Borassus aethiopum palması — Afrika mənşəli Borassus palması növü. İngilis dilində müxtəlif adlarla tanınır: "Afrika fan palması", "Afrika palmira palması", "deleb palması", "ron palması", "toddi palması", "qara run palması", "ronye palması" (fr. dilindən). Bu palma Seneqaldan Efiopiyaya qədər və cənubdan Cənubi Afrikanın şimal hissələrinə qədər tropik Afrikanın böyük bir hissəsində yayılmışdır, lakin Mərkəzi Afrikanın meşəlik ərazilərindən və Sahara və Namib kimi səhra bölgələrindən əsasən yoxdur. Bu palma həmçinin şimal-qərbi Madaqaskarda,[1][2] Komor adalarında və Ceyffnada da yetişir.[1]
| Borassus aethiopum | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Borassus aethiopum |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
"Borassus aethiopum"-un tipik forması tək bir palma olub, hündürlüyü 25 metr (82 fut), gövdəsinin əsas diametri isə 1 m (3,3 fut) olur. Şərqi Afrikanın bir çox çayının (Tanzaniyadakı Rufiji və Keniyadakı Tana daxil olmaqla) çay yataqlarında (daşqın düzənliklərində) yaxından əlaqəli bir forma rast gəlinir ki, bu formanın gövdəsinin qalınlığı döş hündürlüyündə (yerdən 4 fut və ya 1,2 m yüksəklikdə) 7 fut (2,1 m) qədər ola bilir və yuxarı hissədə də eyni qalınlığa malikdir. Hündürlüyü isə 100 fut (30 m) qədər çıxır.[3][4][5] Fan şəkilli yarpaqlar 3 m (9,8 fut) enindədir (daşqın düzənliklərində olan forma daha böyük olub, 12 fut və ya 3,7 m enində ola bilir), yarpaq sapları 2 m (6,6 fut) uzunluğundadır; kənarları tikanlarla silahlanmışdır. Erkək bitkilərdə kiçik çiçəklər əsasən pulcuq şəkilli sırğaların içərisində gizlənir; dişi çiçəklər isə daha böyük olub, iki santimetr (0,79 düym) enindədir və sarıdan qəhvəyiyə qədər meyvələr verir. Hər meyvə bir-üç toxum ehtiva edir və hər toxum taxtaşəkilli endokarp ilə əhatə olunur.[6] Daşqın düzənliklərindəki forma demək olar ki, bütün palmalar arasında ən böyük və ən ağır olanıdır və Çili şərab palması olan Jubaea chilensis ilə müqayisə edilə bilər.
- ↑ 1 2 "World Checklist of Selected Plant Families: Royal Botanic Gardens, Kew". checklistbuilder.science.kew.org (ingilis). İstifadə tarixi: 8 iyun 2025.
- ↑ Conservatoire et Jardin botaniques; South African National Biodiversity Institute. "Borassus aethiopum Mart". African Flowering Plants Database - Base de Donnees des Plantes a Fleurs D'Afrique. 2022. İstifadə tarixi: 8 iyun 2025.
- ↑ Dr. Al C. Carder, Giant Trees of Western America and the World (Madeira Park, British Columbia, Canada: Harbour Publishing, 2005, ISBN 1550173634) p. 130
- ↑ Ferdinand von Mueller, Select Extra-Tropical Plants (Sydney: Gov't Printer, 1881) P. 50. Quoting: Lt. Col. James A. Grant and Daniel Oliver, The Botany of the Speke and Grand Expedition (London: R. Taylor, 1875)
- ↑ Reinhard Künkel, Elephants (New York: Harry N. Abrams Inc. Publishers, 1982, ISBN 0810908638) Color Plate pp. 100-101 Adult elephants give size comparison. Caption (p. 242) mistakenly calls these "oil palms".
- ↑ Bayton, Ross P. "A revision of Borassus L. (Arecaceae)". Kew Bulletin. 62. 2007: 561–586.
- Horticopia page on B. aethiopium
- PACSOF page on B. aethiopium
- La Plant Encyclo page on B. aethiopum (in French)
- Multilingual Multiscript Plant Name Database page on Borassus
- "Borassus aethiopum". Ecocrop FAO. 26 iyul 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 fevral 2010.