Bağdad şahsevənləri

Bağdad şahsevənləri bölgənin böyük və təsirli etnoslarından biridir. Bu el, xüsusilə Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular, Səfəvilər, Əfşarlar, Zəndlər, Qacarlar və Pəhləvilər zamanında mühüm siyasi və ictimai rol oynamışdır. Tarix kitablarında Bağdad şahsevənlərinin keçmişi və təsiri barədə çox az məlumat verildiyi, yalnız səthi şəkildə toxunulduğu üçün, ictimaiyyət, hətta tədqiqatçılar belə bu böyük və təsirli tayfa haqqında ətraflı məlumata malik deyillər.

Bu elin bir qismi Səfəvilər dövründə Qaşqayların Fars əyalətinə gəlməsindən sonra, onlardan ayrılaraq müstəqil olmuş və hazırda Savə bölgəsində yerləşmişdir. Bağdad şahsevənlərinin digər bir qismi isə Azərbaycan torpaqlarından Xırqana köçmüş və hazırda Qəzvin vilayətindədir.

Şahsevən eli, Şah I Abbas Səfəvi dövründə, Qızılbaş başçılarının gücünü zəiflətmək məqsədilə bir sıra qızılbaş tirələrinin birləşdirilməsi nəticəsində yaranmış bir tayfa ittifaqıdır.

Tarixi mənbələrə görə, Şahsevənlərin tarixi keçmişi Səfəvi hökmdarlarının dövrünə gedib çıxır. Tarixçilər və səyyahlar yazır ki, Şah Abbas Böyük Qızılbaşların otuz iki tayfa rəhbərlərinin güc və nüfuzunu azaltmaq üçün bir hissəsi piyada tüfəngçi, bir hissəsi isə süvari olmaqla nizami və təchizatlı ordu yaratmışdır. Görünən səbəb bu ordunun Osmanlı dövlətinin yeniçəri qüvvələrinə qarşı güclü və döyüşkən bir ordu formalaşdırmaq idi. Lakin əsl gizli məqsəd, itaətsiz və müstəqil Qızılbaş əmirlərinə qarşı çıxmaq və onların gücünü məhv etməkdən ibarət idi.

İddia edilir ki, "Şahsevənlik" və ya "Şahsevənçilik" anlayışları Şah Abbasın xüsusi ordusundan daha qədim tarixə malikdir. Yənu bu məfhumlar Səfəvi dövründə yalnız hərbi deyil, eyni zamanda dini-siyasi məna da daşıyırdı. Bu anlayış "şahı sevmək, ona sədaqət göstərmək və ‘mürşidi-kamil’ uğrunda fədakarlıq etmək" demək idi. Bir tədqiqatçı bu haqda belə qeyd edir:

Şah İsmayıl Səfəvi dövründə bütün müxtəlif qızılbaş tayfalarını bir araya gətirən və onları vahid qüvvəyə çevirən əsas amil ‘Şahsevənlik’ – yəni şahı sevmək, onun müqəddəs məqsədləri uğrunda canını fəda etmək idi. Bu məqsədlər isə kafirlərə qarşı cihad etmək, İmamiyyə şiəliyini yaymaq və yeni qurulan Səfəvi dövlətini gücləndirməkdən ibarət idi.

Sonrakı dövrlərdə isə "Şahsevənlik" anlayışının mənası dəyişmiş və müasir təfsiri ortaya çıxmışdır. Belə ki, Şah Abbasın xüsusi ordusunun varisləri kimi təqdim edilən Şahsevənlər anlayışı, Səfəvilərin süqutundan sonra həm şəhərlilər, həm də tarixçilər tərəfindən ortaya atılmış və sonrakı əsrlərdə bütün Azərbaycan köçərilərinə şamil edilmişdir.

Qacarlar və müasir dövr müəllifləri isə Şahsevən adlı hərbi birliyin yaradılması haqqında ümumən oxşar məlumatlar vermişlər. Onların qeyd etdiyinə görə, bəzi üsyankar Qızılbaş tayfaları Şah Abbasa qarşı üsyan etdikdə, şah "Şahsevən gəlsin!" – yəni “kim şahı sevərsə, gəlsin" deyərək çağırış etmişdir. Bu çağırışa cavab verənlər üsyançıları məğlub etmiş, şah isə həmin tayfaları "Şahsevən" adlandırmışdır.

