Betsi Benq (ing. Betsy Bang; 1912 – 31 oktyabr 2003[1]) — amerikalı bioloq, elmi və tibbi illüstrator. O, həmçinin benqal xalq nağıllarını ingilis dilinə tərcümə edirdi.[2] Onun elmi araşdırmaları, uzun müddət mübahisəli qalmış bir məsələyə — bir çox quş növlərinin iybilmə qabiliyyətinə malik olduğunu sübut etməsi ilə diqqət çəkirdi. Əsas əsərlərindən biri "Functional Anatomy of the Olfactory System in 23 Orders of Birds" adlı kitabı olmuşdur.[3]
| Betsi Benq | |
|---|---|
| ing. Betsy Bang | |
| Doğum tarixi | 1912 |
| Vəfat tarixi | 31 oktyabr 2003[1] |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | Bioloq, elmi/tibbi illüstrator |
| Tanınır | quşların iybilmə qabiliyyətinin olduğunu müəyyən etmişdir |
Betsi Qarret Şimali Karolinanın Lankaster şəhərində anadan olmuş, Vaşinqtonda böyümüş və orada dövlət məktəblərinə getmişdir.[2] O, Corc Vaşinqton Universitetində bakalavr dərəcəsi almışdır. Daha sonra Baltimor şəhərinə köçərək Con Hopkins Tibb Məktəbində məşhur tibbi illüstrator Maks Brodelin rəhbərliyi altında tibbi illüstrasiya sahəsini öyrənmişdir. Betsi Benq elmi tədqiqatlara gec yaşlarında başlamış və ornitologiya sahəsində ixtisaslaşmışdır. O, quşların anatomiyasını dərindən araşdıraraq onların iybilmə sistemlərini aşkara çıxarmışdır.[4]
O, Baltimorda Con Hopkins Universitetində tibbi illüstrasiya oxuyarkən birinci kurs tibb tələbəsi olan Frederik Benq ilə tanış olmuşdur. Betsi 90 yaşında verdiyi müsahibədə onların ilk görüşünü belə xatırlayırdı:[5]
Bu, Marmadyukdur" – o, gümüşü belli dağ qorillasının şəklini göstərərək deyir. – "Marmadyuk məni Frederiklə tanış etdi. Mən Con Hopkins universitetinin diseksiya otağında bu 700 funtluq şirin qoxulu qorillanın üstündə oturmuşdum. Birdən hündürboy, eynəkli, saqqallı bir tibb tələbəsi içəri daxil oldu.
– Nə edirsən? – deyə soruşdu.
– Marmadyukun əzələlərini çəkirəm. Bəs sən nə edirsən?
– Mən də yan otaqda avtopsiya bitirdim. Amma niyə qorillanın rəsmlərini çəkirsən?
Ona qorilla anatomiyası haqqında kitab üçün işlədiyimi izah etdim, sanki bu, dünyanın ən təbii işi idi. Sonra romantikanın necə inkişaf etdiyini dəqiq xatırlamıram, amma həyatımız bir daha əvvəlki kimi olmadı.
Betsi və Frederik 1940-cı ildə evlənmişdir. Frederik sonradan Con Hopkins Universitetinin Gigiyena Məktəbində parazitologiya kafedrasının müdiri olmuşdur. Betsi onun tibbi araşdırmaları üçün illüstrasiyalar çəkmiş və birgə elmi məqalələr nəşr etdirmişlər. Frederik 1981-ci ildə vəfat etmişdir.[6]
Betsi və Frederik Benqin üç övladı olmuşdur: Karolin, Aksel və Molli. Molli onun tərcümə etdiyi xalq nağıllarının illüstrasiyalarını çəkmiş və həmmüəllif kimi qeyd olunmuşdur. Betsi Benq həyat yoldaşının ölümündən sonra Massaçusetsin Vuds Hol şəhərinə köçmüşdür. Onlar 1952-ci ildən etibarən burada yerləşən Dəniz Bioloji Laboratoriyası ilə sıx əməkdaşlıq etmiş və illərlə burada tədqiqatlar aparmışlar. Betsi laboratoriyada könüllü kimi çalışmış, ekskursiyalar keçirmiş və kitabxananın kataloqlarını rəqəmsallaşdırmağa kömək etmişdir. O, həmçinin şəhər ictimai kitabxanasında da 90 yaşına qədər könüllü işləmişdir. Betsi Benq 2003-cü ilin oktyabrın 31-də, Vuds Holdakı evində, 91 yaşında vəfat etmişdir.[7]
Onun həyat yoldaşı Fred Benq Con Hopkins Universitetinin Hindistan və Banqladeşdəki Tibbi Tədqiqat Təlim Mərkəzlərinə direktor təyin edilmişdir. Betsi Benq bu müddət ərzində Hindistan yarımadasının mədəniyyətinə maraq göstərmiş və benqal dilini öyrənmişdir. O, benqal xalq nağıllarını ingilis dilinə tərcümə etmiş və Sitala — çiçək və digər yoluxucu xəstəlikləri müalicə edən hindu tanrıçası haqqında tədqiqatlar aparmışdır.[8]
- Bang, Betsy Garrett. "The nasal organs of the Black and Turkey Vultures; a comparative study of the cathartid species Coragyps atratus atratus and Cathartes aura septentrionalis (with notes on Cathartes aura falklandica, Pseudogyps bengalensis, and Neophron percnopterus)." Journal of Morphology 115 (1964): 153.
