Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinAvstraliyanın Baş naziri — Avstraliya İttifaqının hökumət başçısı. Baş nazir Avstraliya Nazirlər Kabinetinin sədri və federal icra hakimiyyətinin başçısıdır. Məsuliyyətli hökumət prinsiplərinə əsasən, Baş nazir həm İttifaq Parlamentinə cavabdehdir, həm də onun üzvüdür. Hazırkı Baş nazir 23 may 2022-ci ildə vəzifəsinin icrasına başlayan Avstraliya İşçi Partiyasının üzvü Entoni Albanesedir.[3][4]
| Avstraliya Baş naziri | |
|---|---|
| Prime Minister of Australia | |
 | |
.jpg) Vəzifədədir Entoni Albaniz 23 may 2022-ci ildən | |
| Ölkə | |
| Başçılıq edir | Avstraliya hökuməti |
| Rəsmi iqamətgahı |
Loja (əsas) Kirribilli evi (ikinci dərəcəli) |
| Maaşı | 586,930$ (2023)[1] |
| Təsis tarixi | 1 yanvar 1901 [2] |
| Rəsmi saytı | pm.gov.au |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Baş nazirin rolu və vəzifələri Avstraliya Konstitusiyasında təsvir olunmur, lakin Vestminster sistemindən və məsuliyyətli hökumətdən irəli gələn konstitusiya müddəaları ilə müəyyən edilir. Baş nazir formal olaraq general-qubernator tərəfindən təyin edilir.
Baş nazir iki rəsmi iqamətgahdan istifadə edir: Kanberradakı Loya və Sidneydəki Kirribilli evi, həmçinin Avstraliya Parlament igamətgahı.
İlk baş nazir 1 yanvar 1901-ci ildə Britaniya koloniyalarının Avstraliyada birləşməsindən sonra vəzifəyə başlayan Edmund Barton olmuşdur.
Vestminster modelinə əsaslanan digər siyasi sistemlər kimi, baş nazir həm icra hakimiyyətinə rəhbərlik edir, həm də Parlamentdə əhəmiyyətli səlahiyyətlərə malikdir.
Avstraliya İttifaqının İcraedici hakimiyyətinin əsas qərar qəbul edən orqanı Nazirlər kabinetidir və baş nazir bu kabinetə rəhbərlik edir. Baş nazir Nazirlər kabinetinin iclaslarının gündəliyini və keçirilməsi qaydasını müəyyən edir və kollegial qərarın qəbulu mümkün olmayan hallarda yekun sözü deyir. Nazirlər kabineti baş nazir tərəfindən təyin edilir və istənilən vaxt vəzifədən azad edilə bilər.[5] Hər bir baş nazirin kabinet daxilində dəqiq səlahiyyətləri qeyri-müəyyəndir, çünki onların müzakirələri gizlidir. Baş nazir həmçinin Nazirlər kabinetindən asılı olmayaraq müstəqil siyasət qərarları qəbul etmək səlahiyyətinə malikdir.[6][7] Baş nazir həm də qərarlarının bütövlükdə kabinet tərəfindən təsdiq edilməsinə ehtiyac olmayan Nazirlər kabinetinin komitəsi olan Milli Təhlükəsizlik Komitəsinin sədridir və xarici siyasətə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir.[8] Baş nazir eyni zamanda hökumətin miqyasında siyasətin inkişafı, hökumətlərarası kommunikasiyalar, şərəf və simvollar siyasəti və yerli proqramlara cavabdeh olan Baş nazir və Nazirlər kabinetinin departamentinin həmsədridir.[9][10]
1920-ci illərdən Avstraliyada güclü partiya sistemi yaranandan sonra, baş nazirlər demək olar ki, həmişə Nümayəndələr Palatasında səs çoxluğu olan partiyaların parlament liderləri olub. Məsuliyyətli hökumət həmişə baş nazirdən və hökumətdən idarə etmək üçün aşağı palatanın əksəriyyətinin etimadını tələb edib, lakin üzvlərinin partiya siyasətinin əleyhinə səs verdiyinə görə şiddətlə cəzalandırılan güclü partiyaların meydana çıxması baş nazirlərin və hökumətlərin əksəriyyətinin qanun layihələrinin bu palatada qəbulu üzərində əhəmiyyətli nəzarətə malik olması demək idi. Bununla belə, qanun layihələrinin qanuna çevrilməsi üçün Senat (yuxarı palata) tərəfindən də qəbul edilməlidir və hökumət bu palatada nadir hallarda çoxluğa malikdir və bu, hökumətin qanunvericilik səlahiyyətlərinin müəyyən qədər yoxlanılmasına səbəb olur. Baş nazir həmçinin general-qubernatora rəsmi məsləhət vasitəsilə seçkilərin tarixinə nəzarət edir, belə seçkilər adətən Nümayəndələr Palatasının maksimum 3 illik səlahiyyət müddətinin bitməsinə 6 ay qalmış baş verir.