Şahsevən tayfaları müxtəlif bölgələrdə məskunlaşmışdır: Azərbaycan, İraq, Fars, eləcə də az miqdarda Xorasan, Kabil və Kəşmir torpaqlarında.

Hazırda isə Şahsevən elinin üzvləri İranın müxtəlif bölgələrində (Tehran, Əlborz, Fars, Azərbaycan, Mərkəzi, Zəncan, Buşəhr və s.), həmçinin qonşu ölkələrdə – Türkiyə, İraq, Əfqanıstan, Hindistan, Pakistan və Azərbaycan Respublikasında yaşayırlar. Son əsrdə onların böyük əksəriyyəti köçərilikdən imtina edərək oturaq və şəhər həyatına keçmişdir.

Şahsevən Bağdadi elinin ilkin nüvəsi Səfəvilər dövründə formalaşmışdır. Şah İsmayılın hakimiyyəti zamanı Osmanlıların idarəsi altında yaşayan əhali Qızılbaşlıq elan edib Səfəvi dövlətini dəstəkləməklə bu elin əsasını qoymuşdur. Daha sonra Nadir şah Əfşar dövründə, Osmanlılarla aparılan müharibələr zamanı, Kərkük ətrafı bölgələrdən Xorasana köçürülmüşdür. Elin Bağdad şahsevəni adı ilə tanınmasının səbəbi də məhz bu hadisə olmuşdur. Bu elin müxtəlif tayfa və tirələri zamanla İran, İraq, Türkiyə, Azərbaycan və Suriyanın müxtəlif bölgələrinə yayılmışdır. Elin əsas gövdəsi isə Nadir şahın ölümündən sonra Xorasandan Farsa köçmüş, Qacarların hakimiyyətinin əvvəlində isə Savə, Qəzvin, Həmədan və Xorqan dağlarında məskunlaşmışdır. Xorqan silsiləsi rəsmi fərmanla onların yaylaq yurdu kimi təsdiq olunmuşdur.

Hazırda Bağdad şahsevənlərindən yalnız bir neçə yüz ailə köçəri həyat tərzini davam etdirir. Əhalinin böyük hissəsi isə Tehran, Savə, Qum, Vəramin, Şəhriyar, Zəncan, Qəzvin, Kərəc, Ərak və digər bölgələrdə məskunlaşmışdır. El 29 tayfa, 220 tirə və yüzlərlə oba (göbək) birliyindən ibarətdir.

Elin ilk nüvəsi Nadir şahın Bağdada ilk yürüşü zamanı (hicri 1145) Kərkük ətrafından Xorasana köçürülmüşdür. Nadir şahın ölümündən sonra onlar Şiraza hərəkət etmiş, Kərim xan Zəndin ölümündən sonra isə Ağa Məhəmməd xan Qacar tərəfindən Savə və Xorqan dağlarında yerləşdirilmişdir.

Elin siyasi idarəçiliyi elxan, elbəylər, kəndxudalar və ağsaqqalların əlində olmuşdur. El başçılığı bəzən müstəqil, bəzən isə Savə, Zərənd və Ərak hakimiyyətinə bağlı şəkildə fəaliyyət göstərmiş, çox vaxt mərkəzi hökumət tərəfindən müəyyən edilən şəxslərə "nənxanə" adlanan səlahiyyət kimi verilmişdir. Elbəylər hökumət və el arasında vasitəçi olmuş, səlahiyyətlərini birbaşa şahdan almışdır.

Qacar dövründə el üç elbəyi tərəfindən (Lak, Arxlı və Kəlvənd) idarə olunmuşdur. Elbəylik əsasən irsi xarakter daşısa da, istisnalar mövcud olmuşdur. Kəndxudaların da vəzifəsi çox vaxt irsi olmuş, lakin bu sahədə də müəyyən istisnalar müşahidə edilmişdir. Tirə başçısı olan ağsaqqallar isə oba daxilində əsasən iqtisadi vahidi təmsil etmiş, onların mövqeyi həmişə irsi olmamışdır.

