Benyamin "Bibi" Netanyahu[a] (ivr. ⓘ; 21 oktyabr 1949[1][2][…], Tel-Əviv[1])[9][10][11] — İsrail dövlət xadimi və siyasətçi, hazırda İsrail Baş naziri (29 dekabr 2022-ci ildən). O, 1996-1999-cu və 2009-2021-ci illərdə İsrailin Baş naziri, 2018–2019-cu illərdə Müdafiə naziri, 2003–2005-ci illərdə Maliyyə naziri (2003–2005), 2002–2003-cü illərdə Xarici İşlər naziri, 1988–1996-cı, 1999–2002-ci və 2005–2009-cu illərdə Knesset üzvü olmuşdur. Həmçinin, 1972-ci ildən İsrail Müdafiə Qüvvələri kapitanıdır.
| Benyamin Netanyahu | |
|---|---|
| ivr. בנימין נתניהו | |
| | |
Vəzifədədir | |
| 29 dekabr 2022-ci ildən | |
| Əvvəlki | Yair Lapid |
| 31 mart 2009 – 13 iyun 2021 | |
| Əvvəlki | Ehud Olmert |
| Sonrakı | Naftali Bennett |
| 18 iyun 1996 – 6 iyul 1999 | |
| Əvvəlki | Şimon Peres |
| Sonrakı | Ehud Barak |
Vəzifədədir | |
| 17 fevral 2003-cü ildən | |
| 21 noyabr 1988 – 6 iyul 1999 | |
| 5 noyabr 2014 – 21 fevral 2017 | |
| 14 may 2015 – 26 dekabr 2016 | |
| 3 noyabr 2015 – 1 avqust 2016 | |
| 18 dekabr 2012 – 11 noyabr 2013 | |
| Əvvəlki | Aviqdor Liberman |
| Sonrakı | Aviqdor Liberman |
| 6 noyabr 2002 – 28 fevral 2003 | |
| Əvvəlki | Ariel Şaron |
| Sonrakı | Silvan Şalom |
| 31 mart 2009 – 18 mart 2013 | |
| 28 fevral 2003 – 9 avqust 2005 | |
| 18 dekabr 1998 – 23 fevral 1999 | |
| 20 iyun 1997 – 9 iyul 1997 | |
| Əvvəlki | Silvan Şalom |
| Sonrakı | Ehud Olmert |
| 20 yanvar 1998 – 25 fevral 1998 | |
| 12 avqust 1997 – 22 avqust 1997 | |
| 18 iyun 1996 – 7 avqust 1996 | |
| 25 iyun 1990 – 11 noyabr 1991 | |
| 26 dekabr 1988 – 11 iyun 1990 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | בנימין נתניהו[4] |
| Doğum tarixi | 21 oktyabr 1949[1][2][…] (76 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat, dövlət xadimi, hərbi qulluqçu, siyasi publisist[d], politoloq |
| Atası | Benzion Netanyahu |
| Dini | İudaizm |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | İsrail |
| Qoşun növü | İsrail Silahlı Qüvvələri |
| Döyüşlər | |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | İsrailin dövlət quruluşu |
|
|
|
| Təltifləri |
|
|
|
|
| netanyahu.org.il | |
Təl-Əvivdə anadan olmuş olan Netanyahu İsrailin müstəqillikdən sonra anadan olmuş ilk baş naziridir. O, Massaçusets Universitetini (memarlıq üzrə bakalavr dərəcəsi və idarəetmə üzrə magistr dərəcəsi) və Harvard Universitetini (siyasi ülmlər üzrə magistr dərəcəsi) bitirmişdir. O, 1973-cü ildə Yom Kippur müharibəsində iştirak etmiş, İDF-də xidmət etdikdən sonra kapitan rütbəsinə yüksəlmişdir. O, İsrailin BMT-dəki səfiri vəzifəsində çalışmışdır (1986-1988). 1988-ci ildən Knessetin üzvüdür. O, həmçinin İsrailin ədliyyə naziri (1996), tikinti naziri (1996-1999), mədəniyyət və idman naziri (1996-1997), rabitə naziri (2014-2017), diaspora naziri (2019-2020) və dini işlər naziri (199) vəzifələrində çalışmışdır.
O, 9 avqust 2005-ci ildə oİsrail yaşayış məntəqələrinin Qəzzə zolağından çıxarılmasına etiraz olaraq maliyyə naziri vəzifəsindən istefa vermişdir. Bir neçə dəfə Likud Partiyasının lideri (1993-1999, 2005-ci ildən) kimi xidmət etmişdir. 2005-2009-cu və 2021-2022-ci illərdə Knessetdə müxalifətin lideri olmuşdur. 1996-1999-cu illərdə ilk dəfə İsrailin Baş naziri olmuş və 2009-cu ildə ikinci müddətə başlamışdır. O, ölkə tarixində ən uzun müddət – 15 il 3 ay baş nazir vəzifəsində çalışmış və 2022-ci ilin dekabrında yenidən vəzifəsinin icrasına başlamışdır. O, 2022-ci ilin noyabrında üçüncü müddətə yenidən baş nazir seçilmişdir. Netanyahu burada məhkəmə islahatları aparmağa cəhd etdiyinə və 2023-cü ildə HƏMAS-ın hücumuna hazırlaşmadığına görə tənqid olunmuşdur.