27 avqust 2023-cü il tarixinə əsasən[11] Avstraliyanın baş nazirinə 586,950 avstraliya dolları məbləğində maaş verilir.[12] Deputatların və senatorların əsas əmək haqqının artırılması hər il müstəqil Əmək haqqı Məhkəməsi tərəfindən müəyyən edilir.
| Qüvvəyə minmə tarixi | Əmək haqqı | Link |
|---|---|---|
| 2 İyun 1999 | 289,270 Avstraliya dolları | |
| 6 Sentyabe 2006 | 309,270 Avstraliya dolları | |
| 1 İyul 2007 | 330,356 Avstraliya dolları | |
| 1 Oktyabr 2009 | 340,704 Avstraliya dolları | [13] |
| 1 Avqust 2010 | 354,671 Avstraliya dolları | [14] |
| 1 İyul 2011 | 366,366 Avstraliya dolları | |
| 1 Dekabr 2011 | 440,000 Avstraliya dolları | |
| 15 Mart 2012 | 481,000 Avstraliya dolları | [15] |
| 1 İyul 2012 | 495,430 Avstraliya dolları | [16] |
| 1 İyul 2013 | 507,338 Avstraliya dolları | [17] |
| 1 Yanvar 2016 | 517,504 Avstraliya dolları | [18] |
| 1 İyul 2017 | 527,852 Avstraliya dolları | [19] |
| 1 İyul 2018 | 538,460 Avstraliya dolları | |
| 1 İyul 2019 | 549,250 Avstraliya dolları | |
| 27 Avqust 2023 | 586,950 Avstraliya dolları | [20] |
Federal hökumət və ştatlar arasında ilkin hökumətlərarası qərar qəbuletmə forumu olan Milli Nazirlər Kabinetinə də baş nazir rəhbərlik edir. 1940-cı illərdən sonra baş nazir general-qubernatoru təkbaşına seçmək səlahiyyətlərini təsdiq etdi və bu kabinetin qərarı deyil.
Səlahiyyətlər general-qubernatoru təyin etmək səlahiyyətinə malik olan Avstraliya kralı (monarx) ilə məsləhətləşmələr yolu ilə həyata keçirilir. Baş nazir monarxa general-qubernatorun vəzifəsindən kənarlaşdırılmasını da tövsiyə edə bilər, baxmayaraq ki, konstitusiya böhranı zamanı monarxın belə bir tövsiyəyə nə qədər tez hərəkət edəcəyi bəlli deyil.
Adi şəraitdə Nümayəndələr Palatasının etimadını qazanan partiya və ya koalisiyanın lideri baş nazir olmaq və hökumət qurmaq hüququna malikdir. Hər halda, bir partiya və ya koalisiya etimadı təmin etmək üçün aşağı palatada çox sahib olacaq, lakin azlıq hakimiyyəti dövründə daha böyük partiya kiçik partiyaların və ya müstəqillərin etimadına və təchizatına arxalanır. Konvensiyaya görə, baş nazir aşağı palatadan olması lazımdır.[21] Baş nazir rəsmi olaraq Avstraliya Konstitusiyasının 64-cü maddəsinə uyğun olaraq general-qubernator tərəfindən vəzifəyə təyin edilir,[22] lakin onların seçimi normal şəraitdə aşağı palatanın etimadına malik olan fərdlə məhdudlaşır. Bununla belə, baş nazir (və bütün digər nazirlər) nazir olmaq üçün parlament üzvü olmalıdır.
Baş nazir üçün heç bir müddət məhdudiyyəti yoxdur və ümumiyyətlə, aşağı palatanın etimadını qoruyarkən öz rollarını davam etdirmək hüququna malikdirlər. Çox vaxt baş nazir seçkilərdə uduzduqdan sonra vəzifəsini tərk edirlər (bundan sonra onlar adətən müxalifət lideri olurlar və ya istefa verirlər) və ya parlament partiyasından olan həmkarları ilə əvəzlənirlər.
Baş nazir həmçinin hökumətə etimadsızlıq səsverməsindən sonra və ya tədarükün aşağı palatadan keçməməsi səbəbindən öz vəzifəsini itirə bilər. İstənilən halda, konvensiyaya görə baş nazir ya istefa verməli, ya da seçki təyin etməlidir.[23][24]
Baş nazir vəzifəsinin əhəmiyyətinə baxmayaraq, Konstitusiyada bu vəzifənin adı çəkilmir. Vestminster modelinin konvensiyalarının Avstraliyada konstitusiyanın müəllifləri tərəfindən kifayət qədər möhkəmləndiyi düşünülürdü və bunları təfərrüatlandırmaq lazımsız hesab edilirdi. 1901-ci ilə qədər Federasiyadan əvvəl koloniyada hökumət başçısı üçün "baş nazir" və "baş nazir" terminləri bir-birini əvəz edirdi.[25]
Başqa səbəblərə görə istefa verdikdən və ya baş nazirin ölümündən sonra general-qubernator adətən alternativ partiya liderini seçənə qədər baş nazirin müavinini əvəz edir. Sonra yeni baş nazir təyin edilir.
