Askri dağı vulkanı (lat. Ascraeus Mons) — Marsda sönmüş vulkan. O, Tarsis əyalətində, Mars ekvatoru yaxınlığında yerləşir.[1]
| Askri dağı | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 18.225 m |
| Yerləşməsi | |
| 11°55′12″ şm. e. 255°55′12″ ş. u.HGYO{{#coordinates:}}: invalid longitude | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mars planetindəki ən yüksək və ən böyük vulkanlardan biri olaraq, həm geoloqlar, həm də astronomlar üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Planetin səthindəki digər vulkanlarla müqayisədə böyük ölçüsü və fərqli geoloji xüsusiyyətləri ilə tanınır. Askri dağı vulkanının tədqiqatından yalnız Marsın vulkanik tarixi haqqında deyil, həm də planetin geoloji inkişafı barədə əhəmiyyətli məlumatlar əldə etmək olar.[2]
Askri dağı vulkanı Marsın şimal yarımkürəsində yerləşir. Bu vulkan NASA-nın Mariner 9 missiyası tərəfindən 1971-ci ildə təhlil edilib. Vulkanın adı yunan mifologiyasından götürülüb və Ascraeus adlı titanla əlaqələndirilir.[3] Ascraeus yunan mifologiyasına görə, cəsarət və güclü iradə ilə tanınır, bu da vulkanın böyük və güclü təbiətinə uyğun gəlir.
Askri dağı vulkanı Marsın ən yüksək vulkanlarından biridir, onun hündürlüyü təxminən 18.000 metrdir (Yerin ən yüksək dağı olan Everestdən təxminən 5 dəfə daha yüksək). Vulkanın diametri isə 300 kilometr civarındadır. Bu ölçülər onu yalnız Marsın deyil, həm də günəş sisteminin ən böyük vulkanlarından biri edir. Vulkanın forması konus şəklindədir və onun zirvəsi çox açıq şəkildə görünür. Kraterin içindəki strukturlar və lava təbəqələri, Askrinin güclü və uzun müddət fəaliyyət göstərən bir vulkan olduğunu göstərir. Vulkanın səthi, lava axınları, kraterlər və yüksək dağlar ilə zəngindir, bu da onun geoloji tarixinin necə formalaşdığını anlamağa kömək edir.[4][5]
-
Vulkanda lava axınının təsviri -
Vulkanın Şimal-şərq zirvəsində lava kanalı şəkli -
Vulkanın Şimal istiqamətində lava axını -
Vulkanın şimal-qərbində qaranlıq çuxurların təsviri -
Vulkanın şimal-qərbindəki çuxurun yaxın görünüşü. -
Vulkanın şimal-qərb tərəfində olan lava kanalları.
- ↑ Carr, Michael H. "Volcanism on Mars". Journal of Geophysical Research. 78 (20). 1973: 4049–4062. Bibcode:1973JGR....78.4049C. doi:10.1029/JB078i020p04049.
- ↑ Snyder, C.W.; Moroz, V.I. Spacecraft Exploration // Kieffer, H.H.; Jakosky, B.M.; Snyder, C.W.; Matthews, M.S. (redaktorlar ). Mars. Tucson: University of Arizona Press. 1992. səh. 90 Fig. 4. ISBN 978-0-8165-1257-7.
- ↑ Blunck, J. 1982. Mars and its Satellites. Exposition Press. Smithtown, N.Y.
- ↑ Plescia, J. B. "Morphometric Properties of Martian Volcanoes". Journal of Geophysical Research. 109 (E3). 2004: E03003. Bibcode:2004JGRE..109.3003P. doi:10.1029/2002JE002031. Table 1.
- ↑ Cattermole, P.J. Mars: The Mystery Unfolds. Oxford, UK: Oxford University Press. 2001. səh. 79. ISBN 978-0-19-521726-1.
