Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Bədən obrazı

  • Məqalə
  • Müzakirə

Bədən obrazı və ya bədən imici (ing. Body image) — bir insanın öz bədəninin estetikası və ya cinsi cazibədarlığı ilə bağlı düşüncələri, hissləri və qavrayışıdır.[1][2] Bədən obrazı anlayışı bir neçə sahədə, o cümlədən neyroelmlər, psixologiya, tibb, psixiatriya, psixoanaliz, fəlsəfə, mədəniyyət və feminist araşdırmalarında istifadə olunur; həmçinin media da bu termini tez-tez istifadə edir. Bu sahələrdə bədən imicinin tək bir mükəmməl tərifi yoxdur,[3] amma ümumilikdə bədən obrazı insanın özünü necə gördüyü; onun görünüşü ilə bağlı yaddaşları, təcrübələri, fərziyyələri və müqayisələri; habelə bədəninin boyu, şəkli və çəkisi ilə bağlı ümumi münasibətləri ilə bağlıdır — bütün bunlar yayılmış sosial və mədəni idealara görə formalaşır.[4]

Venera güzgü ilə (1555) Tisian

Mündəricat

  • 1 Haqqında
  • 2 Tarixi
  • 3 İstinadlar
  • 4 Ədəbiyyat

Haqqında

Bədən imici mənfi ("bədən neqativliyi"), müsbət ("bədən pozitivliyi") və ya neytral xarakterə sahib ola bilər.[5] Mənfi bədən imicinə malik bir insan özünə şübhə ilə yanaşa bilər və utanmış hiss edə bilər, həmçinin başqalarının daha cazibədar olduğunu düşünə bilər.[4] Cəmiyyətin yaratdığı və daim dəyişən ideal bədən ölçüləri və formalarına görə sosial mediyanın çox vacib və gündəlik həyatımıza sıx daxil olduğu bir dövrdə, fərqli yaş qruplarındakı insanlar emosional və zehni olaraq təsirlənir. Bu standartlar bədən alçaltmaya, yəni bir insanın fiziki görünüşü haqqında tənqidi şərhlər edərək onu alçaltmağa səbəb ola bilər.[4]

Özünə güvənsizliyi aşmaqdan başqa, əzab çəkənlər tez-tez öz fiziki görünüşlərini dəyişdirməyə çalışırlar ki, bu da qəbul edilən standartlara uyğun gəlsin. Belə davranışlar bədən narazılığını və uzun müddət ərzində yeyən pozuntuları, təcrid olunma və ruhi xəstəliklər risklərini artırır.[4] Yeyən pozuntularında mənfi bədən imici həmçinin bədən imici pozğunluğuna, bədənin bütöv şəkildə dəyişmiş qavrayışına səbəb ola bilər. Bədən narazılığı həmçinin bədən dismorfik pozğunluğu ilə xarakterizə olunur — bu, bir insanın bədəninin müəyyən bir hissəsi (adətən üz, dəri və ya saç) ilə bağlı narahatlıq duyduğu, həmin hissənin çox qeyri-adi olduğunu düşündüyü və bu hissəni gizlətmək və ya düzəltmək üçün xüsusi tədbirlər görməyə ehtiyac duyduğu obsesif-kompulsif bir pozğunluqdur.[6]

Çox vaxt aşağı bədən imicinə sahib olan insanlar, bədənlərini bir şəkildə dəyişdirməyə çalışırlar, məsələn, pəhriz saxlamaq və ya estetik əməliyyatlar keçirmək. Digər tərəfdən, müsbət bədən imici öz fiqurunu aydın və doğru şəkildə qavramağı, bədəni qeyd etməyi və qiymətləndirməyi, həmçinin bir insanın görünüşünün onun xarakterini və dəyərini əks etdirmədiyini başa düşməyi əhatə edir.[7] Bir insanın bədən imicinə bir çox faktor təsir edir, o cümlədən ailə dinamikası, ruhi xəstəliklər, piylənmə və ya qida çatışmazlığına səbəb olan bioloji meyllər və ətraf mühit, eləcə də mədəni gözləntilər (məsələn, media və siyasət). Çox arıq və ya çox kök olan insanlar da pis bədən imicinə malik ola bilərlər.[8]

Tarixi

"Bədən obrazı" ifadəsi ilk dəfə 1935-ci ildə Avstriya nevroloqu Pol Şilder tərəfindən "The Image and Appearance of the Human Body" (İnsanın Bədəninin Şəkli və Görünüşü) adlı kitabında işlədilmişdir.

