Biznesin qiymətləndirilməsi

Biznesin qiymətləndirilməsi və ya investisiyalı təhlil (ing. Business valuation) — şirkətin cari bazar dəyərini və ya ümumi qiymətini hesablamaq üçün tətbiq olunan maliyyə və analitik prosesdir. Bu proses investorlar, potensial alıcılar, şirkət sahibləri və ya məhkəmələr tərəfindən müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilə bilər. Biznesin dəyəri əsasən gələcəkdə əldə ediləcək gəlirlər, aktivlər, borclar və bazar şərtlərinə görə təyin olunur.

Metodları

Şirkətin dəyərini təyin etmək üçün müxtəlif yanaşmalar mövcuddur. Bu yanaşmalardan hər biri fərqli maliyyə göstəricilərinə və metodlara əsaslanır:

  1. Gəlir yanaşması (ing. Income Approach)
    • Diskontlaşdırılmış pul axınları metodu (ing. Discounted Cash Flow – DCF) — bu metodla gələcəkdə gözlənilən pul axınları indiki qiymətə endirilir. Bu hesablamada şirkətin gələcək gəlirləri, diskont dərəcəsi və risk faktorları nəzərə alınır. DCF ən çox istifadə olunan və dəqiq nəticələr verən metodlardan biridir.
    • Kapitalizasiyalı gəlir metodu — əgər şirkətin gəlirləri sabitdirsə, bu metodla həmin gəlir növbəti illər üçün kapitalizasiya edilərək şirkətin dəyəri təyin olunur. Ancaq bu metod gəlirlərin sabit olduğu hallarda daha uyğundur.
  2. Bazar yanaşması (ing. Market Approach)
    • Müqayisəli əqd metodu — bu metodla oxşar bazarlarda və eyni sektorda fəaliyyət göstərən şirkətlərin satışları, gəlirləri və dəyəri analiz edilir. Bu yanaşma ilə bazarda oxşar şirkətlərə əsaslanaraq qiymətləndirmə aparılır.
    • Əmsallar üzrə qiymətləndirmə — bu metodda bazar əmsalları (Price-to-Earnings (P/E) və ya Price-to-Sales (P/S) kimi) istifadə olunur və bu əmsallar oxşar şirkətlərin bazar göstəricilərinə əsaslanır.
  3. Aktivlərə əsaslanan yanaşma (ing. Asset-Based Approach)
    • Şirkətin sərvətlərinin qiymətləndirilməsi — bu metodda şirkətin bütün aktivləri (torpaq, binalar, texnika, patentlər və s.) və borcları təhlil edilir. Aktivlərin cari bazar dəyərinə görə şirkətin dəyəri hesablanır. Bu metod əsasən aktiv yönümlü və ya bağlanmağa yaxın olan şirkətlərin qiymətləndirilməsində istifadə olunur.
    • Likvidasiya dəyəri — şirkət fəaliyyətini dayandırarsa, aktivlərin satışı nəticəsində əldə olunacaq dəyəri göstərir. Bu metod əsasən iflas vəziyyətində olan şirkətlərin dəyərini müəyyən etmək üçün istifadə olunur.

Qiymətləndirmənin əsas addımları

  • Məlumat toplama: Şirkətin maliyyə hesabatları, gəlir və xərcləri, balans hesabatları, borcları və aktivləri təhlil edilir.
  • Qiymətləndirmə metodunun seçilməsi: Şirkətin növü, bazar şəraiti və məqsədlərə uyğun olaraq ən uyğun metod seçilir.
  • Hesablama və təhlil: Seçilmiş metod üzrə şirkətin dəyəri hesablanır və nəticələr təhlil edilir.
  • Hesabat hazırlama: Qiymətləndirmənin nəticələri və təhlili ətraflı bir hesabat şəklində təqdim edilir.

Əhəmiyyəti

Şirkətin dəyərini bilmək investorlara cəlbedici şərtlərlə sərmayə qoymağa kömək edir. Əgər şirkət satılırsa və ya başqa bir şirkətlə birləşirsə, dəqiq qiymətləndirmə lazımdır. Banklar və digər kredit təşkilatları kredit vermədən əvvəl şirkətin dəyərini qiymətləndirirlər. Şirkət dəyəri vergi planlaşdırmasında və ya miras bölüşdürülməsində vacibdir. Biznesin qiymətləndirilməsi kompleks bir proses olsa da, doğru metod və yanaşmalarla şirkətin real bazar dəyərini əldə etmək mümkündür.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Kwok, Benny K. B. (2nd). LexisNexis. 2008. ISBN 978-962-8972-76-0.
  2. M. Mark Lee (2010). 17 sentyabr 2024 tarixindən Wayback Machine saytında, Business Valuation Review (2010) 29 (3): 75–82.
  3. Gottlieb, CPA/ABV/CFF, ASA, CVA, CBA, MST, Mark S. . BusinessValuationNewYork.com. 2011. 2020-07-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-13.
  4. See, e.g., these discussions: ;
  5. Pratt, Shannon; Robert F. Reilly; Robert P. Schweihs. . McGraw-Hill Professional. McGraw Hill. 2000. ISBN 0-07-135615-0. hmegrii
  6. Bucks, Kennickell, Mach, & Moore, "Changes in US Family Finances from 2004 to 2007: Evidence from the Survey of Consumer Finances," Federal Reserve Bulletin, February 2009
  7. Anderson, Patrick L., "Value of Private Businesses in the United States," Business Economics (2009) 44, 87–108. DOI:
  8. . 2018-11-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-11-13.
  9. Zhang, Chu. "On the explanatory power of firm-specific variables in cross-sections of expected returns". Journal of Empirical Finance. 16 (2). 2009: 306–317. doi:.
  10. Gleißner Werner, Gregor Dorfleitner. "Valuing streams of risky cash flows with risk-value models". Journal of Risk. 2016.
  11. Correia, C & Gevers, J (2015). 17 sentyabr 2024 tarixindən Wayback Machine saytında

Ədəbiyyat

  • Anderson, Patrick L., Business Economics and Finance, Chapman & Hall/CRC, 2005. ISBN 1-58488-348-0.
  • Anderson, Patrick L., "New Developments in Business Valuation." Developments in Litigation Economics. Eds P.A. Gaughan and R.J. Thornton, Burlington: Elsevier, 2005. ISBN 0-7623-1270-X.
  • Greg Beech and Dave Thayser, Valuations, Mergers and Acquisitions, Oxford University Press, 2015. ISBN 0-585-13223-2.
  • Brining, Brian P., JD, CPA, Finance & Accounting for Lawyers, BV Resources, LLC, Portland, OR, 2011. ISBN 978-1-935081-71-5.
  • Campbell Ian R., and Johnson, Howard E., The Valuation of Business Interests, Canadian Institute of Chartered Accountants, 2001. ISBN 0-88800-614-4.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023