Dövlət 1928-ci ildən etibarən Bağdad şahsevənlərinin köçərilərini məskunlaşdırmağa çalışmış, lakin 1936-cı ilə qədər elin böyük hissəsi köçəri həyatından əl çəkməmişdir. 1941-ci ildən sonra isə yenidən yaylaq-qışlaq həyatına qayıdanlar olmuşdur. Bu dövrdə Məhəmmədəli xan Səmsami Savə qubernatorluğundan aldığı fərmanla 1957-ci ilə qədər Bağdad şahsevənlərinin köçəri həyatını bərpa etməyə çalışmışdır. Lakin daxili çəkişmələr, yerli xanlarla münaqişələr və siyasi dəyişikliklər nəticəsində elin yaylaqları əldən çıxmış və köçəri həyat birdəfəlik başa çatmışdır.

Bağdad şahsevənləri və onların tarixi kökləri haqqında Vladimir Minorski və Henri Fild məlumatlar vermişdirlər. Minorskiyə görə, onlar Şah Abbas dövründə Şirazdan Savə bölgəsinə gəlmişlər. Henri Fild yazır:

...Belə hesab olunur ki, Bağdad şahsevənləri Səfəvi dövründə köç etmiş və Bağdad yaxınlığında məskunlaşmış, Nadir şah dövründə isə oradan Şiraza getmişdirlər. Kərim xan Zənd dövründə sabit və müəyyən yaşayış yerləri olmamış, nəhayət Ağa Məhəmməd xan Qacara qoşulmuş və o da onları indiki məskun yerlərinə yerləşdirmişdir.

Henri Fildin Bağdad şahsevənləri Səfəvi dövründə Bağdad və Mədain yaxınlığına köçməsindən bəhs etməsi ilə yanaşı, Abbas Əzzavi və İsgəndər bəy də Şahsevən elindəki Lək tayfalarının mənşəyini Bağdadın cənub bölgələrinə bağlayırlar. Onlar qeyd edirlər ki, Səfəvilər dövründə Osmanlılarla mübarizə və Səfəvi dövlətinə dəstək məqsədilə çağırış əsasında, Zəhak qalası yaxınlığında, Lək xan rəhbərliyi ilə iki min nəfərlik bir Lək dəstəsi Səfəvi qoşunlarına qoşulmuş və daha sonra Bağdad ətrafından gələn 1200 Lək ailəsinin də Səfəvi qoşunlarına qoşulmasından bəhs etmişlər.

Fəthüssoltan – Əliəkbər xan Qarabəylu əmisi İmanəli xandan belə rəvayət edirdi ki, yetmiş Lək və Arxlı tayfası Osmanlı sərhədində sərhəd qoruyucuları olmuş, Nadir şah tərəfindən Xorasana köçürülmüşdür. Nadir şahın ölümündən sonra onlar Şiraza gəlmiş, Kərim xanın ölümündən sonra isə Ağa Məhəmməd xan Qacar tərəfindən Savə bölgəsində məskunlaşdırılmışlar.

Bir sıra sübutlar göstərir ki, Bağdad şahsevənləri öz mənşələri barədə söylədikləri reallığa yaxındır:

a) Nadir şah onları Xorasana köçürməsi iddiaları. b) Onların miqrasiya marşrutunu (Təbriz, Xorasan, Şiraz və son məskən yerləri) göstərən xalq nəğmələrinin mövcudluğu. c) Nadir şah dövrünün tarixi mənbələrində Zəhab və Kərkük ətrafından tayfaların Xorasana köçürülməsindən bəhs olunması. Məsələn, Məhəmməd Kazim Nadirin ilk Bağdad yürüşünün hadisələrini təsvir edərkən yazır ki, o, Zəhab bölgəsindən "...Qarabayat, Zəngənə və Bəcalan camaatını köçürərək Xorasan diyarına yönləndirdi və onların Hərat darüssəltənəsi bölgəsində məskunlaşmalarını əmr etdi... və həmin camaatdan dörd-beş min nəfəri müşayiətçi kimi qoşununa daxil etdi".

