Aza körpüsü — Azərbaycanın Ordubad rayonunun Azadkənd kəndində yerləşən, Səfəvilər dövründə tikilmiş tarixi memarlıq abidəsi, körpü.
| Aza körpüsü | |
|---|---|
 | |
 | |
| 38°55′44″ şm. e. 45°49′20″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Yerləşir | Azadkənd, Ordubad |
| İstinad nöm. | 416 |
| Kateqoriya | Körpü |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Körpü Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərarı və Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.
Aza körpüsü XVII əsrdə Ordubad rayonunun, Azadkənd kəndində, Gilançayın üzərində tikilib.[1][2] Azadkənd ilə Darkəndi birləşdirən bu körpünün eni 3,5m, uzunluğu 46 poqonometrdir.[3][2] Beş aşırımı olan körpü qırmızımtıl rəngli yonulmuş yerli dağ daşından inşa olunub.[2][1] İnşa edilərkən yerləşdiyi ərazi nəzərə alınmış, tağlar arasındakı məsafə müxtəlif ölçülərdə qoyulmuşdur.[3] Tağların dördündə dalğakəsən var.[1][4] Körpü Böyük İpək yolu ilə şərqdən qərbə və əksinə hərəkət edən ticarət karvanlarının işini asanlaşdırmaq üçün Səfəvi hökmdarı I Şah Abbasın dövründə tikilib.[1][5][6]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən sonra Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə körpü yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[7] Körpü müxtəlif dövrlərdə baş verən təbii fəlakətlər və bəzi tarixi hadisələr nəticəsində dağıntılara məruz qalıb.[1][8] Güclü sel suları körpünün bir hissəsini yuyub dağıtdığına görə körpü 1997-ci ildə əsaslı şəkildə bərpa olunub.[4][3][1]
Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2007-ci il 21 noyabr tarixli 98 nömrəli qərarı ilə Aza körpüsü ölkə əhəmiyyətli memarlıq abidələri siyahısına salınıb.[9]
Körpü istifadəyə yararlıdır. Naxçıvandan və Ordubaddan Azadkənd kəndinə gedən əhali və nəqliyyat vasitələri bu körpüdən istifadə edirlər.[1][4]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Baxşəliyev, Quliyeva, 2012. səh. 186
- ↑ 1 2 3 İsayev, 2012. səh. 125
- ↑ 1 2 3 Naxçıvan abidələri ensiklopediyası, 2008. səh. 31
- ↑ 1 2 3 Səfərli, 2017. səh. 115
- ↑ Naxçıvan tarixi: I cild, 2013. səh. 325
- ↑ Naxçıvan tarixi: I cild, 2013. səh. 315
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-12-14.
- ↑ Naxçıvan ensiklopediyası: I cild, 2005. səh. 46
- ↑ Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindəki dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri (az.). Naxçıvan: Qızıl dağ nəşriyyatı. 2009. 31.
- Naxçıvan ensiklopediyası (az.). I. Naxçıvan: Elm nəşriyyatı. 2005. səh. 360. ISBN 5806614689.
- Naxçıvan tarixi (az.). I. Naxçıvan: Əcəmi NPM. 2013. səh. 452. ISBN 978-9952-8237-0-7.
- The encyclopaedia of “Nakhchivan monuments” (az.). Naxçıvan: national Academy of sciences of Azerbaijan nakhchivan branch. 2008. səh. 521.
- Baxşəliyev, Vəli; Quliyeva, Fizzə. Naxçıvanın tarixi abidələri (PDF) (az.). Bakı: Nurlan nəşriyyatı. 2017. səh. 212.
- İsayev, Elbrus. Böyük İpək yolu və Naxçıvan (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 2012. səh. 214.
- Səfərli, Hacıfəxrəddin. Naxçıvanın türk-islam mədəniyyət abidələri (az.). Naxçıvan: Əcəmi NPM. 2017. səh. 216.