Bela Mikloş (mac. Béla Miklós; 11 iyun 1890, Budapeşt – 21 noyabr 1948, Budapeşt) — macar generalı və siyasətçi. O, İkinci Dünya müharibəsinin son dövründə, 1944–1945-ci illərdə Müvəqqəti Milli Hökumətin rəhbəri olaraq Macarıstanın baş naziri vəzifəsində çalışmışdır. Miklos müharibə sonrası Macarıstanda nasist tərəfdarlarına qarşı çıxan və Sovet İttifaqı ilə əməkdaşlıq edən keçid dövrü liderlərindən biri kimi tanınır.[1]
| Bela Mikloş | |
|---|---|
| mac. Miklós Béla | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 11 iyun 1890 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 21 noyabr 1948 (58 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | diplomat, zabit, siyasətçi |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general-polkovnik |
| Təltifləri |
  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bela Mikloş 1890-cı il iyunun 11-də Avstriya-Macarıstan imperiyasının Şaşa şəhərində (indiki Slovakiya ərazisi) anadan olmuşdur. O, klassik hərbi təhsil almış və Birinci Dünya müharibəsi zamanı Avstriya-Macarıstan ordusunda xidmət etmişdir. Müharibədən sonra Macarıstan krallığının silahlı qüvvələrində yüksəlməyə davam edərək general rütbəsinə qədər yüksəlmişdir.[2]
İkinci Dünya müharibəsi zamanı Bela Mikloş Macarıstan ordusunda yüksək vəzifələrdə çalışmış, 1944-cü ildə Şərq cəbhəsində yerləşən 1-ci Macar ordusunun komandanı təyin olunmuşdur. Hərbi uğurlarına baxmayaraq, Almaniyanın Macarıstan üzərində artan təsirindən narazı idi. 1944-cü ilin oktyabr ayında Sovet qüvvələri ilə gizli danışıqlara girən Mikloş, nasistlərlə əlaqədar olan Döyüş Partiyasının siyasətindən uzaqlaşaraq Sovet tərəfinə keçmiş ilk yüksək rütbəli Macar komandiri olmuşdur. Bu hadisə onun Sovetlər tərəfindən dəstəklənən keçid hökumətinin başına gətirilməsində əsas rol oynamışdır. 1944-cü ilin dekabrında Sovetlərin təşəbbüsü ilə Debretsen şəhərində qurulan Macarıstan Müvəqqəti Milli Hökumətinin rəhbərliyinə gətirilən Béla Miklós 22 dekabr 1944-cü ildən 15 noyabr 1945-ci ilədək Macarıstanın baş naziri vəzifəsində çalışmışdır. Onun rəhbərliyi dövründə:[3]
- nasist və faşist təşkilatlar ləğv edildi
- Almaniya ilə müttəfiqlik formal olaraq bitirildi
- Sovetlərə yaxın siyasi xətt izlənildi
- əsas idarəetmə orqanları kommunist və sosial-demokratların nəzarətinə keçdi
Mikloş baş nazir vəzifəsindən ayrıldıqdan sonra siyasi karyerasını qısa müddət davam etdirdi. O, Macarıstandakı dəyişən siyasi reallıqlara — xüsusilə kommunistlərin gücünün artmasına uyğunlaşmaqda çətinlik çəkirdi. 1947-ci ildə siyasi fəaliyyətinə son qoydu.
Bela Mikloş 21 noyabr 1948-ci ildə Budapeşt şəhərində vəfat etmişdir. O, Macarıstanın ən çətin keçid dövrlərindən birində ölkəni idarə etmiş və faşist rejimdən uzaqlaşaraq yeni siyasi quruluşun təməlini atan fiqurlar arasında yer almışdır.
- ↑ Peter F. Sugar et al. A history of Hungary (1990) pp 369–71.
- ↑ Borhi, László. Hungary in the Cold War, 1945-1956: Between the United States and the Soviet Union ( Central European university press, 2004)
- ↑ Kenez, Peter. Hungary from the Nazis to the Soviets: the Establishment of the Communist Regime in Hungary, 1944-1948 (Cambridge University Press, 2006)