Mirzə Məhdi xan Astarabadi də Nadirin ilk Bağdad yürüşündə Bağdad bölgəsindən bir tayfanın Xorasana köçürülməsindən bəhs edir. O yazır:

... Kərkükdən səkkiz fərsəx məsafədə yaşayan Bəyat tayfasından iki min nəfəri köçürərək Xorasan istiqamətinə göndərdilər.

d) Kərkük bölgəsində Şahsevənlərin mövcudluğu. İran-Osmanlı sərhəd komissiyasının üzvü Məhəmməd Xurşid paşanın "Sərhəd Səyahətnaməsi"ndə hicri 1264-cü ildə Tuzxurmatu bölgəsində 30 Şahsevən çadır ailəsinin mövcudluğu qeyd olunmuşdur.

e) Bağdad şahsevənlərinin bəzi mühüm tayfalarının tarixi izlərini Türkiyənin şərq və cənub bölgələrində, Suriyanın şərq və şimalında və Şimali İraqda izləmək mümkündür.

Lək: Abbas Əzzavi yazır ki, Ləklər İraqın şimal və cənub bölgələrində yayılmışlar və Mendeli bölgəsində Qaraulus tayfasına tabe olmuşlar. Onlar ləki dilində danışırdılar.

Qaraulus tayfasına tabe Ləklarla bağlı maraqlı məqam odur ki, onlar hicri 1120-ci ildə (təxminən Bağdadi elinin ehtimal olunan Xorasana köçürülməsindən 25 il əvvəl) həm ləki dilli, həm də şiə məzhəbli olmuşlar. Bu gün ləklərin dilində ləki dialekt kökləri olan bir çox söz və atalar sözlərinə rast gəlinir.

Məsələn, rənglər, bitkilər və qara çadırın avadanlıqları lək dilində olduğu kimi Şahsevən elinin lək tayfalarının dialektində qorunub saxlanmışdır.

Bu tarixdən əvvəl də İsgəndər bəy Türkmən hicri 1034-cü ilin hadisələri, yəni Şah Abbasın Bağdada yürüşü haqqında yazarkən, Bağdadın Lək qalasından (Zəhab qalası), bu qalanın Mendəlinin yaxınlığında yerləşdiyindən və onun sahibi Hacı bəy Ləkin Şah Abbasa qoşulduğundan, eyni zamanda onun mərhəmətə layiq görüldüyündən bəhs etmişdir.

Ləklərin ilkin nüvəsi Bağdad və onun ətrafından, Dəclənin cənub hissəsindən, Madaindən qalmış xarabalıqların yanındakı "Yeddi təpə" və İspanbar adlanan ərazilərdən gətirilmişdir. Mövcud dəlillərə görə həmin yerlərin sakinləri və yerli əhalisi olmuşlar.

Məkan birliyinə diqqət yetirildikdə, İsgəndər bəyin qeyd etdiyi ləklərin Qaraulus tayfasına məxsus olmaları ehtimali yüksəkdir. Məhəmməd Xurşid Paşa da Səyahətnamə-yi Hudud əsərində Tuzxurmatuda əlli çadır-ailəlik, Kərkükdə isə səkkiz çadır-ailəlik lək köçərilərinin mövcudluğunu qeyd etmişdir.

Karsten Niebuhr da 1764-cü ildə Sivas və Ankara arasındakı bölgədə min nəfərlik lək köçərisinin varlığından xəbər verir.

Xudavəndlu tayfası (Xudavəndlu) Bağdad şahsevənlərinin lək qolunun ən böyük tayfalarından biridir. Onlar lək tayfalarının nüvəsini təşkil edən ilk tirələrdən olmuşlar. Dialekt və dil baxımından onların danışığında lək dilinə aid çoxlu sözlər qorunub qalmış, hətta bəzi lək sözləri ya tam dəyişməz, ya da cüzi dəyişikliklə bu tayfa arasında bu gün də işlədilir.

