Benediktinlər (lat. Ordo Sancti Benedicti, qısaca O.S.B.) — xristian monastizminin ən qədim və nüfuzlu ordenlərindən biri.[1] Benediktin ordeni VI əsrdə Müqəddəs Benedikt tərəfindən əsası qoyulmuş və monastır həyatının əsas prinsiplərini formalaşdırmışdır.[2] Ordenin əsas qaydaları və fəaliyyəti Avropa mədəniyyəti və təhsili üzərində böyük təsir göstərmişdir.[3]
| Benediktinlər O.S.B. | |
|---|---|
.svg) | |
 | |
| Yaranma tarixi | 529 |
| Qurucusu | |
| osb.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Benediktin ordeninin tarixi Müqəddəs Benediktin (480–547) İtaliyanın Montekassino monastırını qurması ilə başlayır.[4] Müqəddəs Benedikt monastır həyatını nizamlayan qaydalar sistemi hazırlamışdır və bu qaydalar Avropa boyunca geniş yayılmışdır.[5] Müqəddəs Benediktin qaydaları (lat. Regula Benedicti) aşağıdakı əsas prinsiplərə əsaslanır:
- "Ora et Labora" — Dua et və çalış!
- Rahiblər abbatın göstərişlərinə tam əməl etməlidirlər.
- Rahiblər dünyəvi həyatdan uzaq durmalıdırlar.
- Rahiblər həm ibadət etməli, həm də kənd təsərrüfatı, əl işləri və yazı ilə məşğul olmalıdırlar.
Bu qaydalar tezliklə Avropadakı digər monastırların da əsas prinsiplərinə çevrilmişdir. VII–VIII əsrlərdə Benediktin qaydaları Qərbi Avropada geniş yayılmışdır.[6]Karolinq imperiyası dövründə (VIII–IX əsrlər) Müqəddəs Benediktin qaydaları dövlətin rəsmi monastır qaydaları olmuşdur. IX–X əsrlərdə Klyuni monastır hərəkatı Benediktinlərin islahatı ilə məşğul oldu və ordeni gücləndirmişdir.[7] XI–XIII əsrlərdə Benediktin monastırları Avropanın təhsil, elm və mədəniyyət mərkəzlərinə çevrilmişdir.[8]
Benediktin monastırları Avropanın ilk məktəb və kitabxanalarının yaranmasında mühüm rol oynamışdır.[9] Latın dili və ədəbiyyatının qorunması, əlyazmaların surətinin çıxarılması və saxlanılması, universitetlərin yaranmasına töhfə (məsələn, Paris və Oksford universitetlərinin formalaşmasında rol oynadılar) vermişdir.[10] Benediktin rahibləri kənd təsərrüfatında yeni texnologiyalar tətbiq etdilər, torpağı becərmə metodlarını inkişaf etdirdilər və üzümçülük, pivəçiliyi təkmilləşdirdilər.[11] Benediktin monastırları orta əsr Avropa memarlığının və incəsənətinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir.[12][13] Roman və qotik memarlıq üslublarında möhtəşəm kilsələr və monastırlar tikmişdir. Dini musiqi və ilahilərin yaradılmasına töhfə vermişdir.[14][15]
XVI əsrdə Protestant reformasiyası monastır həyatını zəifləmiş və Benediktin ordeninin bir çox monastırları bağlanmışdır.[16] Lakin XVII–XVIII əsrlərdə islahatlar aparılmış və Benediktin ordeni yenidən güclənmişdir. Fransız inqilabı və Napoleon müharibələri dövründə isə bir çox monastırlar qapanmışdır, lakin XIX əsrdə Benediktin ordeni yenidən bərpa olunmuşdur. Bu gün Benediktin ordeni Katolik dünyasında ən fəal monastır cərəyanlarından biridir.[17] Onlar təhsil, xeyriyyəçilik və ibadətlə məşğul olur, təhsil ocaqları, universitetlər və kilsələri idarə edirlər. Benediktinlər hələ də "Ora et Labora" prinsipi ilə yaşayır və dünyada xristian mədəniyyətinin inkişafına töhfə verməyə davam edirlər. Benediktin ordeni xristian dünyasında monastır həyatının əsasını qoymuş, Avropa mədəniyyəti,[18] təhsili və iqtisadiyyatına böyük təsir göstərmişdir.[19] Onların qaydaları və dəyərləri orta əsrlərdən müasir dövrə qədər davam etmiş və bu gün də mövcudluğunu qoruyub saxlamışdır.[20]
.JPG)
- ↑ Almond, Joseph Cuthbert. "Order of St Benedict" The Catholic Encyclopedia Vol. 11. New York: Robert Appleton Company, 1911. 16 July 2024
- ↑ Almond, Joseph Cuthbert. "Olivetans." The Catholic Encyclopedia Vol. 11. New York: Robert Appleton Company, 1911. 10 April 2019
- ↑ Mary Richard Boo OSB and Joan M. Braun OSB, Emerging from the Shadows: St. Scholastica, in Medieval Women Monastics, (Miriam Schmitt OSB and Linda Kulzer OSB, eds) The Liturgical Press, Collegeville, 1996 ISBN 9780814622926
- ↑ Stanford, P. "Dame Felicitas Corrigan". UK Guardian. 2003. İstifadə tarixi: 5 October 2023.
