Bay Suçjen həmçinin Ledi Bay (çin. 白素貞; mənası Ağ Xanım) kimi tanınır — minillik ağ ilan ruhud və Çinin "dörd böyük xalq nağılı"ndan biri olan "Ağ İlanın Əfsanəsi"nin baş qəhrəmanı.[1] Bu əfsanə bir çox Çin operalarına, filmlərinə, televiziya seriallarına və digər media nümunələrinə uyğunlaşdırılmışdır. Əfsanənin bəzi versiyalarında Bay Suçjen bir tanrıçaya çevrilir; onu ibadət edənlər Ağ İlan Xanım (çin. 白蛇娘娘) adlandırırlar.[2][3]
| Bay Suçjen | |
|---|---|
 Honkonq İncəsənət Muzeyi, Tzindeçjenya Bay Suçjenin çini heykəli. | |
| Məlumat | |
| Ləqəb(lər)i | Ağ ilan |
| Təxəllüslər | Ledi Bay, Ledi Vayt |
| Növü | ilan |
| Cinsi | qadın[d] |
| Ailə | Syaotsin (bacısı) |
| Həyat yoldaşı | Syuy Syan |
| Uşaqlar | Syuy Şilin (oğlu) |
Bay Suçjen Çin xalqı tərəfindən həqiqi sevginin və xeyirxahlığın simvolu hesab olunur.[4]
Bay Suçjen çox vaxt gözəl gənc qadına çevrilmək qabiliyyətinə malik ağ ilan kimi təsvir olunur. Əvvəlki dövrlərdə - Tan sülaləsinin "Li Huang" hekayəsində və Sun sülaləsinin "huaben" versiyasında Bay Suçjen kişi qurbanlarını ovlayan pis niyyətli bir yırtıcı kimi təsvir edilirdi.[5]
Minq və Tsin sülalələri dövründə Bay Suçjenin obrazı dəyişdirilərək mənəvi cəhətdən yaxşı bir simaya çevrildi. Beləliklə, onun əfsanəsi sevgi hekayəsinə çevrildi.
Min il ərzində Emei dağında Taoizmi öyrəndikdən sonra ağ ilan Bay Suçjen, Şərqi Çin Dənizinin Əjdaha Kralının enerjisi ilə qadın şəklinə düşür. İnsan mənşəyinə sahib olmasa da, Bay mehriban bir varlıqdır və gücündən pis məqsədlər üçün istifadə etməyi rədd edir. O, ölümsüzlüyə nail olmaq üçün insan dünyasına gedərək yaxşı əməllər etməyə qərar verir. Daha sonra tanrıça Lişan Laomunun şagirdi olaraq qəbul edilir.[1][6]
İnsan dünyasını gəzdiyi zaman Bay Suçjen bir dilənçinin təhdid etdiyi yaşıl ilanla qarşılaşır. Onun halına acıyaraq insan formasına girir və yaşıl ilanı xilas edir. Minnətdarlıq əlaməti olaraq, yaşıl ilan Bay Suçjenin yanında əbədi qalacağına söz verir və onun and bacısı olur. Bay Suçjen ona Syaotsin və ya Tsinmey (çin. 青妹, mənası "[Kiçik] Bacı Tsink") deyə müraciət edir.[7]
Qərb gölünə səfəri zamanı Bay Suçjen gənc Syuy Syan ilə tanış olur və ona aşiq olaraq onunla evlənir. Əfsanənin alternativ versiyalarından birində Bay Suçjen gözəl qadın formasını alaraq Syuy Syanı axtarır. Syuy Syanın əvvəlki həyatında onu xilas etdiyini xatırlayır və bu borcu ödəmək üçün ona kömək etmək istəyir.[1]
Lakin buddist rahib Fahai onun həqiqi kimliyini aşkar edir və Syuy Syana onun ilan ruhu olduğunu deyir. Syuy Syan əvvəlcə buna inanmır, lakin sonra Fahaidən məsləhət alaraq Bay Suçjeni Əjdaha Qayığı Festivalında realqar şərabı içməyə inandırır.[8] Bu şərabı içdikdən sonra Bay Suçjen həqiqi ilan formasına qayıdır. Onun bu halını görən Syuy Syan qorxudan ölür. Bay Suçjen kədər içində göyə qalxaraq ölümsüz linçji göbələyini oğurlayır. O, göbələklə Syuy Syanı dirildir və sevgisini qorumaq üçün mübarizə aparmağa davam edir. Bay Suçjen və Syaotsin Fahaidən qisas almaq üçün onun məbədini su basırlar, lakin bu zaman digər canlılara da zərər verirlər.[9]
Nəhayət, Fahai Bay Suçjeni məğlub edir və onu Leyfen paqodasında həbs edir. Həbs olunduğu müddətdə Bay Suçjen oğlu Syuy Şilini dünyaya gətirir. İllər sonra onun oğlu böyük alim olur və anasına hörmət əlaməti olaraq onu ziyarət edərək xilasedir. Daha sonra Bay Suçjen göyə qalxır. Əfsanənin bir versiyasında Bay Suçjen həbs edildikdən sonra tanrıça Yaotay Laomunun daşıyıcısına çevrilir. O, uzun illər boyunca Yaotay Laomu ilə birlikdə qalaraq canlılara kömək edir və dünyanı xilas etməyə çalışır.[1]
