Birbaşa xərclər (bilavasitə xərclər; ing. direct costs) — konkret hədəf dəyərinə dəqiq və unikal şəkildə aid edilə bilən xərclər.
İngilis professoru Kolin Drurinin fikrincə, birbaşa məsrəflər konkret hədəf dəyərinə dəqiq və unikal şəkildə aid edilə bilən xərclərdir[1].
BRE-ə görə, birbaşa xərclər bir, konkret növ məhsulun, obyektin maya dəyəri ilə bağlı xərclərdir[2].
Xammal və material xərclərinə aid etmək olar:
- istehsalatda istifadə edilən xammal və materiallar;
- satın alınmış yarımfabrikatlar və komplektləşdirici məmulatlar, konstruksiyalar və detallar;
- texnoloji məqsədlər üçün istifadə edilən yanacaq, su, elektrik enerjisi
- kənar müəssisələr və müəssisənin başqa bölmələri tərəfindən görülən istehsal xarakterli iş və xidmətlər;
- istehsal inventarı, instrumentlər.
Məhsulun (işin, xidmətin) maya dəyərinə daxil olan xammal və material xərclərindən yaralı tullantıların dəyəri çıxılmalıdır.
İstehsalatda istifadə edilən xammal və materiallar aşağıdakı müxabirləşmə ilə silinir:
| Əməliyyatın məzmunu | Debet | Kredit | Məbləğ |
|---|---|---|---|
| Xammal və materialların silinməsi | 202-1 "İstehsalatda (işdə və xidmətdə) istifadə olunmuş xammal və materiallar" | 201 "Material ehtiyatları" | — |
- ↑ Друри К. Управленческий и производственный учёт. Вводный курс. М.: Юнити-Дана. 2016. 24.
- ↑ // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.