Krimski Aqafangel Yefimoviç (ukr. Агатангел Юхимович Кримський; krımtat. Agatangel Krımskiy; 3 (15) yanvar 1871, Vladimir (Ukrayna), Volın quberniyası[d][1] – 25 yanvar 1942[1], Kostanay[2]) — Ukrayna yazıçısı, şərqşünas, akademik (1918). Əslən Krım tatarıdır.
| Aqafangel Krımski | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 3 (15) yanvar 1871 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 25 yanvar 1942[1] (71 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | tarix, dilçilik, şərqşünaslıq |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Tanınmış yetirmələri | Timofey Qrunin |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
 |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1892-ci ildə Moskvadakı Lazarev Şərq i İnstitutunu, 1896-cı ildə Moskva Universtitetinin tarix fakultəsini bitirmişdir. Şərq xalqlarının tarix və mədəniyyətinə dair bir sıra əsərlərin müəllifidir.
60-a yaxın dil bilən Aqafangel Krımski dünyanın ən görkəmli şərqşünaslarından biri, etnoqraf və yazıçı idi. O, Ukrayna Elmlər Akademiyasının təşkilatçılarından (1918) biri və tarix-filologiya bölməsinin katibi, sədri, Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru (1921-1929), Kiyev Universitetinin professoru olmuşdur. Ərəb, türk, fars dillərini və ədəbiyyatlarını, habelə Ukrayna dili, tarixi və mədəniyyətini tədqiq etmişdir. A.Krımski “Müsəlmanlığın tarixi”, “Ərəblərin və ərəb ədəbiyyatının tarixi”, “İranın və onun ədəbiyyatının tarixi”, dördcildlik “Türkiyə və onun ədəbiyyatının tarixi” əsərlərinin müəllifi, Quranın və Ömər Xəyyam, Rudəki və digər Şərq klassiklərinin əsərlərinin Ukrayna dilinə tərcüməçisi və naşiridir.
Şərq tarixini ümumdünya tarixinin bir hissəsi kimi tədqiq edən ilk rus şərqşünasıdır. Azərbaycanşünaslığa dair qiymətli tarixi və filoloji əsərlər yazmışdır: «Nizami və müasirləri», «Şimali yaxud Qafqaz Azərbaycanı (klassik Albaniya) tarixindən səhifələr. Şəki» və s.
- Крымский А. Е. Очерк развития суфизма до конца III в. Хиджры. — СПб., 1895. (Тр. Восточной Комиссии Имп. Московского Археолоического Общества. — М., 1895. — Т. 2.)
- Крымский А. Е. Лекции по Корану. — М., 1902.
- Крымский А. Е. История мусульманства: В 3 ч. — М., 1903—1904.
- Крымский А. Е. История Турции и её литературы: В 2 т. — М., 1910—1916.
- Крымский А. Е. История арабов и арабской литературы светской и духовной: В 3 ч. — М., 1911—1913; В 2 т. — 1918.
- Крымский А. Е. История Персии, её литературы и дервишской теософии: В 3 т. — Изд., перераб. совместно с Н. Фрейтагом. — М., 1909—1917.
- Крымский А. Е. История новой арабской литературы. — М., 1971.
- Крымский А. Е. Низами и его современники: [К 840-летию Низами Гянджеви] / А. Е. Крымский; [Вступит. статья Г. Алиева, с. 5—20]. — Баку: Элм, 1981. — 487 с.
- Гринченко Б. Крымский как украинский писатель // Киевская старина. — Киев, 1903. — С. 115—136.
- Кищенко И. Последний аргумент академика Крымского. Документальный рассказ Arxivləşdirilib 2005-05-12 at the Wayback Machine // Зеркало недели. — 1995. — № 15 (28). — 15—21 апреля. (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)
- Львівське філателістичне товариство імени Агатангела Кримського // Галфілвісник. — 2003. — Інтернет-випуск ч. Е3 (37).
- Сюндюков И. Посвятил себя Украине. Жизнь академика Агатангела Крымского: подвиг ученого и гражданина // День. — 2007. — № 194. — 9 ноября.
- ↑ 1 2 3 4 Крымский Агафангел Ефимович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #122179463 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- «Первый украинский востоковед» Arxivləşdirilib 2007-09-28 at the Wayback Machine — статья на сайте Центра информации и документации крымских татар Arxivləşdirilib 2007-02-22 at the Wayback Machine (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)
- Страница за 15 января с информацией об Агафангеле Крымском на сайте «День в истории глазами филателиста» (Yoxlanılıb 30 dekabr 2008)