Aydın , əsl adı Mənzurə Sabirova (özb. Sobirova Manzura; 20 noyabr 1906, Daşkənd, Rusiya Türkistanı general-qubernatorluğu – 30 may 1953, Daşkənd) — Özbəkistan və sovet qadın şairi.[1] İlk qadın özbək sovet yazıçısı, şairi və dramaturq, redaktor, jurnalist. XX əsr Özbəkistan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi.[2]
| Aydın | |
|---|---|
| özb. Oydin | |
| Doğum tarixi | 20 noyabr 1906 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 may 1953 (46 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, dramaturq, şair |
| Fəaliyyət illəri | 1920-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | Özbək dili |
Mənzurə Sabirova 1919-1923-cü illərdə Qadın Maarif İnstitutunda təhsil alıb. 1933-cü ildə Özbəkistan Pedaqoji Akademiyasını (hazırda Səmərqənd Dövlət Universiteti) bitirib.[1]
Jurnal redaksiyasında işləyib. “Yanqi yul” (“Yeni yol”) qəzetinin baş redaktor müavini, (1938-1941), redaktor, Özbəkistan radiosunda ədəbi proqramlar şöbəsinin müdiri (1941-1945), "Oʻzbekiston xotin-qızları" jurnalının baş redaktoru (1946-1953) olub.[1]
Özbəkistan Yazıçılar İttifaqının katibi (1932-1937). 1940-cı ildən Ümumittifaq Kommunist Partiyasının (bolşeviklər) üzvü olub.[1]
Mənzurə Sabirova 1920-ci illərdə nəşr edilməyə başlanıb. O, “aydın” mənasını verən “Aydın” ədəbi təxəllüsünü götürüb.[3]
Aydın öz yaradıcılıq motivlərini həyatdan götürüb. Onun yaradıcılığı əsasən bəylərin, xanların əsarəti altında əziyyət çəkən fəhlələrin iztirabları, sosialist Özbəkistanının işıqlı həyatına həsr olunub.[1]
1925-ci ildə o, qadınların azadlığından bəhs edən “Yeniliyə gedən yol” pyesini nəşr etdirib.[1]
Poemalar, şeirlər (“Sübh nəğməsi”, 1931, “Macar əllər”, 1932, “Şeirlər”, 1937), hekayələr (“Zümrad, ya töhmət”, 1934, “Qızlar”, 1943, “Şirin gəldi”, 1949-cu il, “Əsər” , Fəhlə getdi”, 1949, “Əziz komandir”, 1950, “Hekayələr”, 1954), özbək qadınları, iş, sevgi və ailə haqqında pyeslər yazırdı. Yazıçı keçmişdən bəhs edən hekayələrində insan şəxsiyyətindən sui-istifadəni ehtirasla pisləyirdi.[1]
Mənzurə Sabirova özbək qadınının keçmiş həyatından, sovet adamlarının əməyindən, vətənpərvərliyindən bəhs edən povest və oçerklərin (“Çəkməçi gəldi”, “Kelin oğul doğdu”, “Gülsənəm”, “İgidlik-əbədiyyət”, 1947) tənqidi və publisistik məqalələrin müəllifidir.[1]
Ədəbiyyata Aydın adı ilə qədəm qoyan Mənzurə Sabirova qısa, lakin ifadəli hekayələri, bədii sözləri ilə Sovet Özbəkistanının yeni, azad və xoşbəxt həyatını, onun şanlı qızlarını tərənnüm edirdi.[1]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Oydin (Manzura Sobirova) Arxiv surəti 28 noyabr 2020 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2020-11-28 at the Wayback Machine//O‘zbekiston arboblari (özb.)
- ↑ АЙДЫН//БСЭ (rus.)
- ↑ Светлана Колосова. Энциклопедический словарь псевдонимов Arxiv surəti 12 iyun 2025 tarixindən Wayback Machine saytında (rus.)
- Литературный энциклопедический словарь. — М.: Советская энциклопедия. Под редакцией В. М. Кожевникова, П. А. Николаева. 1987.
- Айдын // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1. Аарне — Гаврилов.