryngology Development Group. AAO-HNSF. Clinical practice guideline: Allergic rhinitis // Otolaryngol Head Neck Surg . 152 (eng). № 1 Suppl. — 2015. Feb. — S2–S3.
- ↑ Издание для практикующих врачей «Русский медицинский журнал». "Принципы диагностики и лечения аллергического ринита у детей". www.rmj.ru. 11 mart 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 oktyabr 2020.