Tarixin əksər hissəsində sosial status və var-dövlətlə əlaqəli olan hər hansı bir xüsusiyyət ideal sayılmışdır. Çünki zənginliklə əlaqəli tarixi bağa görə,[9] dolğun bədənli insanlar zəngin və ya güclü hesab olunurdu. Digər bölgələrdə mədəni dəyərlər və inanclar da bədən imicinə böyük təsir göstərir. Han sülaləsi dövründə, məsələn, təmiz dəri və qara saç yüksək qiymətləndirilirdi, çünki əcdadlarınızın sizə verdiyi dəri və saçı zədələmək hörmətsizlik sayılırdı.[10] İstənilən xüsusiyyətlər hər zaman mədəni və əxlaqi dəyərlərin və həssaslıqların inkişafı ilə dəyişib. Ancaq mədəniyyət simvolları, məsələn, Hollivud, moda dizaynerləri və aktrisalar da bədən imicinin qavrayışına təsir edib.

Bu gün, kommunikasiya texnologiyalarındakıirəliləyişlər insanlara "özümüz, öz dəyərimiz və bədənlərimiz haqqında mesajları qəbul etdiyimiz və şərh etdiyimiz bir platforma təqdim edir." Xüsusilə sosial media "mükəmməl bədən" anlayışını dəyişdirib və saç, bədən növü və dəri tonları ilə bağlı qeyri-bərabər idealları təqdim edir.[11]

İstinadlar

  1. ↑ Grogan, S. Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women and children. Taylor & Francis. 2016.
  2. ↑ Kar, Sujita Kumar; Upadhyay, Saumya. Body Image // Encyclopedia of Sexual Psychology and Behavior (ingilis). Springer, Cham. 2023. 1–4. doi:10.1007/978-3-031-08956-5_362-1. ISBN 978-3-031-08956-5.
  3. ↑ Pierce, Cindy. Sex, College, and Social Media: A Commonsense Guide to Navigating the Hookup Culture. Taylor & Francis. 2016. 1–. ISBN 978-1-351-81858-2.
  4. ↑ 1 2 3 4 "What is Body Image?". National Eating Disorders Association. January 24, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 31, 2017.
  5. ↑ "How should we tackle fashion's body image issues?". Dazed. March 4, 2016. İstifadə tarixi: October 31, 2017.
  6. ↑ Derenne, J. L.; Beresin, E. V. "Body Image, Media, and Eating Disorders". Academic Psychiatry. 30 (3). June 1, 2006: 257–261. doi:10.1176/appi.ap.30.3.257. PMID 16728774.
  7. ↑ "Report of the APA Task Force on the Sexualization of Girls" (PDF). American Psychological Association. 2007. 2012-09-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-02-20.
  8. ↑ "Sexualisation of children in the contemporary media". Parliament of Australia. June 26, 2008. May 21, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 3, 2016. The committee considers that the inappropriate sexualisation of children in Australia is of increasing concern...In particular, the onus is on broadcasters, publishers, advertisers, retailers and manufacturers to take account of these community concerns.
  9. ↑ Schilder, Paul. The Image and Appearance of the Human Body: Studies in the Constructive Energies of the Psyche. Psychology Press. 1999 [1935]. səh. 11. ISBN 978-0-415-21081-2. The body schema is the tri-dimensional image everyone has about himself. We may call it 'body-image'. This work translates and expands Schilder's 1923 work: Schilder, Paul. Das Körperschema: Ein Beitrag zur Lehre vom Bewusstsein des Eigenen Körpers [The body-schema: a contribution to the study of the consciousness of one's own body] (alman) (reprint). Berlin: Springer-Verlag (2013 tarixində nəşr olunub). 1923. səh. 2. ISBN 9783662397954. İstifadə tarixi: October 12, 2018. Als Körperschema bezeichne ich das Raumbild, das jeder von sich selber hat. [I refer to the body-schema as the spatial image which each person has of himself.]
  10. ↑ Lullo, Sheri A. "Making up Status and Authority: Practices of Beautification in Warring States through Han Dynasty China (Fourth Century BCE–Third Century CE)". Fashion Theory (ingilis). 20 (4). 2016-08-07: 415–440. doi:10.1080/1362704X.2015.1085205. ISSN 1362-704X. 2023-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-20.
  11. ↑ "How Technology Influences Body Image". Eating Disorder Hope. November 7, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: November 1, 2017.

