Avropanın qaçırılması (ing. The Rape of Europa) — Tisian (it. Tiziano Vecelli) tərəfindən təxminən 1560–1562-ci illərdə çəkilmiş məşhur rəsm əsəri.[2] Əsər hazırda İzabella Stüart Qardner Muzeyində (ing. Isabella Stewart Gardner Museum), Boston, ABŞ-da saxlanılır. Rəsm qədim yunan mifologiyasına əsaslanan və Zevsun Finikiyalı şahzadə Avropanı ağ öküz şəklinə girərək qaçırmasını təsvir edən kompozisiyadır.[3]
| Avropanın qaçırılması | |
|---|---|
| | |
| Rəssam | Tisian Veçellio[1] |
| Tarixi | XVI əsr[1] |
| Üslubu | mifologiya rəssamlığı |
| Ölçüləri | 185 sm × 205 sm |
| Materialı | yağlı boya[d] |
| Saxlanıldığı yer | |
| Saytı | gardnermuseum.org/experi… |
| İnventar nömrəsi | P26e1 |
Əsərdə Avropa dəniz sahilində Zevsə çevrilmiş ağ öküzə minərkən təsvir olunur.[4] Öküz dəniz sularına daxil olur, dalğalar və mələklər səhnəni müşayiət edir. Avropanın paltarının dalğalanması və onun qorxu ilə arxaya baxması səhnəyə həm dramatik, həm də poetik bir ahəng verir. Rəssam işıq və rəng kontrastlarından istifadə edərək həm zəriflik, həm də faciəvi duyğular yaradıb.[5]
Mifə görə, tanrı Zevs Avropanı gördükdə ona aşiq olur və onu aldatmaq üçün ağ öküz qılığına girir.[6] Avropa onun belinə minir və öküz onu dəniz üzərindən Krit adasına aparır. Bu hadisə Avropanın adını qitəyə verən əfsanə kimi qəbul olunur. Tisian bu mövzuya insan ehtirası, ilahi güc və qadın zərifliyi arasındakı qarşıdurma kimi yanaşır.[7]
Rəsm Venesiya məktəbinə xas olan parlaq rəng palitrası, yumşaq işıq keçidləri və dinamik kompozisiya ilə seçilir. Tisianın fırça vuruşları sərbəstdir və fiqurlar arasında hərəkət hissi yaradır.[8] Bu əsər rəssamın son dövr yaradıcılığının ən yetkin nümunələrindən biri hesab olunur.[9]
Tisian əsəri İspaniya kralı II Filipp üçün sifarişlə çəkmişdir.[10] Sonradan tablo müxtəlif şəxsi kolleksiyalarda saxlanılmış, XIX əsrin sonlarında İzabella Stüart Qardner tərəfindən əldə edilmişdir. 1903-cü ildə muzey açıldıqdan sonra əsər orada nümayiş etdirilməyə başlanmışdır.[11]
Avropanın qaçırılması sonrakı əsrlərdə çoxsaylı rəssamlar və heykəltəraşlar üçün ilham mənbəyinə çevrilmişdir. Rembrandt, Rubens və Fransua Buşe kimi sənətkarlar eyni mövzunu öz üslublarında yenidən işləyiblər. Əsər həmçinin Avropanın mədəni kimliyini simvolizə edən ən tanınmış bədii motivlərdən biridir.[12]
- ↑ 1 2 Make Lists, Not War (ing.). 2013.
- ↑ Stephen J. Campbell, "Europa," in Eye of the Beholder, edited by Alan Chong et al. (Boston: ISGM and Beacon Press, 2003): 103–107.
- ↑ "Europa". Isabella Stewart Gardner Museum. İstifadə tarixi: 20 avqust 2014.
- ↑ Stone, Donald. "The Source of Titian's Rape of Europa". The Art Bulletin. 54 (1). 1972: 47–49. doi:10.2307/3048932. ISSN 0004-3079. JSTOR 3048932.
- ↑ Stone, Donald. "The Source of Titian's Rape of Europa". The Art Bulletin. 54 (1). 1972: 48. doi:10.2307/3048932. ISSN 0004-3079. JSTOR 3048932.
- ↑ Hamilton, James. A Strange Business. New York, NY: Pegasus Books. 2015. səh. 325. ISBN 978-1-60598-870-2.
- ↑ Ovid, "Metamorphoses, Translation of Book 1", The Vulgate Commentary on Ovid's Metamorphoses, Medieval Institute Publications, 12 noyabr 2015, 1–22, doi:10.2307/j.ctv2mm1zq1.6, İstifadə tarixi: 17 noyabr 2023
- ↑ Kurkjian, Stephen. Master Thieves: The Boston Gangsters Who Pulled Off the World's Greatest Art Heist (2016). New York: PublicAffairs. 2015. 53. ISBN 978-1-61039-632-5.
- ↑ Saltzman, Cynthia. Old Masters, New World: America's Raid on Europe's Great Pictures, 1880-World War I. Viking. 2008. səh. 77. ISBN 978-0-670-01831-4.
- ↑ Smee, Sebastian, "Titian Comes Together," The Washington Post, August 19, 2021, updated August 21, 2021
- ↑ "The Rape of Europa | Isabella Stewart Gardner Museum". www.gardnermuseum.org (ingilis). İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2020.
- ↑ Even, Yael. "Commodifying Images of Sexual Violence in Sixteenth-Century Italian Art". Source: Notes in the History of Art. 20 (2). 2001: 16, 17, 18. doi:10.1086/sou.20.2.23206799. JSTOR 23206799.
- FitzRoy, Charles, The Rape of Europa: The Intriguing History of Titian's Masterpiece, London: Bloomsbury, 2015.
- Silver, Nathaniel, ed., Titian's Rape of Europa, Boston, Massachusetts: Isabella Stewart Gardner Museum, 2021.