Axund Mirbağır Ağa Ağazadə

Mirbağır Ağa Ağazadə 1857-ci ildə Salyan şəhərinin köhnə Bərəüstü məhəlləsində siravi ruhani Hacı Zeynalabidinin ailəsində anadan olmuşdur. Salyanda yaradılmış mədrəsədə (onun yaradıcısı Mir Heydər ağa olmuşdur) ilk təhsilini almışdır. O, şeyx Əbdül Səməd Ağa, Seyid İbrahim Salyani, Axund Mirzə Xəlilullah və b. Ilə birlikdə 1887-ci ildə ona dərs deyən müctəhidlər Seyid Kazım Təbatəbai və Ayətullah Şərəbyani ona Nəcəfül-Əşrəf şəhərinə oxumağa getməyi məsləhət görmüşlər. Onunla birgə bir neçə azərbaycanlı da təhsilini həmin ruhani məktəbində davam etdirmişdir.

Göstərilən Ruhani Akademiyasında astronomiya, riyaziyyat, həndəsə, nəbatət, təbabət elmlərinə mükəmməl yiyələnən Mirbağır Ağa böyük elm sahibi kimi tanınmışdır. Bundan başqa o, bir nurlu sima kimi ağsaqqal, sözünün yerini bilən, əsasən vətənpərvər olaraq özünü tanıtmışdır. Nəcəfül-Əşrəfdə müvəffəqiyyətlə təhsilini başa vurduqdan sonra imtahan verərək "Qərineyi – İctihad" ali ruhani adı ilə 1909-cu ildə Salyana dönmüşdür. O, Salyana təhsil alarkən evləndiyi seyid Mirsəfiyyə ilə qayıtmışdır və ondan bir oğlu və üç qızı anadan olmuşdur.

Mirbağır Ağa el ağsaqqalı kimi çox böyük hörmətə malik olmuşdur. Salyan sakinləri hər hansı vacib məsələ çıxdıqda ilk növbədə onun yanına gəlib məsləhət alar və razı qalardılar. Onun elmi biliklərə yiyələnməsi camaata xeyir gətirirdi. İnqilab dövründə inqilabçıları, rəssam Əzim Əzimzadəni zirzəmidə gizlətmişdir.

Onun nüfuzunun böyük olması, əlbəttə, dar düşüncəli dövlət aparatı işçilərini rahat buraxa bilməzdi. Ermənilər keçən əsrin əvvəlində Kür çayı boyu Salyana hücum etdikdə Mirbağır Ağa vaxt itirmədən türklərə müraciət etmiş və kömək istəmişdi. Ağanın bu addımı sonralar ona baha başa gəlmiş və ilk repressiya qurbanlarından biri olmuşdur. 1930-cu ildə həbs edilmiş və 1932-ci ildə Stalinə məktubla müraciət etmişdir. 1933-cü ildə həbsdən qayıtdığı vaxt tikdirdiyi məscidlərdən və mədrəsələrdən əsər-əlamət qalmamışdı. Adi ruhani kimi fəaliyyət göstərmiş və yenə də əvvəliki böyük nüfuzu qalmışdı. Lakin 1937-ci ildə həbs edildikdə qərarı qəti verdilər: "Güllələnsin və bütün mülkiyyəti əlindən alınsın!" Bu, onun ailəsinə və əsasən xalqına ağır cəza idi.

Mirbağır Ağa Qazaxıstanın Karaqanda şəhərində 1941-ci ildə vəfat etmişdir.

• [1]^{[ölü keçid]}

2007-ci ildə Axund Mirbağır Ağa Ağazadə haqqında yazılmış kitab.