Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Başqırd üsyanları (VII-VIII əsrlər)

  • Məqalə
  • Müzakirə

Başqırd üsyanları — XVII–XVIII əsrlərdə baş verən silsilə üsyanlar.

Başqırd üsyanları
Tarix XVII—XVIII
Yeri Başqırdıstan, Kazan xanlığı
Başqırd qadın və başqırd döyüşçüsü

Mündəricat

  • 1 VII əsr üsyanları
  • 2 VIII əsr üsyanları
  • 3 Həmçinin bax
  • 4 Mənbə
  • 5 İstinadlar

VII əsr üsyanları

1662–64-cü illər üsyanı çar hökumətinin başqırd feodallarının kalmıklar üzərinə basqınlarını qadağan etməsi və tutduqları əsirləri qaytarmaq tələbi ilə əlaqədar başlanmışdı. Üsyan bütün Başqırdıstanı və bəzi qonşu qəzaları bürümüşdü. Qiyam əsasən şərqdə İset, Miass çaylarının orta axarlarını, qərbdən Kama çayının orta axarlarını, cənubda isə Yaik çayından şimalala Çusovaya çayına qədər yayılmışdır. 1664-cü ildə çar hökuməti üsyanı yatırdı, lakin bəzi güzəştlərə də getdi. 1681– 83-cü illər üsyanı başqırdların çar hökuməti tərəfindən zorla xristianlaşdırılacağı haqqında xəbərin yayılması ilə əlaqədar başlanmışdı. Lakin üsyana kazak zadəganı (starşina) Seyid Sadiir başçılıq edirdi. 1682-ci ildə üsyan bütün Başqırdıstanı bürüdü. Geniş başqırd kütlələrinin hərəkatdan məyus qalması, həmçinin çar hökumətinin xristianlaşdırma haqqında heç bir sərəncam verməyəcəyini bildirməsi mübarizənin dayandırılmasında həlledici rol oynadı.

VIII əsr üsyanları

1705 – 11-ci illər üsyanına səbəb 1704-cü ildə yeni vergilərin qoyulması və hökumətin rus ordusu üçün başqırdlardan at tələb etməsi idi. Hökumət kalmık dəstələrindən istifadə edərək üsyanı yatırdı, lakin yenə bəzi güzəştlərə getməli oldu. 1735 – 40-cı illər üsyanına səbəb çar hökumətinin qalalar və mədən zavodları inşa etmək yolu ilə başqırd torpaqlarını zəbt etməsi idi. Bu üsyan da yatırıldı və hökumət başqırd icmalarının daxili həyatını çar idarə orqanlarının nəzarəti altına salan inzibati islahatlar apardı.[1]

1755 – 56-cı illər üsyanının səbəbi rus zülmünün güclənməsi, çar hökumətinin əhalini zorla xristianlaşdırmaq və torpaqlarını müsadirə etmək siyasəti idi. Üsyanın hazırlanmasında molla Abdulla Əliyevin (Batırşa) cihada çağıran müraciətnaməsinin böyük rolu olmuşdur. Yerli feodalların üsyana qoşulmaması və çar hökumətinin yeritdiyi üsyançıları parçalamaq siyasətinin (könüllü təslim olanları bağışlamaq, tatarları, qazaxları, baş qırdları və digər xalqları bir-birinin üzərinə qaldırmaq) üsyanın yatırılmasında mühüm rolu oldu.[2]

Həmçinin bax

  • Başqırd üsyanı (1735 - 1740)
  • Başqırd üsyanı (1755 - 1756)
  • Başqırdıstan tarixi

Mənbə

  • Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN 978-9952-441-00-0.
  • Акманов И. Г. Башкирские восстания 17–18 вв. // Башкирская энциклопедия / гл. ред. М. А. Ильгамов. — Уфа : ГАУН "Башкирская энциклопедия", 2015–2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.

İstinadlar

  1. ↑ Витевский В. Н. И. И. Неплюев и Оренбургский край в прежнем его составе до 1758 г. Казань, 1897. Т. 1. с.146.
  2. ↑ Акманов И. Г. Восстание 1755–56 гг. // Башкирская энциклопедия / гл. ред. М. А. Ильгамов. — Уфа : ГАУН "Башкирская энциклопедия", 2015–2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Başqırd_üsyanları_(VII-VIII_əsrlər)&oldid=6610928"
Informasiya Melumat Axtar