Auzai məzhəbi (ərəb. ) və ya Auzailik — VIII əsrdə əsası qoyulmuş və XI əsrdə fəaliyyətini dayandırmış islamın sünni qolunda ilkin hüquq məktəblərindən (məzhəblərindən) biri.
Auzai məzhəbi öz mənşəyini köhnə İraq İslam hüququ məktəbindən alır. Məzhəbin banisi-eponimi Bəəlbəkdən (müasir Livan) olan məşhur müsəlman ilahiyyatçısı (704–774). Suriyada (Şam) meydana çıxan Auzai məzhəbi qərbdə (Şimali Afrika) çiçəklənir və Müsəlman İspaniyasına qədər yayılır, oradan da Maliki məzhəbi tərəfindən sıxışdırılır. X əsrə qədər Auzai məzhəbi Suriyada hökmranlıq edir və XI əsrdə, Şafii məzhəbi tərəfindən sıxışdırılıncaya qədər orada mövcud olmağa davam edir və onun ardıcılları dörd sünni məzhəbinə (Maliki, Hənəfi, Hənbəli və Şafii) qoşulurlar.
Bir neçə səbəb Auzai məzhəbinin tənəzzülünə və sonradan yox olmasına səbəb olmuşdur. Əl-Auzai Dəməşq xilafətinin hakim dairələrinə yaxın idi. Bu səbəbdən Əməviləri devirərək Bağdadda hökmranlıq edən Abbasilər onu rədd etdilər. Abbasilər dövründə başlayan şəriət qanunlarının sistemləşdirilməsinə dair geniş proqram Hənəfi məzhəbinə əsaslanırdı ki, bu da hökumət dairələrində Auzai məktəbinin nüfuzunun azalmasına səbəb olur. Bundan əlavə, əl-Auzainin əsərləri ilə şəxsi kitabxanası Beyrutda yanğın zamanı məhv olur.
İstinadlar
-
John L. Esposito. . Oxford University Press. 2004. səh. 30. ISBN 9780199757268 ().
The Oxford Dictionary of Islam
-
Петрушевский, И. П. . Издательство Ленинградского университета. 1966. səh. 141 ().
Ислам в Иране в VII—XV веках: курс лекций
-
Roy Mottahedeh. . I.B.Tauris. 2001. səh. 22. ISBN 9781860641817 ().
Loyalty and Leadership in An Early Islamic Society
-
Самигуллин, В. К. . Уфа: Академия ВЭГУ. 2016. səh. 57. ISBN 9785878656368 ().
Восток: мозаика правовых традиций
-
David Grafton. . I.B.Tauris. 2003. səh. 45. ISBN 9781860649448 ().
The Christians of Lebanon: Political Rights in Islamic Law