Ballo (xalq rəqsi)

Ballo (it. ballo; it. balli) — XV əsrdən məlum olan, tempi və ölçüsünün tez-tez dəyişməsi ilə xarakterizə olunan şən, oynaq və ya pantomimik italyan rəqs növü. Adı latın ballō, ballāre sözündəndir, "rəqs etmək" mənasını verir, bu da öz növbəsində yunanca "βαλλίζω" sözündən gəlir ki, "rəqs etmək", tullanmaq" mənalarını verir.^[1]^[2]. Yunanıstanda Ballos adlı yunan rəqsi də var.

Yaranma tarixi

XV əsr bəstəkarları Domeniko da Piacenza (1390-1464) və Qilelmo Ebreo da Pesaro (1410-1481) balli üçün musiqilər yazmışdır. Onlar həm də bu rəqsdən bəhs olunan xoreoqrafiyaya dair traktatların müəllifləridir.

Domeniko da Piacenza balli rəqslərinin növləri haqqında yazırdı:

Bassadanza, bas dans-dan (Fransa və Burqundiya saraylarında ifa edilən məşhur rəqs), 6/4 və ya 3/2 ölçülü rəqsdir;
quadernaria bassadanzadan altıda bir dəfə daha sürətlidir;
saltarello bassadanzadan altıda iki dəfə daha sürətlidir;
piva bassadanzadan iki dəfə daha sürətlidir.^[3]

Artıq XV əsrdə "ballo" adı xoreoqrafik pantomimanın daxil olduğu bal və səhnə rəqslərinə də yer verilməyə başlandı.^[2]

XIII–XV əsrlərdə yaranan İtaliyada poeziya və musiqi forması, Ars Nova dövrünə aid olan lirik məzmunlu səciyyəvi janrlarından biri Ballata rəqsi də Ballonun bir qolu sayılır.

Barok musiqisi

İntibah rəqsi Barokko balosu, Klaudio Monteverdi (Il ballo delle ingrate) və Françesko Lambardi (Una festa a ballo) kimi bəstəkarlar tərəfindən vokal nömrələr də daxil edilərək genişləndirilmişdir. Handel, II pastor fido (Handel) 1734 versiyasına iki səs yazıcısı və skripka üçün balonu daxil etmişdi.

XVI əsrin ortalarından müxtəlif fiqurların təqdim olunduğu obrazlı, xarakterli rəqs növü olan "ballo figurato" meydana çıxdı. Bu cür rəqslər XVII əsrin ortalarına qədər məşhur idi.^[4]

Həmçinin bax

Ballata

İstinadlar

↑ "Online Etymology Dictionary". 13 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2021.
↑ ¹ ² Тимофеева, 1993. səh. 355
↑ Sparti, Barbara (1986). "The 15th-Century "balli" Tunes: A New Look". Early Music. 14 (3): 346–357. doi:10.1093/earlyj/14.3.346 Arxiv surəti 16 may 2021 tarixindən Wayback Machine saytında. JSTOR 3127107.
↑ Тимофеева, 1993. səh. 355, 365

Ədəbiyyat

Тимофеева Н. Мир балета: история, творчество, воспоминания. 1993.
Guglielmo Ebreo. De Pratica Seu Arte Tripudii: "On the Practice or Art of Dancing" (ISBN 978-0198165743)
Domenico da Piacenza. De Arte Saltandi et Choreas Ducendi

[1] "Online Etymology Dictionary". 13 may 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 may 2021.

[FOOTNOTEТимофеева1993355-2] ¹ ² Тимофеева, 1993. səh. 355

[3] Sparti, Barbara (1986). "The 15th-Century "balli" Tunes: A New Look". Early Music. 14 (3): 346–357. doi:10.1093/earlyj/14.3.346 Arxiv surəti 16 may 2021 tarixindən Wayback Machine saytında. JSTOR 3127107.

[FOOTNOTEТимофеева1993355,_365-4] Тимофеева, 1993. səh. 355, 365

[1]

[2]

[3]

[4]