Bukmeyker

İlk rəsmi bukmeyker futbolun vətəni sayılan İngiltərədə yaranmışdır. Bu ideya Riçard Tattersollun ağlına gələndə 1780-ci il idi və hələ futbol idman növü kimi yox idi. Amma, həmin illərdə Britaniyada atçılıq ən gəlirli sahə sayılır və əhalinin at yarışlarına marağını görən Tattersoll cıdırlara gələn tamaşaçılar arasında mərc oyunu keçirməyə başlayır. Amma ilk bukmeyker kontorunun yaradıcısı isə Riçard sayılmır. İdeya sahibinin yaşadığı dövrdən təxminən bir əsr sonra — XIX əsrin ortalarında Fred Suindell və Leviafan Devis adlı iki nəfər Londonda ilk bukmeyker kontorunu açmışdılar.

Hazırda bu sahədə fəaliyyət göstərən şirkətlərin əksəriyyətinin mərkəzi ofisi Böyük Britaniyada və İtaliyada yerləşir. Həmin ölkələrdə bukmeyker kontorlarının illik dövriyyəsi 10–12 milyard dollar həcmindədir.

Bukmeykerlik haqqında qanun ilk dəfə Böyük Britaniyada qəbul edilib. Ölkə hökuməti hələ 1963-cü ildə bu barədə qanun layihəsini hüquqi sənədə çevirib. İlk bukmeyker kontorunun 1866-cı ildə açıldığı ABŞ-də da bu fəaliyyət qanunla həyata keçirilir. ABŞ-də fəaliyyət göstərən totalizator şirkətlərinin ən böyüyü isə Nevada ştatının paytaxtı hesab edilən Las-Veqas şəhərində yerləşir.

«Koeffisentləri öz xeyirlərinə tənzimləyərək» (müqavilədə göstərilən həqiqi koeffisentlərdən daha aşağı koeffisentlər ödəyərək) və ya spred sahibi olaraq, bukmekerlər «tarazlanmış kitab» əldə etməklə gəliri təmin etməyə çalışırlar;^[1][2][3] ya hər mümkün nəticəyə bərabər sayda mərc qəbul etməklə, ya da (koeffisentlər təklif etdikdə) hər nəticəyə qoyulan məbləğin koeffisentləri əks etdirməsini təmin etməklə. Böyük mərc daxil olduqda, bukmeker riski azaltmaq üçün digər bukmekerlərdən mərc ala bilər. Bukmekerlər adətən mərc üzərində pul qazanmağa çalışmır, daha çox bazar yaradıcısı kimi fəaliyyət göstərir və nəticədən asılı olmayaraq hadisədən gəlir əldə edirlər.^[4][5] Onların iş üsulları sığorta və sığorta sahələrində maliyyə nəticələrinin analoji balanslaşdırılmasını həyata keçən aktuariyanın metodlarına bənzəyir.

İnternetin və rəqəmsal texnologiyaların inkişafı ilə bukmeker fəaliyyətinin forması radikal şəkildə dəyişib: bu gün mərcərin əksəriyyəti onlayn mühitdə edilir.^[6] Onlayn mərc birjalarının sayının artması ilə, onlar müştəriləri cəlb etmək üçün pulsuz mərc təklif etməyə başlayıblar.^[7] Bu pulsuz mərc məbləği adətən oyun hesabına yatırılan depozit məbləğindən asılıdır.^[8] Məsələn, əgər müştəri 20 funt sterlinq yatırıbsa, mərc birjası ona əlavə 20 funt sterlinq əlavə edəcək. Pulsuz mərc təqdimat qaydaları birjadan birjaya fərqlənir.^[9][10]

Birləşmiş Krallıqda və Avropanın digər ölkələrində yayımda olan idman yarışlarının əksəriyyəti indi tamamilə və ya qismən internet bukmekerləri və küçə bukmekerləri tərəfindən sponsorlanır.^[11] Bəzən bir neçə bukmeker kontorunun və onlayn kazinonun adları oyunçuların formalarında, reklam lövhələrində, stadion lövhələrində və yarış adlarında göstərilir. Sponsorlar xüsusilə futbol kateqoriyasında diqqətəlayiqdir, çünki futbol azarkeşləri bukmekerlərin hədəf auditoriyasının əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir.^[12]

Tütün şirkətlərinin sponsorluqdan qadağan edilməsindən və oyun sənayesinə ayrılan böyük kommersiya büdcələrindən sonra, avtomobil istehsalçıları, alkohol və spirtsiz içki satıcıları və fast-food müəssisələrinin sponsorluğu Şərqi Asiyada və Avropada oyun şirkətləri tərəfindən tezliklə əvəz olunur.

1. ↑ "Oddsmaker and a Bookie". www.mybookie.ag. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
2. ↑ "Efficiency in the NFL spread betting market". helda.helsinki.fi. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
3. ↑ "How do Betting Companies Make Money?". www.onlinebetting360.in. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
4. ↑ "How do Bookmakers Make Money?". www.sportinglife.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
5. ↑ "Understanding Bookmaker's Role". www.bettingexpert.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
6. ↑ "Stavničarske družbe: struktura, razvoj in delovanje spletnih stavnic". casinosslovenija.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
7. ↑ "Online-gambling giants conquer U.S. with tactics deemed too tough for Britain". www.reuters.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
8. ↑ "How to use the Betfair Exchange for matched betting". www.badmantipster.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
9. ↑ "Bookmaker vs. Betting Exchange Free Bets- Which Offers Better Value in Horse Racing Betting?". blog.libero.it. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
10. ↑ "Different Types Of Free Bet Promotions Explained in Full". caanberry.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
11. ↑ "The rise of football wagering and where it stands". www.youthfootballscotland.co.uk. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.
12. ↑ "Wild West: gambling advertising at Premier League grounds". www.sportsintegrityinitiative.com. İstifadə tarixi: 5 noyabr 2025.

• Pul qazanmağın və itirməyin ən asan yolu Arxivləşdirilib 2011-01-23 at the Wayback Machine