Bulweria bulwerii — Fırtınaquşular fəsiləsinə aid quş növü.
| Bulweria bulwerii | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Bulweria bulwerii |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Bulweria bulwerii ilk dəfə 1828-ci ildə təbiətşünaslar Jardin və Selbi tərəfindən "Procellaria bulwerii" binominal adı ilə təsvir edilmişdir. Xüsusi epitet Madeyra adasında tip nümunəsi toplayan rəssam və təbiətşünas Ceyms Bulverin şərəfinə seçilmişdir.[3] Bulver petreli indi 1843-cü ildə fransız təbiətşünası Şarl Lüsyen Bonapart tərəfindən təqdim edilən "Bulweria" cinsinə daxildir. Bu növ monotipikdir, heç bir yarımnöv tanınmır.[4]
Bu çox uzun qanadlı petrelinin uzunluğu 25-29 sm, qanad aralığı isə 78-90 sm-dir. Əsasən qəhvəyi lələklərə və uzun, iti quyruğa malikdir. Okean səthindən planktonik qida maddələrini toplayarkən yüngül və fırlanan bir uçuş tərzi var.[5]
Bu növ Atlantik, Hind və Sakit okeanların tropik və subtropik bölgələrində geniş yayılmışdır. Kabo-Verde, Çin, Fransa Qvianası, İndoneziya, Yaponiya, Malayziya, Mavritaniya, Mərakeş, Müqəddəs Yelena adası, Askensiya və Tristan-da-Kunya, Seneqal və Tayvanda il boyu qalıcıdır. Atlantik okeanında Mikroneziya adalarında və Portuqaliyanın materik hissəsində, Sakit okeanda isə şərqi Çin və Bonin adalarından Havay adalarına, Markiz adalarına, ABŞ-nin kiçik uzaq adalarına və Kiribatiyə qədər çoxalır.[6] Dəniz və yüksək pelajik bir növdür, adətən quruya yalnız çoxalma mövsümündə yaxınlaşır. Bu növ İrlandiya, Niderland, Fransa və İtaliyaya nadir hallarda səyahət edən kimi Avropada da müşahidə edilmişdir. Şimali Amerikada, Kaliforniya və Şimali Karolina sahillərindən uzaqda, həmçinin Avstraliyada nadir hallarda görülmüşdür.[7]
Yuvalar oyuqlarda, bitkilərdə, qayalıq mağaralarında/yarıqlarında və insan tərəfindən yaradılmış qalıntıların altında və sahilə atılmış oduncaqlarda qurulur. Bu oyuqları qazmır. Bulweria bulweriinin çoxalma mövsümü aprel və may aylarında başlayır. Çoxalma zamanı həmişə əvvəlki yuva yerinə qayıdır və əvvəlki cütü ilə birləşir. Çoxalma mövsümündə 7.000-9.000 cüt koloniyalar əmələ gətirir. Bulweria bulwerii bir yumurta qoyur, baxmayaraq ki, cavan və təcrübəsiz quşlar bəzən iki yumurta qoya bilər. Yumurta bej-ağ rəngdədir və adətən 42 x 30 mm ölçüsündədir. Hər iki cins yumurtaları 42-46 gün müddətində qoruyur. Həmçinin balaları birlikdə qidalandırırlar.
Bulweria bulwerii adətən qurudan uzaqda tapılır (çoxalma mövsümü istisna olmaqla). Qidası əsasən kiçik balıqlar (məsələn, sardina) və kalmardan ibarətdir, əlavə olaraq xərçənglər (məsələn, xərçəng, krill və karides) və planktonla da qidalanır.[8]
Şimal-Şərq Atlantikdə Bulweria bulwerii pişiklər, ev siçovulları və endemik onurğasız heyvanlar tərəfindən ovlanır. Ev pişikləri növün mövcud yayılmasının əsas səbəbkarlarından biri hesab edilir. Azor adalarında çoxalma əraziləri pişik ovundan qaçmaq üçün dik qayalıqlarla məhdudlaşır. Madeyrada bir kolonidə, kərtənkələlər tərəfindən petrol balalarının ovlanması yuvaların 10%-də qeydə alınmışdır, baxmayaraq ki, bu, populyasiya səviyyəsində təsir göstərməsi ehtimalı çox azdır. Desertas adalarındakı böyük koloniya insanlar tərəfindən qida və ya balıq yemi üçün intensiv şəkildə istifadə edilir, bu da digər Şimal-Şərq Atlantik ərazilərində daha aşağı səviyyədə baş verir, lakin Salvaj adalarında təbiət qoruğu elan edildikdən sonra bu təcrübə dayandırılmışdır. Bulweria bulwerii neft sızıntıları və digər dəniz çirklənməsi, o cümlədən gecə işıq çirklənməsi nəticəsində ölüm riskinin artdığı düşünülür. Turizm və istirahət inkişafı çoxalma koloniyalarında mövcud yaşayış mühitini azalda bilər.[9]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1998.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Jardine, William; Selby, Prideaux John. Illustrations of Ornithology. 2. Edinburgh: W.H. Lizars. 1828. Plate 65, text.
- ↑ Bonaparte, Charles Lucien. "Catalogo Metodico degli Uccelli Europie (Continuazione)". Nuovi Annali delle Scienze Naturali. 8. 1842: 425–428 [426]. The volume is dated 1842 but the article was not published until 1843.
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, redaktorlar "Petrels, albatrosses". IOC World Bird List Version 11.2. International Ornithologists' Union. July 2021. İstifadə tarixi: 3 January 2022.
- ↑ Legrand Jr., Harry E.; Guris, Paul; Gustafson, Mary. "Bulwer's Petrel off the North Carolina Coast" (pdf) (vol. 53 (1)). North American Birds. 1999. səh. 113-115. June 12, 2025 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- ↑ "Bulwer's Petrel in Monterey Bay". californiabirds.org. İstifadə tarixi: 2025-05-26.
- ↑ Hauber, Mark E. The Book of Eggs: A Life-Size Guide to the Eggs of Six Hundred of the World's Bird Species. Chicago: University of Chicago Press. 1 August 2014. səh. 40. ISBN 978-0-226-05781-1.
- ↑ BirdLife International. "Bulweria bulwerii". IUCN Red List of Threatened Species. 2018. 2018: e.T22698132A132627626. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22698132A132627626.en. İstifadə tarixi: 19 November 2021.
- BTO BirdFacts - Bulwer's petrel
- Bulwer's petrel video[daimi ölü keçid] on the Internet Bird Collection
- Oiseaux Text, map, photograph.
- VIREO Photographs