Baş nazirin iki rəsmi iqamətgahı var. Əsas rəsmi iqamətgah Kanberradakı Lojadır. Əksər baş nazirlər Lojanı təhlükəsizlik imkanlarına görə seçiblər və Parlament Evinə yaxın olan Sidneydəki Kirribilli evi.
Baş nazir rəsmi iş üçün bir sıra nəqliyyat imkanlarından istifadə edir. Kral Avstraliya Hərbi Hava Qüvvələrinin idarə etdiyi Airbus KC-30A, xarici səfərlər üçün isə Boeing 737 MAX 8 təyyarəsi.[26][27][28]
Baş nazirin xidməti maşını zirehli BMW 7 Serialı avtomobildir.[29]
- Privileges of office
-
Loja -
Kirribilli Evi -
Baş nazir limuzini -
Rəsmi təyyarə (2000–2024)
Kirribilli_House_Kirribilli.jpg)
.jpg)
_CBR_Gilbert-1.jpg)
- ↑ Evans, Jake. "Politicians receive 4 per cent pay rise after years of 'conservative' adjustments". ABC News (Australia). 29 avqust 2023.
- ↑ "Prime Ministers". Australian Prime Ministers Centre, Old Parliament House. Retrieved 29 May 2020.
- ↑ "Prime Minister of Australia". Prime Minister of Australia. Department of the Prime Minister and Cabinet. 21 may 2022. İstifadə tarixi: 22 may 2022.
- ↑ "Australia election: Anthony Albanese signals climate policy change". BBC News. 22 may 2022. İstifadə tarixi: 22 may 2022.
- ↑ House of Representatives Practice
- ↑ Scott Morrison's captain's call inserts medevac critic Sarah Henderson as chair of human rights committee
- ↑ Tony Abbott's 'captain's call' is Macquarie Dictionary's Word of the Year
- ↑ Cabinet Government in Australia
- ↑ Department of the Prime Minister and Cabinet
- ↑ COMMONWEALTH OF AUSTRALIA ADMINISTRATIVE ARRANGEMENTS ORDER
- ↑ Remuneration Tribunal (Members of Parliament) Determination (No.2) 2023
- ↑ World leader salaries
- ↑ "Prime Minister Kevin Rudd and MPs in line to get a 3% pay rise"
- ↑ Hudson, Phillip. "Politicians awarded secret pay rise". Herald Sun. Australia. 25 avqust 2010. 6 mart 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 avqust 2010.
- ↑ "Determination 2012/02: Members of Parliament – Base Salary and Related Matters" (PDF). www.remtribunal.gov.au. 13 aprel 2013 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- ↑ "Tony Abbott defends increase in MP salary, saying he's working hard for every Australian". Herald Sun. 5 iyul 2012. 2 dekabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 iyul 2012.
- ↑ Peatling, Stephanie. "PM's salary tops $500,000". The Sydney Morning Herald. 14 iyun 2013.
- ↑ Mannheim, Markus. "Politicians, judges and top public servants to gain 2% pay rise after wage freeze". The Canberra Times. 10 dekabr 2015.
- ↑ "Politicians under fire for pay increases while penalty rates cut, One Nation wants to reject rise". 23 iyun 2017.
- ↑ "Leaders". PoliticalSalaries.com - What the world pays its politicians. 15 iyun 2022. İstifadə tarixi: 19 mart 2024.
- ↑ No. 14 - Ministers in the Senate
- ↑ Instruments of appointment of ministers of state: 23 May 2022
- ↑ Parliamentary Education Office
- ↑ "Reserve Powers and the Whitlam dismissal".
- ↑ "The Premiers' Conference - Text of the Resolutions".
- ↑ ScoMo dubs his new plane 'Shark One'
- ↑ Taxpayers to pay $450m for two new luxury Boeing 737 business jets for PM and Cabinet
- ↑ "The evolution of the Royal Australian Air Force's 'VIP fleet
- ↑ "25% of government car fleet foreign made"
- Official website of the prime minister of Australia
- Department of Prime Minister and Cabinet
- Australia's Prime Ministers – National Archives of Australia reference site and research portal
- Biographies of Australia's Prime Ministers / National Museum of Australia
- Classroom resources on Australian Prime Ministers
- Museum of Australian Democracy website about Australian prime ministers