Boris Delone

Boris Delone
Boris Delone
	Бори́с Никола́евич Делоне́
Doğum tarixi	3 mart 1890
Doğum yeri	Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	17 iyul 1980 (90 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, SSRİ
Dəfn yeri	Xovan qəbiristanlığı;
Vətəndaşlığı	Rusiya
Milliyyəti	Rus
İxtisası	Alpinist
Təhsili	Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universiteti (1908–1916);
Fəaliyyəti	Ümumi cəbr, Hesablama həndəsə, riyazi kristalloqrafiya
Elmi dərəcəsi	fizika-riyaziyyat elmləri doktoru;
Üzvlüyü	Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyası,; SSRİ Elmlər Akademiyası;
Mükafatları	;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Boris Delone (3 (15) mart 1890^[2]^[3], Sankt-Peterburq^[4] – 17 iyul 1980^[2]^[1], Moskva) — Rusiyanın ilk alpinistlərindən biri, Sovet riyaziyyatçısı və Nikolay Borisoviç Delonenin atası.

Delone sözü kril qrafikasından birbaşa tərcümədir və o, bunu tez-tez nəşrlərdə istifadə edirdi. Delaunay ləqəbini isə o, erkən fransız və alman nəşrlərində istifadə edirdi.

Həyatı

Boris Delone öz soyadını 1812-ci ildə Napoleonun Rusiyaya hücumu zamanı əsir götürülən fransız hərbi qüvvələrinin zabiti olan əcdadı De Launaydan götürmüşdür. De Launay Bastiliya qubernatorunun qardaşı oğlu olub. O, Tuxaçevskidən olan nəcib bir ailədən qadınla ailə həyatı qurur və Rusiyada qalır.^[5]

Boris gənc yaşlarında olanda ailəsi yay aylarını Alp dağlarında keçirirdi və beləcə, o, alpinistliyi öyrənmişdir.^[6] 1913-cü ildə o, Rusiyanın ilk üç dağ alpinistlərindən biri olmuşdur. Rusiya inqilabından sonra, Qafqazda və Altayda dağları fəth edirdi. Beluxa yaxınlığında dağlardan biri (4300 m) onun şərəfinə adlandırılmışdır. 1930-cu ildə SSRİ ərazisində alpinistlik üzrə magistr dərəcəsi alalardan biri idi. Boris Delone daha sonralar Nobel mükafatı laureatı alan İqor Tam ilə birlikdə dağlarda turist düşərgələrinin əsasını qoyub.

Boris Delone müasir cəbr və ədədlərin həndəsi xüsusiyyətləri sahələrində də çalışmışdır. O, müasir riyazi kristalloqrafiya və kristaların ümumi riyazi modelinin inkişafında Evqraf Fyodorov, Herman Minkovskiy, Qeorqey Voronoy kimi müxtəlif riyaziyyatçıların əsərlərindən istifadə etmişdir.^[7] Boris Delone 1934-cü ildə hazırda Delaunay Trianqulyasiya kimi adlandırılan məfhumu da kəşf etmişdir,^[8] riyaziyyatda Delone kombinasiyası da onun şərəfinə adlandırılıb. Aleksandr Aleksandrov və İqor Şafareviç onun tanınmış tələblərindəndir.

Boris Delone 1929-cu ildə, SSRİ Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir^[9]. O, həmçinin 1934-cü ildə Leninqradda keçirilən Sovet İttifaqında ali məktəb tələbələri üçün ilk riyazi olimpiadanın da təşkilatçısı olmuşdur.^[9]^[10]

Kitabları

Delone, B. N.; Raikov, D. A. (1948, 1949). Analitik Həndəsə (2 cilddə) Dövlət Texniki Nəşriyyatı, Rusiya
Kolmoqorov, A. N., et al. (1969). Riyaizyyat; Onun məzmunu, metodları və mənası, Analitik Həndəsə bölməsi B. N. Delone ilə. MİT Nəşriyyatı( Tərcümə)

İstinadlar

↑ ¹ ² ³ Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
↑ ¹ ² Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
↑ http://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=25811&l=1.
↑ Делоне Борис Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Memoirs Arxivləşdirilib 2013-05-01 at the Wayback Machine by Boris Rozenfeld, p. 61 (in Russian)
↑ "Boris Delaunay – Master of mountain climbing". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-16.
↑ Senechal, Marjorie (1995), Quasicrystals and Geometry, Cambridge: Cambridge University Press
↑ Delaunay, Boris (1934), "Sur la sphère vide", Otdelenie Matematicheskikh i Estestvennykh Nauk, 7, pp. 793–800
↑ ¹ ² Boris Nikolaevich Deaunay (in Russian) Arxivləşdirilib 2020-07-27 at the Wayback Machine, Division of Higher Geometry and Topology, Mathematics and Machanics Department, Moscow State University.
↑ S. S. Ryshkov, D. K. Faddeev and M. I. Shtogrin Boris Nikolaevich Delone (on the occasion of his eightieth birthday). Arxivləşdirilib 2020-01-12 at the Wayback Machine Russian Mathematical Surveys, vol. 26 (1971), pp. 199–203; p. 200

[_79e1a8718a0a1608-1] ¹ ² ³ Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.

[_172f3128a51e333d-2] ¹ ² Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.

[_fd8f3d3030994557-3] ttp://www.mi.ras.ru/index.php?c=inmemoriapage&id=25811&l=1.

[_3a670c8921803d0a-4] Делоне Борис Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.

[5] Memoirs Arxivləşdirilib 2013-05-01 at the Wayback Machine by Boris Rozenfeld, p. 61 (in Russian)

[6] "Boris Delaunay – Master of mountain climbing". 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-16.

[7] Senechal, Marjorie (1995), Quasicrystals and Geometry, Cambridge: Cambridge University Press

[8] Delaunay, Boris (1934), "Sur la sphère vide", Otdelenie Matematicheskikh i Estestvennykh Nauk, 7, pp. 793–800

[:0-9] ¹ ² Boris Nikolaevich Deaunay (in Russian) Arxivləşdirilib 2020-07-27 at the Wayback Machine, Division of Higher Geometry and Topology, Mathematics and Machanics Department, Moscow State University.

[10] S. S. Ryshkov, D. K. Faddeev and M. I. Shtogrin Boris Nikolaevich Delone (on the occasion of his eightieth birthday). Arxivləşdirilib 2020-01-12 at the Wayback Machine Russian Mathematical Surveys, vol. 26 (1971), pp. 199–203; p. 200

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]