Antarktidanın geologiyası

Antarktidanın geologiyası — Antarktidanın geoloji tədqiqatları tarixi iki əsas mərhələyə ayrılır:

I mərhələ 1901-1956-cı illəri əhatə edir.

Antarktida üzrə 1907-ci ildə dərc edilmiş ilk geoloji iş R.Skott ekspedisiyasının iştirakçısı Q,Ferrara mənsubdur.

II mərhələ Beynəlxalq Geofizika ili (1957-ci il) proqramı üzrə tədqiqatların başlanması ilə və altıncı qitənin intensiv öyrənilməsi ilə səciyyələnir.

Antarktidanın geoloji tədqiqatlarında Rusiya və ABŞ mühüm yer tutur. Bundan başqa Antarktidanın geologiyasının öyrənilməsində İngiltərə, Avstraliya, Yeni Zelandiya, Belçika, Fransa, Yaponiya, Argentina alimlərinin də xüsusi xidmətləri olmuşdur.

Birinci mərhələdə qitənin ümumi sərhədləri, onun relyefinin bir sıra xüsusiyyətləri, həmçinin Şərqi və Qərbi Antarktidanın struturu və suxurlarının yaş fərqi müəyyən edilmişdir. Antarktidanın faktiki material əsasında ilk tektonik sxemi 1913-cü ildə O. Nordşeld tərəfindən təklif olunmuşdur. 1940-cı ildə əldə olunmuş material haqqında məlumat "Regionlee Geologie der Erde" elmi jurnalında Q.Teylor tərəfindən dərc edildi.

Faktiki materiala əlavə kimi, R.Endinin (1952) XIX Beynəlxalq Geoloji Konqresinin əsərləri toplusunda getmiş Hondvana üzrə simpoziuma təqdim olunmuş işi oldu.

Birinci mərhələnin tədqiqatları nəticəsində R, Feyrbric tərəfindən daha dolğun tektonik sxem 1949-cu ildə dərc edildi. Bu xəritədə Şərqi Antarktida qədim platforma (kraton) və Andın davamı olaraq Qərbi Antarktida cavan (alp) qırışıqlıq zonası ayrılmışdır.

İkinci mərhələdə nəinki Antarktidada tədqiqatların genişləndirilməsi, həm də onların ciddi keyfiyyət yüksəkliyi ilə də fərqlənir.