Böyük Dəllər - İrəvan quberniyasının İrəvan qəzasında kənd adı.[1]
| kənd | |
| Böyük Dəllər | |
|---|---|
| 40°02′10″ şm. e. 44°28′08″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Region | İrəvan quberniyası |
| Rayon | İrəvan qəzası |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | UTC+4 |
  Böyük Dəllər | |
1886-cı ilə aid məlumata görə kəndin əhalisi türklərdən və ermənilərdən ibarət idi.[2] XX əsrin 20-ci illərində Azərbaycan türkləri tədricən sıxışdırılmışdır
Kənd ermənicə Mets Sepasar adlandırılmışdır. XVII əsrin əvvəllərinə aid erməni mənbədə Kotak (Dərəçiçək) mahalında Dolular kimi qeyd olunmuşdur[3]. XIX əsrdə Qars əyalətinin Kaqızman dairəsində Dəlilər[4], Azərbaycanda Ağsu, Saatlı və Şamaxı rayonlarında, Gürcüstanın Dmanisi r-nunda Dəllər kənd adları ilə mənşəcə eynidir. Telələr adından fonetik formadır. Qədim türk mənşəli Tele tayfasının adını əsk etdirir. V əsrdə 100 min alaçıqdan ibarət tele tayfası İrtış çayının keçərək qərbə doğru hərəkət etmiş və Cənub-Şərqi Avropa çöllərinə gəlmişdir. Burada onlar qıpçaqlara qarışmışlar. Ehtimal ki, qıpçaqların tərkibində erkən orta əsrlərdə Cənubi Qafqaza gəlib məskunlaşmışlar[5][6]
- ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
- ↑ Парвицкий А.В. Экономический быт государственных крестьян северо-восточной части Новобаязетского уезда Ериванской губернии. «Материалы для изучения эконгомического быта государственных крестьян Закавказского края», том IV. Тифлис, 1886.
- ↑ Симеон Ереванци. Джамбр. Перевод С.С.Малхасянца. М., 1958.
- ↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913
- ↑ Гейбуллаев Г.А. Топонимы Азербайджана. Баку, 1986.
- ↑ Гейбуллаев Г.А. О происхождении некоторых этнонимов Азербайджана (Деллер, Тулу, Тиркеш, Шадылы, Туба, Тулус, Чалган, Кузанлы). ДАН Азерб. ССР, 1978, № 1.