Ədəbiyyat

  • Blakeslee, S. "Out-of-Body Experience? Your Brain is to Blame". The New York Times, October 3, 2006.
  • Coy, Anthony E.; Green, Jeffrey D.; Price, Michael E. "Why is low waist-to-chest ratio attractive in males? The mediating roles of perceived dominance, fitness, and protection ability". Body Image. 11 (3). June 2014: 282–289. doi:10.1016/j.bodyim.2014.04.003. PMID 24958664.
  • Gimlin, Debra L. Body Work: Beauty and Self-image in American Culture. University of California Press. 2002. ISBN 978-0-520-22856-6.
  • Grogan, Sarah. Body Image: Understanding Body Dissatisfaction in Men, Women, and Children. Psychology Press. 1999. ISBN 978-0-415-14785-9.
  • Melzack, R. "Phantom Limbs". Scientific American. 2006: 53–59.
  • Olivardia, Roberto; Pope, Harrison G.; Borowiecki, John J.; Cohane, Geoffrey H. "Biceps and Body Image: The Relationship Between Muscularity and Self-Esteem, Depression, and Eating Disorder Symptoms". Psychology of Men & Masculinity. 5 (2). July 2004: 112–120. doi:10.1037/1524-9220.5.2.112.
  • Vilayanur S. Ramachandran A Brief Tour of Human Consciousness. New York: Pearson Education, 2004.
  • Ramachandran, Vilayanur S.; Rogers-Ramachandran, Diane. "It's All Done with Mirrors". Scientific American Mind. 18 (4). 2007: 16–18. doi:10.1038/scientificamericanmind0807-16. JSTOR 24939678.
  • Guenther, Katja. "'It's All Done With Mirrors': V.S. Ramachandran and the Material Culture of Phantom Limb Research". Medical History. 60 (3). 2016: 342–358. doi:10.1017/mdh.2016.27. PMC 4904333. PMID 27292324.
  • Ridgeway, Rebekah T.; Tylka, Tracy L. "College Men's Perceptions of Ideal Body Composition and Shape". Psychology of Men & Masculinity. 6 (3). July 2005: 209–220. doi:10.1037/1524-9220.6.3.209.
  • Sacks, Oliver. The Man Who Mistook His Wife for a Hat. New York: Simon & Schuster, 1985.
  • Sherrington, C. S. The Integrated Action of the Nervous System. C Scribner's Sons, 1906.
  • Smetacek, Victor; Mechsner, Franz. "Making sense". Nature. 432 (7013). November 3, 2004: 21. Bibcode:2004Natur.432...21S. doi:10.1038/432021a. PMID 15525964.
  • Volkow ND, O'Brien CP. "Issues for DSM-V: should obesity be included as a brain disorder?". Am J Psychiatry. 164 (5). May 2007: 708–10. doi:10.1176/appi.ajp.164.5.708. PMID 17475727.
  • Cullari, S.; Vosburgh, M.; Shotwell, A.; Inzodda, J.; Davenport, W. "Body-image assessment: A review and evaluation of a new computer-aided measurement technique". North American Journal of Psychology. 4 (2). 2002: 221–232.
  • Fuller-Tyszkiewicz, Matthew; Skouteris, Helen; McCabe, Marita; Mussap, Alexander; Mellor, David; Ricciardelli, Lina. "An Evaluation of Equivalence in Body Dissatisfaction Measurement Across Cultures". Journal of Personality Assessment. 94 (4). July 2012: 410–417. doi:10.1080/00223891.2012.662186. PMID 22404741.
  • Giovannelli, Thorayya Said; Cash, Thomas F.; Henson, James M.; Engle, Erin K. "The measurement of body-image dissatisfaction–satisfaction: Is rating importance important?". Body Image. 5 (2). June 2008: 216–223. doi:10.1016/j.bodyim.2008.01.001. PMID 18463010.
  • Spresser, Carrie D.; Keune, Kristen M.; Filion, Diane L.; Lundgren, Jennifer D. "Self-report and startle-based measures of emotional reactions to body image cues as predictors of Drive for Thinness and Body Dissatisfaction in female college students". Body Image. 9 (2). March 2012: 298–301. doi:10.1016/j.bodyim.2011.12.005. PMID 22305111.
  • MayoClinic. "Healthy body image: tips for guiding girls". CNN Health. January 19, 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  • Story, Marilyn. "Comparisons of Body Self-Concept Between Social Nudists and Nonnudists". The Journal of Psychology. 118 (1). July 2, 2010: 99–112. doi:10.1080/00223980.1984.9712599.
  • Paap, Colleen E.; Gardner, Rick M. "Body image disturbance and relationship satisfaction among college students". Personality and Individual Differences. 51 (6). October 2011: 715–719. doi:10.1016/j.paid.2011.06.019.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Bədən_obrazı&oldid=8085691"
Informasiya Melumat Axtar