Bələbəy rayonu (başq. Бәләбәй районы) — Başqırdıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon.
| Rayon | |||||
| Bələbəy rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Бәләбәй районы | |||||
 | |||||
|
|||||
|
54°06′00″ şm. e. 54°07′59″ ş. u.HGYO |
|||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Bələbəy | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 20 avqust 1930 | ||||
| Sahəsi | 1911,20[1] km² | ||||
| Hündürlük | 388 m | ||||
| Saat qurşağı | |||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəsmi sayt | |||||
.svg) |
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
![Bayraq[d]](/?q=Fayl:Flag_of_Belebeevsky_rayon.svg)
.png)
Rayonun inzibati mərkəzi Bələbəy kəndidir.
Başqırdıstanın qərbində yerləşir. Rayonun ərazisi 1869 km² təşkil edir. Ufa şəhərindən 180 km aralıda yerləşir.
Ərazisindən Neft (Bələbəy, Aksakov, Usen-Ivanovo, Ilkinskoye, Elizavetinskoy yataqları), əhəngdaşı (Krasno-Zarnitskoe, Mezhgunornoe), qum (Alekseevskoe, Sysoyevskoe, Bələbəy), qum-çınqıl qarışığı (Tuzlukuşevskoye ), kərpic xammalları (Bələbəy) çıxarılır. Ərazisindən İk və onun qolları axır. Boz, tünd boz meşə və qara torpaqlar yayılmışdır. Ərazisinin 39 % meşələr tutur. palıd, qayın, aspen və fərdi adacıklar .ayonun qərb və mərkəzi hissəsini Ufa platosu tutur. Burada hündürlük 517 metrə çatır. Ətəklər iynəyarpaqlı meşələrlə örtülüdür. Rayonun şərq hissəsində isə ağcaqayın meşələri yayılmışdır. İqlimi mülayim kontinental və sərindir. Yanvar ayının orta temperaturu −15,5 °C, iyul ayının isə: +17,7 °C təşkil edir. İl ərazində əraziyə 437 mm yağıntı düşür. Kənd təsərrüfatına daxil olan torpaqlar qara və tünd boz meşə torpaqlarıdır. Təbii ehtiyatları: təbii qaz, tikinti daşı, kirəçdaşı, kərpic xammalı, qum və çınqıl qarışığı və qum, agro-filiz.
Bələbəy rayonu 20 avqust 1930-cu ildə Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası kantonları ləğv edərək yerində 48 rayon təşkil etməsi ilə təsis edilmişdir.
Ümumrusiya siyahıya alınmasına Başqırdıstan Respublikası Duvan rayonu ərazisin milli tərkibi: ruslar — 45,6 %, tatarlar — 22,9 %, çuvaşlar — 13,5 %, başqırdlar — 12 %, ukraynlar — 1,7 %, mordvalılar — 1,6 %, digər millər — 2,7 %[3].
15 kənd inzibati vahidliyinə 90 yaşayış məntəqəsi daxildir.
Rayon əsasən kənd təsərrüfatı üzrə ixtisaslaşmışdır. Ətlik-südlük maldarlıq, donuzçuluq, taxılçılıq, quşçuluq inkişaf etmişdir. Sənaye əsasən Bələbəydə cəmlənmişdir.
Ərazisindən Moskva — Samara — Ufa — Çelyabinsk dəmir yolu və Aksaksobo — Tuymazı avtomobil yolu.
Rayon ərazisində 36 ümumtəhsil mərkəzi, 15 orta məktəb, 24 kütləvi kitabxana, 42 klub, 3 xəstəxana fəaliyyət göstərir.
- ↑ "Республика Башкортостан. Общая площадь земель муниципального образования". 2020-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-12.
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (rus.).
- ↑ "Итоги Всероссийской переписи населения по Республике Башкортостан" (pdf). Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республике Башкортостан. 2013-03-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-05.