Böyükdimdik kolquşu (lat. Sericornis magnirostra) — Bizdimdiklər fəsiləsinə aid quş növü. Avstraliyanın şərqində geniş yayılıb. Mülayim təbiətli meşələrdə, subtropik və ya tropik düzənlik meşələrində və subtropik və ya tropik dağ meşələrində daha çox rast gəlinir.[3]
| Böyükdimdik kolquşu | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Böyükdimdik kolquşu |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Böyükdimdik kolquşunun vətəni Şərqi Avstraliyadır. Meşələrdə, subtropik və ya tropik rütubətli düzənlik meşələrində və subtropik və ya tropik rütubətli dağ meşələrində daha sıx bitki örtüyü olan yerlərdə yaşayır.
Böyükdimdik kolquşu 1838-ci ildə ornitoloq Con Qould tərəfindən təsvir edilib. Cins adı olan "Sericornis", qədim yunan dilində "ipək" mənasını verən "serikos" və "quş" mənasını verən "ornis" sözlərindən götürülüb.[4] Xüsusi epitet isə latın dilində "böyük" mənasını verən "magnus" və "dimdik" mənasını verən "rostrum" sözlərindən yaranıb. "Sibley-Ahlquist" taksonomiyasında "Pardalotidae" fəsiləsinə daxil edilsə də, bu təsnifat mübahisəli olmuş və indi səhv olduğu məlumdur. Əvəzində, böyükdimdik kolquşu müstəqil "Acanthizidae" fəsiləsinə aiddir.[5]
Elmə onun üç yarımnövü məlumdur: "Sericornis magnirostra magnirostra", "S. m. viridior" və "S. m. howei".[6]
Böyükdimdik kolquşunun uzunluğu 11.5–13 sm, çəkisi isə 10 qram arasındadır. Gözləri tünd qırmızı-qəhvəyi rəngdədir, açıq sarımtıl üzü və yuxarıya doğru bir qədər əyilmiş uzun qara dimdiyi var. Üst hissələri açıq boz-qəhvəyi rəngdədir və zeytun çalarlıdır, boğazı açıq sarımtıl ağ, qarnı boz, sağrısı və quyruğu isə açıq qırmızımtıl-qəhvəyi rəngdədir.[3]
Böyükdimdik kolquşu iyuldan yanvar ayına qədər çoxalır, əsasən noyabr və dekabr aylarında yumurtalar qoyur. Qabıq, ot və mamırdan hazırlanmış kobud bir günbəz şəkilli yuva qurur və daxilini lələklərlə örtür. Yuva sarmaşıqlarda, ağac qıjılarında və ya palma yarpaqlarında yerləşir. Tez-tez digər növlərin, xüsusilə "sarıboğaz kolquşu"nun (Neosericornis citreogularis) tərk edilmiş yuvalarını istifadə edir. Bir dəfəyə 3–4 yumurta qoyur, yumurtaların ölçüsü 19 mm × 15 mm olur. Yumurtalar mat ağdan açıq bənövşəyi-qəhvəyi rəngdədir və böyük ucunda incə ləkələr var. İnkubasiya müddəti məlum deyil, balaların yuvada qalma müddəti təxminən 13 gündür. Yuvaları "fanquyruq kuku" (Cacomantis flabelliformis) və "qırmızıdöş kuku" (C. castaneiventris) tərəfindən parazitləşdirilir.[7]
Böyükdimdik kolquşu meşənin alt və orta qatlarında, tez-tez kiçik dəstələr halında qidalanır. Həşəratlarla qidalanır, o cümlədən hörümçəklər, qarışqalar, eşşək arıları, böcəklər və kəpənək sürfələri ilə qidalanır. Qidasını ağac gövdələrindən, budaqlardan və sarmaşıqlarda asılmış qalıntılardan toplayır.[6][8]
Böyükdimdik kolquşu geniş yayılma sahəsinə və sabit populyasiyaya malikdir və "IUCN Qırmızı Siyahısı"nda "ən az narahat edici" kimi təsnif edilir.[3]
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ World Bird List (ing.): IOC World Bird List. 6.4 IOU, 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.4
- ↑ 1 2 3 BirdLife International. "Sericornis magnirostra". IUCN Red List of Threatened Species. 2016. 2016: e.T22704559A93975609. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22704559A93975609.en. İstifadə tarixi: 17 November 2021.
- ↑ Jobling, James A. "Helm Dictionary of Scientific Bird-names". 2010. İstifadə tarixi: 2020-05-13.
- ↑ Gill, F. and D. Donsker, eds. (2020). IOC World Bird List (v 10.1). Doi 10.14344/IOC.ML.10.1. http://www.worldbirdnames.org/ Arxiv surəti 4 noyabr 2017 tarixindən Wayback Machine saytında
- ↑ 1 2 Gregory, P. (2020). "Large-billed Scrubwren (Sericornis magnirostra), version 1.0." In Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors). Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA. https://doi.org/10.2173/bow.labscr2.01
- ↑ Pizzey, G. and Doyle, R. (1980) A Field Guide to the Birds of Australia. Collins Publishers, Sydney. ISBN 073222436-5
- ↑ Morcombe, Michael (2012) Field Guide to Australian Birds. Pascal Press, Glebe, NSW. Revised edition. ISBN 978174021417-9
- Photos, audio and video of large-billed scrubwren in en:Cornell Lab of Ornithology's Macaulay Library
- Recordings of large-billed scrubwren in Graeme Chapman's sound library
- Recordings of large-billed scrubwren in Xeno-canto sound archive