- Bang, Betsy G., and Frederik B. Bang. "Laryngotracheitis virus in chickens: a model for the study of acute nonfatal desquamating rhinitis." The Journal of Experimental Medicine 125.3 (1967): 409-428.
- Bang, Betsy G., and F. B. Bang. "Localized lymphoid tissues and plasma cells in paraocular and paranasal organ systems in chickens." The American journal of pathology 53.5 (1968): 735.
- Bang, Betsy G., and Frederik B. Bang. "Replacement of virus-destroyed epithelium by keratinized squamous cells in vitamin A-deprived chickens." Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine 132.1 (1969): 50-54.
- Bang, Betsy G. "Functional anatomy of the olfactory system in 23 orders of birds." Acta. Anat. 79 (1971): 1-76.
- Bang, Betsy G., Frederik B. Bang, and Marie A. Foard. "Lymphocyte depression induced in chickens on diets deficient in vitamin A and other components." The American journal of pathology 68.1 (1972): 147.
- Bang, Betsy G. Functional Anatomy of the Olfactory System in 23 Orders of Birds: With 27 Figures and 1 Table. München: Karger, 1971. Print.
- Bang, Betsy G., Marie A. Foard, and Frederik B. Bang. "The effect of vitamin A deficiency and Newcastle disease on lymphoid cell systems in chickens." Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine 143.4 (1973): 1140-1146.
- Bang, Betsy G., et al. "T and B lymphocyte rosetting in undernourished children." Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine 149.1 (1975): 199-202.
- Bang, Betsy, and Molly Bang. The Old Woman and the Red Pumpkin: A Bengali Folk Tale. New York: Macmillan, 1975. Print.
- ↑ 1 2 The Baltimore Sun, The sun (ing.). Baltimore: 1837. ISSN 1930-8965; 2573-2536
- ↑ 1 2 Birkhead, Tim, Bird Sense: What it Is Like to Be a Bird, Bloomsbury Publishing Plc, 2012, ISBN 978-1-4088-2013-1, pp. 137-144
- ↑ Bang, Betsy G., Functional Anatomy of the Olfactory System in 23 Orders of Birds (ACTA Anatomica,), S. Karger AG (Switzerland), 1971, OL 12929072M
- ↑ "Betsy G. Bang, 91, illustrator, translator", Baltimore Sun (ingilis), November 7, 2003, İstifadə tarixi: 2020-09-22
- ↑ Sargent, William, Crab Wars: A Tale of Horseshoe Crabs, Bioterrorism, and Human Health, University Press of New England, 2006, ISBN 9781584655312
- ↑ Dong, Yu Ren, Teaching Language and Content to Linguistically and Culturally Diverse Students: Principles, Ideas, and Naterials (ingilis), IAP, 2006, səh. 234, ISBN 978-1-60752-971-2
- ↑ "Google Scholar", scholar.google.com, İstifadə tarixi: 2020-09-22
- ↑ Archives of the Marine Biological Laboratory. "A guide to the papers of Frederik B. and Betsy G. Bang" (PDF). Marine Biological Laboratory.