Şərəflu, Çələblu, Kəlvənd, Dövlətvənd, Musavənd və sair tayfalar ən böyük lək tayfalarından olub, Bağdad şahsevənlərindəki ləklərin varisləridirlər. Bu tayfalar arasında lək sözlərinin ən çox qorunduğu türkcə danışıq üstünlük təşkil edir.

Kösələr – Kösələr Bağdad şahsevənləri lək qolunun ən böyük tayfasıdır. Osmanlı dövründə köçərilərin yerləşdirilməsi haqqında hesabatlara əsasən, 1708-ci ildə Hacı Bəhaəddinlu camaatı Gülənar nahiyəsinə bağlı "Kösələr" kəndinə yerləşdirilmişdir. XIX əsrdə isə Faruq Sümərin araşdırmalarına görə Kösələr tayfası Aydın vilayətinin Nazillidə yaşamışdır. Cahid Uçokun "Türk əkizləri" əsərində də "Kösələr təsərrüfatı"ndan bəhs edilir. Hazırda da Antalya şimalında "Kösələr" adlı məkan mövcuddur və İstanbulun Fatih, Bayrampaşa, Zeytunburnu, Bağçalıevlər, Küçükköy, Yedikule, Bağcılar, Qaziosmanpaşa, Mərtər, Xoca Mustafa Paşa və Bəkirköy məhəllələrində "Kösələr" soyadlı çox sayda insan yaşayır.

Mosullu – Diyarbəkir bölgəsinin türkmən tayfalarından olub, Ağqoyunluların iki böyük tayfasından biri idi. Onların hakimiyyəti dövründə bu ərazilərə nəzarət etmişdir. Mosullular Əmir bəy Mosullunun rəhbərliyi ilə hicri 913-cü ildə Şah İsmayılın qoşununa qoşulmuş və Qızılbaşlardan olmuşlar. Yəhya ibn Əbdüllətif Qəzvini həmin ilin hadisələri barədə yazır:

Əmir bəy Mosullu ki, Ağqoyunlular tərəfindən uzun müddət Diyarbəkirin valisi idi, Mosullu tayfasının camaatı və tabe olanları ilə hüzuri-hümayuna qovuşdu və çoxlu hədiyyələr təqdim etdi. Beləliklə, Diyarbəkir məmləkətə daxil edildi və onun idarəsi Pirməhəmməd xan Ustaclıya verildi… və Şah Əla, Əmir bəy Mosullunu hümayun möhrdarlığı vəzifəsinə şərəfləndirdi.

Dögər – Anadolu, Suriya və İraq (Mosul, Mardin, Kərkük, Dəquq) bölgələrində məskun olmuş mühüm tayfalardan biri idi. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu çəkişmələri nəticəsində onların böyük hissəsi parçalanmış və müxtəlif yerlərə səpələnmişdir. Ərdəbil ətrafında da Dögər tayfaları vardır. Onlar Qaraqoyunlular tərəfindən ora köçürülmüşdürlər və əsilləri Urfa dögərlərinə bağlı olmuşdur.

Əbubəkr Təhrani dögərilər haqqında yazır:

Dəməşq Xoca ki, Dögər əmirlərindən idi və iyirmi min ev üzərində hakim idi, Rəha [indiki Urfa]… və Harran da onun əlində idi… Fərat çayı kənarında qışlaq edirdi. Yəğmur bəy… ki, Dögər əmirlərinin böyüyü idi, min evlik camaatla ona tabe idi, digər üç min ev də Osman bəyin [Uzun Həsənin babası] tərəfdarı oldular.

Bu məlumatlar dögərlərin Teymurilər dövründə Şimali İraq və Osmanlının şərqindəki nüfuz və mövqeyini göstərir. Karstenin yazdığına görə, 1776-cı ildə Urfa bölgəsində min evlik Dögər köçərisi yaşayırdı. (17)

Kəlvənd – Məhəmməd Xurşid Paşanın Səyahətnamə-yi Hudud əsərində qeyd olunur ki, hicri 1264-cü ildə Tuzxurmatuda Kəlvənd tayfasına mənsub iyirmi beş çadır-ailə yaşamışdır.

