Bayram iməclik oyunları — Hər bir bayram öncəsi keçirilən iməcilikləri əyləncəli etmək üçün keçirilmiş oyunlar.[1]
Azərbaycan xalqının milli kimliyini, adət-ənənəlirin özündə əks etdirən “Kitabi Dədə Qorqud" dastanının “Dirsə xan oğlu Buğac xan bəyan edər xanım hey” boyunda Bayandur xanın bir yaz bir də güzün (payız) boğayla buğranı savaşdırdığı ifadə edilərək yaz və güz ilə mövsüm bayramları nəzərdə tutulur. Mövsümi bayramlar əsasən yaz və payız fəsillərində qeyd edilir, bununla da bayram qabağı ev-eşiyin, həyət-bacanın, əkin sahələrinin təmizlənməsi, səliqə-səhmana salınması ilə bayram iməcilikləri həyata keçirilmiş olur. Bayram iməcilikləri zamanı əmək prosesini yüngülləşdirmək, görülən işləri daha həvəslə və əyləncəli şəkildə etmək üçün isə müxtəlif oyunlar oynanılır. Qədim tarixi olan iməcilik oyunları Azərbaycanın 1920-ci il 27 aprel tarixində bolşevik işğalına məruz qalması və nəticəsində qurulan sovet hökuməti quruluşunun hakim olduğu bir dövrdə belə öz aktuallığını qoruyub saxlamışdır. Bu oyunlar mərkəzi idarəçiliyə əsaslanan kənd təsərrüfatı işlərinin görülməsində, mövsümi məhsulların yığılması zamanı həyata keçirilirdi. Bu sıraya pambıq, üzüm yığımı, ağac əkilməsi və s. daxildir. Bu iməciliklərdə əhalinin kütləvi iş prosesinə qoşulması müxtəlif şənliklərin də icrasını zərurətə çevirir. Xalq iməciliklərində musiqi kollektivləri konsertlər verir, mahnılar oxunur, yarışlar keçirilir. Söz adamları əməkçi insanlarla görüşüb onların zəhmətlərini dəyərləndirən şeirlər oxuyurlar. Yemək hazırlanıb paylanır, nahara çıxan camaat rəqs edib əylənərək işi asanlaşdırırlar. Bu cür iməcilik şənlikləri daha çox Qax-Zaqatala bölgəsinə xasdır. Bundan başqa, əsasən kənd yerlərində gənc ailələrə, təzə ev tikənlərə kömək məqsədilə də iməciliklər keçirilir. Bu zaman müxtəlif təkərləmələr də söylənilir. Xüsusilə evin tikintisi zamanı bənnaya daş, kərpic atanlar təkərləmələrdən istifadə edirlər. “Bir, iki, al gəldi”, yaxud “bir, iki, usta al” təkərləmələri bənnanın diqqətini cəlb etmək məqsədi daşıyır.[1] Yaxud da Novruz bayramı ərəfəsində təmizlik bitdikdən sonra şənlik səhərədək davam edir və bu şənliklərdə torpaqla, Novruzla bağlı söylənən təkərləmələr maraq doğurur:
|
Torpağı qoydum dincə, Novruz bizə gəlincə. Torpağa kəm baxanı, Doğrarlar xincə-xincə.[2] |
|