Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edin"Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti" — azərbaycanlı leksikoqraf və lüğətçi alim Əliheydər Orucovun rəhbərliyi və ümumi si ilə ilk dəfə 1966–87-ci illərdə nəşr edilmiş lüğət.[2]
| Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti | |
|---|---|
 | |
| Müəllif | Əliheydər Orucov |
| Orijinalın dili | Azərbaycan dili |
| Ölkələr |
Azərbaycan SSR (birinci nəşr) Azərbaycan (ikinci nəşr |
| Orijinalın nəşr ili |
Birinci nəşr: 2006 (bütün cildlər) |
| Nəşriyyat |
Birinci nəşr: Elm İkinci nəşr: Şərq-Qərb |
| Səhifə |
744 (I cild) 792 (II cild) 672 (III cild) 712 (IV cild) |
| ISBN-13 | 978-9952-34-023-5 |
| Elektron versiya | |
Lüğətdə Azərbaycan ədəbi dilinin lüğət tərkibində mövcud olan və Azərbaycan dilinə daxil olmuş yeni sözlərin mənaları və məna incəlikləri anadilli ədəbiyyat tarixinin tanınmış nümayəndələrindən gətirilən sitat nümunələrilə və digər misallarla izah olunur.[1]
"Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti" XX əsrin 40-cı illərindən hazırlanmağa başlansa da, birinci cildi 1966-cı ildə çap edilmişdir. Həmin cildi Əliheydər Orucov tərtib edib. Birinci cildin redaktoru Əkrəm Cəfərdir. Redaksiya heyətinə isə AMEA-nın akademikləri Məmməd Arif Dadaşzadə və Məmmədağa Şirəliyev, o cümlədən Əliheydər Orucov və Rəsul Rüstəmov daxildirlər. Cild Əliheydər Orucov, Bəhruz Abdullayev və Nərgiz Rəhimzadə tərəfindən tərtib edilib.[1]
Lüğətin ikinci cildinin nəşri ilk nəşrdən 14 il sonra (1980) olub. Bu cildin tərtibçiləri Bəhruz Abdullayev, Əliheydər Orucov, Nərgiz Rəhimzadə, f.e.n. Məmmədhüseyn Xəlifəzadə və Mikayıl Rzaquluzadə olmuşdular. Redaktoru Ə.Orucov olub.[1]
Üçüncü cild 2-cidən 3 il sonra (1983) nəşr edilir. Kitabın redaktoru yenə Ə.Orucov olur. Redaksiya heyətinə f.e.d., professor Vaqif Aslanov daxil edilmişdi. 4 il sonra (1987) nəşr olunmuş dördüncü — sonuncu cildin tərtibçiləri, redaktor və redaksiya heyəti 3-cü ilə eyni olub.[1]
4 cilddə ümumilikdə 57 min söz var.[3]
XX əsrin sonlarında üç cildlik "Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti" hazırlanıb (1997, 1999, 2000) və ona 18 min yeni söz əlavə edilib.[2]
2005-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü, f.e.d., prof. Ağamusa Axundovun bircildlik "Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti" çapdan çıxmışdır. Bircildliyə Azərbaycan dilinin dördcildlik izahlı lüğətində olmayan 1500-ə yaxın söz əlavə edilmişdir.[4]
Ə.Orucovun əsas müəllifi olduğu 4 cildik izahlı lüğət 2006-cı ildə Ağamusa Axundovun rəhbərliyi ilə təkmilləşdirilərək Azərbaycan Respublikasının 4-cü Prezidenti İlham Əliyevin "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında" 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına[5] əsasən 25 min tirajla yenidən nəşr edilmiş və ölkə kitabxanalarına hədiyyə edilib.
2015-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirilən layihə çərçivəsində Azərbaycan Dil Qurumu tərəfindən onlayn axtarış sistemində internet istifadəçilərinin istifadəsinə verilib.[6]
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti (A, B, V, Q). I cild. Bakı, Azərbaycan Elmlər Akademiyası nəşriyyatı, 1966.
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti (D, E, Ə, J, Z, İ, Y). II cild. Bakı, Elm, 1980.
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti (K, G, L, M, N, O, Ö, P, R). III cild. Bakı, Elm, 1983.
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti (S, T, U, Ü, F, X, H, Ç, C, Ş). IV cild. Bakı, Elm, 1987.
.jpeg)
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Dörd cilddə. I cild (ABCÇD). Bakı: Şərq-Qərb, 2006, 744 s. ISBN10: ISBN 9952-34-023-0; ISBN13: ISBN 978-9952-34-023-5
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Dörd cilddə. II cild (EƏFGHXİJK). Bakı: Şərq-Qərb, 2006, 792 s. ISBN10: ISBN 9952-34-024-9; ISBN13: ISBN 978-9952-34-024-2
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Dörd cilddə. III cild (QLMNOÖPR). Bakı: Şərq-Qərb, 2006, 672 s. ISBN10: ISBN 9952-34-025-7; ISBN13: ISBN 978-9952-34-025-9
- Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. Dörd cilddə. IV cild (SŞTUÜVYZ). Bakı: Şərq-Qərb, 2006, 712 s. ISBN10: ISBN 9952-34-026-5; ISBN13: ISBN 978-9952-34-026-6
- ↑ 1 2 3 4 5 İzahlı lüğət, I, 2006, s. 5
- ↑ 1 2 ""Azərbaycan dilinin böyük izahlı lüğəti" və yeni orfoqrafiya lüğəti hazırlanır". 11 avqust 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 sentyabr 2016.
- ↑ Nazim Nəsrəddinov. "Mədəni insanların ömrü boyu oxuduğu KİTAB". modern.az (az.). 14 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2023.
- ↑ ""Azərbaycan Dilinin İzahlı Lüğəti" nəşr olunmuşdur". Azərtac.
- ↑ "Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı (12 yanvar 2004-cü il)" (az.). e-qanun.az. 10 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 mart 2023.
- ↑ ""Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti" proqramlaşdırıldı". BiG.Az (az.). 14 noyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2023.