Dame Felicitas - the title Dame is given to English Benedictine nuns in preference to Sister ...
- ↑ "The Benedictines: An Introduction by Abbot Primate Jerome Theisen OSB. Liturgical Press". www.osb.org. 26 March 2023 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 July 2021.
- ↑
Butler, Edward Cuthbert. Cistercians // Kisholm, Hyu (redaktor). Britannika Ensiklopediyası. 6 (XI). Cambridge University Press. 1911. 393–395.
- ↑ Robinson, I. S., Henry IV of Germany 1056–1106, Cambridge University Press, 2003, p. 126ISBN 9780521545907
- ↑ Butler, Alban. The Lives of the Fathers, Martyrs, and Other Principal Saints, Volume 3. Dublin. 1845. 218.
- ↑ "Abbaye de Fleury". 2010-08-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-06-19.
- ↑ Hembry, Phyllis. The English Spa, 1560–1815: A Social History. Fairleigh Dickinson Univ Press. 1990. ISBN 9780838633915.
- ↑ "Fundacja w Warszawie". mechtylda.info (polyak). 18 December 2013. İstifadə tarixi: 2020-09-02.
- ↑ "History I". st-benoit-du-lac.com. 30 March 2009 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Chadwick, Owen. A History of the Popes, 1830–1914. Clarendon Press. 1998. 495–. ISBN 978-0-19-826922-9.
- ↑ Wootton and Fishbourne. Ryde.shalfleet.net (4 August 2013). Retrieved on 7 September 2013.
- ↑ RGM 2005 OCSO. Citeaux.net (28 February 1947). Retrieved on 7 September 2013.
- ↑ Tyburn Foundress Arxivləşdirilib 5 fevral 2012 at the Wayback Machine at Tyburn Convent official website. Retrieved 23 February 2012
- ↑ Tyburn Martyrs Arxivləşdirilib 21 yanvar 2012 at the Wayback Machine at Tyburn Convent official website. Retrieved 23 February 2012
- ↑ Cross, F. L.; Livingstone, E. A., eds. (1997). The Oxford Dictionary of the Christian Church (3rd ed.). Oxford University Press, US. p. 514
- ↑ Christen, Beat. "Auf den Tag genau vor 900 Jahren wurde das Kloster Engelberg gegründet". Luzerner Zeitung (alman). April 2020. İstifadə tarixi: 2022-10-18.
- ↑ Dom Bruno Hicks. "The Benedictines". 2009. 5 November 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 February 2015.
- Dom Columba Marmion, Christ the Ideal of the Monk – Spiritual Conferences on the Monastic and Religious Life (Engl. edition London 1926, trsl. from the French by a nun of Tyburn Convent).
- Mariano Dell'Omo, Storia del monachesimo occidentale dal medioevo all'età contemporanea. Il carisma di san Benedetto tra VI e XX secolo. Jaca Book, Milano 2011. ISBN 978-88-16-30493-2
- Abbey s.v. Benedictine // Britannika Ensiklopediyası. 1 (XI). 1911. səh. 13.
- osb.org — rəsmi saytı
- Confoederatio Benedictina Ordinis Sancti Benedicti, the Benedictine Confederation of Congregations (archived 4 July 2008)
- Links of the Congregations Arxivləşdirilib 24 avqust 2018 at the Wayback Machine
- Saint Vincent Archabbey (archived 29 June 2016)
- Boniface WIMMER
- The Alliance for International Monasticism
- Benedictines – Abbey of Dendermonde in ODIS – Online Database for Intermediary Structures
- Benedictine rule for nuns in Middle English, Manuscript, ca. 1320, at The Library of Congress