Bhimbetka qaya sığınacaqları — Hindistanın Madhya-Pradeş əyalətinin Raysen rayonundakı Vindhya dağlarının ətəyində yerləşən tarixdən əvvəlki qayaüstü rəsmlərin abidəsidir. Hindistanda kəşf edilmiş ilk belə abidədir (1957-ci ildən bəri tədqiq olunur, yalnız 1970-ci illərdən başlayaraq geniş tanınmağa başlayıb). Ən qədim təsvirlər Mezolit dövrünə (təxminən 12.000 il əvvəl), ən yeni təsvir isə Orta əsrlərə aiddir[2].
| Bhimbetka qaya sığınacaqları | |
|---|---|
 | |
 | |
| 22°56′19″ şm. e. 77°36′51″ ş. u. | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
2003-cü ildə UNESCO bu abidəni Ümumdünya irsi kimi tanıyıb.
Yeddi təbii qaya sığınacağı qrupu (cəmi 750-dən çox) sıx meşənin üzərində ucalan nəhəng əhəngdaşı qayalıqlarının içərisində 10 kilometr məsafədə səpələnmişdir. Sığınacaqların bəzilərində 100.000 ildən əvəl məskunlaşdırılıb[2]. Təsvirlər sığınacaqların divarlarına çəkilib.
Miqyas baxımından bu, dünyanın ən böyük tarixdən əvvəlki incəsənət ansambllarından biridir[3]. Qayaüstü rəsmlər vasitəsilə insan mədəniyyətinin ovçu-yığıcılardan əkinçiliyə qədər təkamülünü izləmək olar.
Daş dövrü təsvirlərinə ov və rəqs səhnələri, eləcə də ayrı-ayrı heyvanların rəsmləri daxildir. Tunc dövrünə daha mürəkkəb kompozisiyalar (məsələn, atlı döyüşçülərin fiqurları) aid edilir.
2007-ci ildə həmin ştatda tipoloji baxımdan oxşar olan, hazırda Ambadevi qaya sığınacaqları[4] kimi tanınan və ehtimal ki, xeyli daha əvvəl — paleolit dövründə yaradılmış bir abidənin aşkar edildiyi elan edilmişdir.