Bay Suçjen Çin xalq dinində tanrıça kimi ibadət olunur və ona Ağ İlan Xanım deyilir.[10][11] Əfsanəyə görə, o və Syuy Syan bir zamanlar Çin təbabəti ilə məşğul olub və onlara müraciət edən insanlara şəfa və sağlamlıq məsləhətləri veriblər. Tayvanın Taoyuan şəhəri, Yanqmei rayonunda 1991-ci ildə Bay Suçjenə həsr olunmuş Ağ İlan Məbədi tikilmişdir.[12] Bu məbəddə illik Əjdaha Qayığı Festivalı keçirilir və bu, ənənəvi və məşhur bir tədbirə çevrilmişdir. Çinin Tyanjin şəhəri, Jikou bölgəsində yerləşən Ağ İlan Mağarası Bay Suçjen və Syaotsin heykəllərinin tanrıçalar kimi dayandığı yerdir. Əfsanəyə görə, Ağ İlan bu mağarada Taoizmi təcrübə etmişdir.[13][14]
2021-ci ildə yeni aşkar edilən "Suzhen's krait" ilan növü, Bay Suçjenin həqiqi sevgi uğrunda mübarizəsinə və insanlara qarşı mərhəmətinə hörmət olaraq adlandırılmışdır.[15][16]
-
Tayvanda Ağ İlan Məbədindəki Bay Suçjen fiqurları -
Leyfen qülləsindəki ağac oyma dekorasiyası -
Bay Suçjenin hekayəsini təsvir edən əl oyma 3D taxta relyeflər -
Pekindəki Yay Sarayından Bay Suçjen əfsanəsini əks etdirən təsvir -
Tayvanda yerləşən Ağ İlan Məbədi -
-
-
Pekinq operasında əfsanənin üç əsas qəhrəmanının heykəlləri
.jpg)
.jpg)
- ↑ 1 2 3 4 "9 Powerful Snakes from History and Mythology". www.history.com. The History Channel. 2023-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-03-01.
- ↑ "This Old tale still resonates today to a modern audience". China Daily. 10 April 2019. 15 December 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ "'The Legend of White Snake' is distributed in North America, Western Europe and widely across Oceania". SHINE (ingilis). 4 April 2019. 15 December 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ "New deadly snake from Asia named after character from Chinese myth 'Legend of White Snake'". ScienceDaily (ingilis). 2023-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-08-21.
- ↑ "杨梅白蛇庙 全台唯一供奉白娘子 - 生活". 中时新闻网 (çin). 1 June 2014. 12 December 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ "'The Legend of the White Snake, Chinese Mélusine Story'". Medievalists.net. 5 November 2017.
- ↑ "Legend of the White Snake". Hangzhou Municipal Bureau of Culture.
- ↑ "天津蓟县白蛇谷风景区里面的风景，不仅奇险，而且充满了神秘色彩". 知乎专栏 (çin). 12 November 2022.
- ↑ "桃園白蛇廟 白蛇佑眾生 - 焦點". 自由時報電子報 (çin). 13 February 2013.
- ↑ "向白娘娘賀壽 楊梅白蛇廟端午祈福 - 地方". 自由時報電子報 (çin). 2 December 2020. 8 December 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ "白娘娘". wsm.org.tw (çin). 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-03-01.
- ↑ "全台唯一白蛇廟 小龍年到香火盛│TVBS新聞網". TVBS (çin). 26 January 2013. 22 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ "直播:白蛇庙供白娘子养白蛇,300条!_ING现场-梨视频官网-Pear Video". Pear Live (çin). 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-03-01.
- ↑ "全國唯一白蛇廟 端午「披掛白蛇」求好運 - 生活". 自由時報電子報 (çin). 21 June 2020. 13 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 March 2025.
- ↑ Chen, Ze-Ning; Shi, Sheng-Chao; Vogel, Gernot; Ding, Li; Shi, Jing-Song. "Multiple lines of evidence reveal a new species of Krait (Squamata, Elapidae, Bungarus) from Southwestern China and Northern Myanmar". ZooKeys (ingilis) (1025). 2021-03-18: 35–71. doi:10.3897/zookeys.1025.62305. ISSN 1313-2970. PMC 7994289 (#bad_pmc). PMID 33814945 (#bad_pmid). 2022-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-03-01.
- ↑ "Deadly new snake named after mythical Chinese goddess of healing". Mongabay Environmental News (ingilis). 2021-04-21. İstifadə tarixi: 2021-08-21.