Həmçinin, Bağdad şahsevənləri ilə Kərkük türklərinin bəzi tayfaları, məsələn, Təlafər, Altınköprü, Tisin, Bəşiriyə, Tazəxurmatı, Tuzxurmatı, İmam Zeynülabidin, Qaratəpə və Bayatların ləhcə oxşarlıqları, atalar sözləri və rəvayətləri arasında böyük bənzərliklər mövcuddur.

Bəzi müəlliflər belə hesab edir ki, Bağdad şahsevənlərinin ilkin nüvəsi Kərkük bölgəsindən İrana köçürülmüş və çox güman ki, Mirzə Məhəmmədxan İstəhrabadi tərəfindən Kərkükdən Xorasana köçürülmələri qeyd olunan həmin Bayatlar və ya onlara bağlı olan tayfalardan olmuşdur.

Elin Xorasan və Şirazda yerləşdirildiyi dövrdə köçürülmə prosesi və vəziyyəti barədə etibarlı mənbə mövcud deyil. 1357-ci ildə vəfat edən, yüz ildən çox ömür sürmüş Fəthəlsoltan 120 yaş yaşamış əmisi İmanəli xanın söylədiklərini nəql etmişdir. Onun bildirdiyinə görə, elin böyük başçısı Cani bəy Osmanlı sərhədində olmuşdur. Onun qardaşları Sərxab, Yusif və Qasıməli xan olmuşdur. Qasıməli xan isə elin hərbi rəhbəri sayılmışdır. İsfahanın qarışıqlıq və süqut dövründə Əhməd Paşa Qasıməli xandan hücum etməyəcəyi barədə vəd alaraq İranın qərb bölgələrini ələ keçirmişdir. Nadir Bağdada hücum zamanı elə hücum edib qarət etdikdən sonra Qasıməli xanın öldürülməsi əmrini vermiş, lakin Mirzə Məhəmmədxanın vasitəçiliyi ilə bu fikirdən daşınmışdır. Lək və Arxlı tayfaları Xorasana köçmüş, Qasıməli xan isə Nadirin xidmətinə daxil olaraq miraxurluq məqamına yüksəlmişdir. Hindistandan qayıdış zamanı Nadirin əmrinə tabe olmayaraq qənimət gətirdiyinə görə onun qəzəbinə tuş gəlmiş və Nadirin əmri ilə qulağı və ya burnu kəsilmişdir. O, həmin vaxt Xorasanda vəfat etmiş və İmam Rza hərəminin yanında dəfn olunmuşdur. Bu hadisədən sonra Bağdad şahsevənləri öz əvvəlki nüfuzunu itirmiş, Nadirin ölümündən sonra isə Xorasandan Şiraza köçmüşdür. Şirazda Kərim xan Zənd düşmənlərinə üstün gəlmək ümidi ilə Qasıməllilər tirəsindən olan Əli xan Şahsevən ilə ittifaq bağlamışdır. Qələbədən sonra Əli xan Şahsevən Kərim xanın yanında Bağdad şahsevənlərinin süvari qoşunlarının başçısı olmuşdur. Lakin Kərim xanın ölümündən sonra el Şiraza tərk etmiş və sonda Ağa Məhəmməd xan tərəfindən Savə bölgəsinə yerləşdirilmişdir.

Bu rəvayətin tarixi doğruluğu müəllif üçün aydın olmamışdır. Bununla belə, Freyzerin kitabında Nadirin nizam-intizamı təmin edən nizamülmülkü və etimadüddövləsi olmuş Qasım bəy xandan bəhs olunmuşdur. Həmçinin, Əli xan Şahsevən haqqında Zəndilər dövrünə aid mənbələrdə Mazandaranda əfqanların məğlub edilməsi, Fars körfəzi sahilində Nasir xanla mübarizə, Urmiyanın mühasirəsi, Zəki xanla savaş, Kermanın mühasirəsi və Tağı xan Durrani ilə döyüş (Əli xanın ölümünə səbəb olmuşdur) ətraflı məlumat verilir.

