Botaurus cinnamomeus — Vağlar fəsiləsinin Danquşları yarımfəsiləsinə aid quş növü.
| Botaurus cinnamomeus | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Botaurus cinnamomeus |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Hindistandan Çinə və İndoneziyaya qədər tropik və subtropik Asiyada çoxalır. Əsasən qalıcı quşdur, lakin bəzi şimal populyasiyaları qısa məsafələrə miqrasiya edir. Bu növ əvvəllər "Ixobrychus" cinsinə aid edilirdi.
Hindistandan Çinə və İndoneziyaya qədər tropik və subtropik Asiyada çoxalır. Əsasən qalıcı quşdur, lakin bəzi şimal populyasiyaları qısa məsafələrə miqrasiya edir. Bu növ əvvəllər "Ixobrychus" cinsinə aid edilirdi.
Botaurus cinnamomeus ilk dəfə 1789-cu ildə alman təbiətşünası İohann Friedrix Gmelin tərəfindən Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin genişləndirilmiş nəşrində təsvir edilmişdir. Gmelin bu quşu qızılquşlar, durnalar, ağ balıqcıllar və digər balıqcıllarla birlikdə "Ardea" cinsinə daxil etmiş və onun binomial adını "Ardea cinnamomea" olaraq təyin etmişdir. Gmelin təsvirini ingilis ornitoloq Con Latham tərəfindən yazılmış "A General Synopsis of Birds" əsərində təsvir edilən "Çin qızılquşu" əsasında hazırlamışdır. Latham Britaniya Muzeyindəki qismən nümunəyə əsaslanmışdır. Botaurus cinnamomeus əvvəllər "Ixobrychus" cinsinə aid edilirdi. 2023-cü ildə aparılmış molekulyar filogenetik tədqiqat göstərdi ki, "Ixobrychus" cinsi parafiletikdir. Monofiletik cins yaratmaq üçün "Ixobrychus" cinsi 1819-cu ildə ingilis təbiətşünası Ceyms Fransis Stephens tərəfindən təqdim edilmiş "Botaurus" cinsinə birləşdirilmişdir. "Botaurus" cins adı orta əsr latın dilində balıqçıl deməkdir. "Cinnamomeus" epiteti isə latın dilində "darçını rəngli" mənasını verir. Bu növ monotipikdir, yəni heç bir yarımnövü tanınmır.[4]
Botaurus cinnamomeus kiçik bir balıqcıl növüdür, uzunluğu 38 sm-dir. Qısa boyun və uzun dimdiyə malikdir. Erkək fərd üstdən tamamilə darçını rəngində, altdan isə açıq sarımtıl rəngdədir. Dişi fərd oxşar görünüşə malikdir, lakin onun beli və başının üstü qəhvəyi rəngdədir. Cavan fərdlər dişilərə bənzəyir, lakin alt hissələri qəhvəyi zolaqlarla örtülüdür. Yuva üzərində və ya təhlükə hiss etdikdə, balıqcılların xarakterik "müdafiə vəziyyəti"ni alır. Boyun şaquli şəkildə uzanır, dimdik yuxarı istiqamətlənir və quş ətrafdakı qamışlar arasında görünməz olur.[5]
Botaurus cinnamomeus Asiyada geniş yayılmışdır, Hindistandan İndoneziyaya qədər çoxalma populyasiyaları mövcuddur. Mikroneziya, Seyşel adaları və Əfqanıstan kimi yerlərdə də təsadüfi qonaq kimi qeydə alınmışdır. Qlobal populyasiya təxminləri qeyri-müəyyəndir və 130,000 ilə 2,000,000 fərd arasında dəyişir.
Botaurus cinnamomeus qamışlıqlarda çoxalır və qamış kolları üzərində platformalarda yuva qurur. Dörd-altı yumurta qoyur. Bu növü görmək çətin ola bilər, çünki gizli həyat tərzi və qamışlıq yaşayış mühiti onları gizlədir. Lakin onlar əsasən alaqaranlıqda fəallaşır və qurbağa axtararkən demək olar ki, pişik kimi sürünərək hərəkət edirlər. Botaurus cinnamomeus həşəratlar, balıqlar və suda-quruda yaşayan canlılarla qidalanır.
Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Botaurus cinnamomeusu az təhlükə altında" (Least Concern) kimi qiymətləndirib.[6]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ IOC World Bird List Version 14.2.
- ↑ Gmelin, Johann Friedrich. Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latin). 1, Part 2 (13th). Lipsiae [Leipzig]: Georg. Emanuel. Beer. 1789. səh. 643.
- ↑ Salim, A.; Daniel, J.C. The book of Indian Birds, Twelfth Centenary edition. New Delhi: Bombay Natural History Society/Oxford University Press. 1983.
- ↑ BirdLife International. "Ixobrychus cinnamomeus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016. 2016: e.T22697323A93608162. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22697323A93608162.en. İstifadə tarixi: 19 noyabr 2021.