21 noyabr 2024-cü il tarixində Haaqa Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Benyamin Netanyahunun 8 oktyabr 2023-cü il və 20 may 2024-cü il tarixləri arasında Qəzzə zolağında törədilmiş hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlərdə şübhəli bilinərək həbs edilməsinə order vermişdir .
Benyamin Netanyahu Zeev Jabotinskinin şəxsi katibi olan Benzion Netanyahu (Malikovskinin) və Tsiliya Netanyahu (Legal) Litva köçkünləri ailəsində doğulub. Benyamin ailənin ikinci oğludur. Onun boyük qardaşı Yonatan (Yoni) Netanyahu İsrailin Milli Qəhrəmanıdır. Entebbe əməliyyatı zamanı yəhudilərin girovdan azad edilməsi zamanı öldürülüb. Kiçik qardaşı olan İdo Netanyahu isə həkim-radioloq və yazıçıdır.
1950–1960-cı illərdə onun ailəsi alternativ olaraq həm İsraildə, həm də ABŞ-də yaşayıblar. 1967-ci ildə ABŞ-də orta məktəbi bitirdikdən sonra Benyamin həqiqi hərbi qulluğunu keçmək üçün İsrailə qayıdır. Xidmətini Qərargah nəznində yerləşən Sayeret Matkal diversiya-keşfiyyat elit hərbi birliyində keçir. O bir sıra düşmən ərazilərində gizli hərbi əməliyyatlarda iştirak edir. Həmçinin 9 may 1972-ci ildə Sabena aviaşirkətinə məxsus olan təyyarənin Fələstin terrorçularindan azad edilməsi əməliyyatı zamanı 2 dəfə yaralanıb. 1972-ci ildə Kapitan rütbəsində hərbi xidmətini başa vurduqdan sonra o, ABŞ-yə ali təhsil almaq üçün geri qayıtmalı olur.
1975-ci ildə Massaçusets Texnologiya İnstitutunda memarlıq üzrə bakalavr dərəcəsi alır. 1977-ci ildə Sloan School of Managementə magitsr-menecment dərəcəsi alır və daha sonra Harvard Universitetində siyasətşünaslıq elmi dərəcəsi almışdır. Tələbəlik illərində Benyamin Boston Consultingdə işləmişdir. 1973-cü ildə Yom Kippur Müharibəsi zamanı Binyamin təhsilini yarımçıq saxlayıb İsrailə qayıdır. Burda o bir müddət mebel şirkətində marketinq üzrə top-menecer vəzifəsində çalışır. Bununla paralel olaraq J.Netanyahu adına bir anti terror İnstitutu yaradır və beynalxalq konfranslar təşkil edir. O aralarda bir sıra tanınmış İsrail siyasətçiləri ilə tanış olur. Onlar arasında İsrailin ABŞ-də səfiri olan Moşe Arens də var idi. Benyamin 1982-ci ildə onun müavini vəzifəsində bir yerdə çalışmışdılar.
Benyamin Netanyahunun məqalələri "Nyu-York Tayms", "Vaşinqton Post", "Los-Anceles Tayms", "Le Monde", həftəlik nəşr olunan "Time" və başqa qəzetlərdə dərc olunmuşdur. Siyasi mövzularda bir neçə kitabın müəllifidir. Terror üzrə Beynəlxalq İnstitutunun (Jonathan İnstitutu) banisi, ABŞ-də İsrail baş konsulu (1982–1984), Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (1984–1988) səfiri, xarici İşlər nazirinin müavini (1988–1990), Baş Nazirin Aparatında nazir müavini (1990–1992), və " Likud " partiyasının sədri (1993) olmuşdur. Benyamin Netanyahu üç dəfə evli olmuşdur. İlk həyat yoldaşı Miriam Veyzmannı (hal-hazırda Qalen) Bostonda (ABŞ) işləyərkən görüb və o nikahdan bir qızı Noa dünyaya gəlib. 1982-ci ildə ikinci dəfə Fleyer Keyslə evlənib. Hətta nikaha görə Keys iudaizmi qəbul etməyə məcbur olub. Baxmayaraq ki, atası yəhudi olub. 1991-ci ildə Benyamin üçüncü dəfə məşhur İsrail müəlliminin qızı Sara Ben Artzi ilə evlənir. Bu nikahdan Bibinin iki oğlu dünyaya gəlir: Yair və Avner.
- ↑ 1 2 3 4 חה"כ בנימין נתניהו. Knesset.
- ↑ 1 2 Benjamin Netanjahu // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ https://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-5024958,00.html.
- ↑ מאחורי אשת הצללים: סיפור חייה של אם ראש הממשלה.
- ↑ https://president.az/az/articles/view/22037
- ↑ https://azertag.az/xeber/israilin_yeni_bas_naziri_azerbaycan_ile_elaqelerin_inkisafinda_maraqlidir-437366
- ↑ https://president.az/az/articles/view/22032
- ↑ https://azertag.az/xeber/binyamin_netaniyahu_likudun_lideri_olaraq_qalir-385233
- ↑ "Биньямин Нетаниягу". Биньямин Нетаниягу - официальный сайт (rus). 25 dekabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 mart 2022.
- ↑ "Benjamin Netanyahu". Israel's government services and information website (ingilis). Министерство иностранных дел Израиля.
- ↑ "חבר הכנסת בנימין נתניהו". Сайт Кнесета (ivrit). 30 may 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 noyabr 2024.