Tarixi mənbələrə və yerli rəvayətlərə görə, böyük ehtimalla Nadir şahın sərkərdələrindən biri və ya onun yüksək rütbəli komandirlərindən birinin oğlu olan Nurəli xan Nuqan (və ya Nuğan) adlı bir şəxs Qacar dövrünün əvvəllərində, xüsusilə də Ağa Məhəmməd xanın hakimiyyəti zamanında Mazandaran bölgəsində siyasi və hərbi hadisələrdə mühüm rol oynamışdır. Yerli mənbələrdə qeyd olunur ki, Nurəli xan Məhəmməd xan, Qasım xan, Canməhəmməd və Ağa Məhəmməd şah adlı şəxslərlə (buradakı “şah” titulunun ehtimal ki, sadəcə təmtəraqlı müraciət forması olduğu anlaşılır) Nadir şahın ölümündən sonra Mazandarana pənah gətirmiş, Zəndilərin güclənməsi ilə Kərim xana qoşulmuşdur.

Yerli rəvayətlərdə qeyd olunur ki, Nurəli xan Abdal xan xanın öldürülməsinə səbəb olan hadisələrlə eyni vaxtda həlak olmuş və Mazandaranın meşəlik bir bölgəsində dəfn edilmişdir. Onun dəfn olunduğu yer bu gün xalq arasında “Suvoşun” və ya “Şasön” adları ilə tanınır. Bu adlandırmanın dəqiq səbəbi bəlli deyil və daha geniş dilçilik və etnoqrafik araşdırmalar tələb edir.

Son illərdə Nurəli xanın nəslinə mənsub olduğu iddia edilən şəxslər üzərində aparılan genetik testlər onun genetik mənşəyinin Şimali-Qərbi İrana, yəni Ermənistan, Şimali İraq və Türkiyənin şərq əraziləri arasındakı bölgəyə bağlı olduğunu göstərmişdir. Bu nəticələr onun Nadir şahın hərbi rəhbərliyi strukturunda iştirak etmiş tayfalardan birinə mənsub olmasını və Əfşar dövlətinin süqutundan sonra müstəqil və ya yarımmüstəqil şəkildə sonrakı siyasi hadisələrdə rol oynamasını təsdiq edə bilər.

Şahsevən elinin Şirazdan Savə bölgəsinə köçürülməsi məsələsinə gəldikdə, Mirzə Əbdülkərimin Tarixi Gitiquşa əsərində Ağa Məhəmməd xanın Şiraza daxil olduğu vaxt iraqlı ellərin Şirazdan Əraka köçürülməsindən bəhs edilir, lakin köçürülən ellərin adları çəkilmir.

Bununla belə, Bağdadi və Qaşqay elləri arasında Lək, Arxlu, Əhmədlu, Mosullu və Qutulu kimi eyni adlı tayfaların mövcudluğu, habelə hər iki eldə Toluli tirəsinə mənsub olan köçərilərin tarixi bağlılığın mövcudluğunu açıq şəkildə ifadə etmələri, Bağdad şahseənlərinin Şirazdan Savə bölgəsinə köçürülməsi barədə şübhəyə yer qoymur. Bundan əlavə, Bağdad şahseənləri köçəriləri arasında Şiraz dağlarını təsvir edən və müəllifin bu dağlardan keçmək arzusunu ifadə edən bir xalq mahnısı mövcuddur. Henri Fild də Kuhmərə bölgəsində yaşayan Əliqurdlu tayfasından bəhs edir ki, bu da Bağdad şahseənlərinin lək qoluna mənsub tayfalardan biri ilə eyni addır.

Lakin Bağdadi elinin indiki yaşayış məkanında məskunlaşmasını təsdiq edən ilk sənəd 1841-ci ilə aiddir. Həmin sənəddə Bağdad şahseənləri tayfasının elbəyi postu Saatlu tayfasından olan bir xana verilir. Bununla yanaşı, 1821-cü ilə aid torpaq sənədləri mövcuddur. Lakin orada Şahsevən Bağdadi elinin adı çəkilmir.