Anna Roqstad (26 iyul 1854[1][2] – 8 noyabr 1938[1], Oslo) — norveçli pedaqoq, qadın hüquqları müdafiəçisi və Azad Düşüncə Liberal Partiyasının üzvü. O, ölkənin ilk qadın parlament üzvü olmuşdur. Bir müəllim kimi Norveçin təhsil siyasətində dərindən iştirak etmişdir. O, həmçinin qadın hüquqları, xüsusilə qadınların səsvermə hüququ uğrunda mübarizə aparmışdır. 1911-ci ildə parlamentdə Yens Bratlinin müavini vəzifəsində çalışmış və 1912-ci ildə Yens Bratli Norveçin baş naziri olduqdan sonra onun yerini tutmuşdur.
| Anna Roqstad | |
|---|---|
| bukmol Anna Rogstad | |
 | |
| Doğum tarixi | 26 iyul 1854[1][2] |
| Vəfat tarixi | 8 noyabr 1938[1] (84 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, head teacher[d], yazıçı-dokumentalist[d], sufrajist |
| Partiyası |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Anna Roqstad 1854-cü ildə Norre-Land kommunasında hüquq məsləhətçisi Ole Roqstad (1805–1876) və Anna Katrin Möllerin (1807-ci il təvəllüdlü) ailəsində anadan olmuşdur.[3] Anna 1873-cü ildə Trondheimdə ibtidai məktəbdə dərs deməyə başlamışdır. Dörd ildən sonra o, Kristianiyaya (indiki Oslo) köçmüş və burada Qrünerlokkada məskunlaşmazdan əvvəl müxtəlif yerlərdə işləmişdir. Ömrünün 30 ilini Qrünerlokkada yaşamışdır.[4]
Kristianiyada yaşayarkən Roqstad qadın təhsili məsələləri ilə dərindən tanış olmuş və qızların təhsilini yaxşılaşdırmaq uğrunda çalışmışdır. 1889-cu ildə o, sosial klubdan həmkarlar ittifaqına çevrilən Xristian Qadın Müəllimlər Təşkilatının prezidenti vəzifəsinə seçilmişdir. Roqstad ilk illər qadınlar üçün ayrıca müəllim hazırlığı akademiyasının yaradılmasının tərəfdarı olmuşdur, lakin 1880-ci illərdə fikrini dəyişərək 1890-cı ildə yaradılmış kişilərdən ibarət müəllim hazırlığı akademiyasına qadınların da qəbulu edilməsini ideyasını dəstəkləmişdir. O, həmçinin 1892-ci ildən 1907-ci ilə kimi Norveç Müəllimlər İttifaqında (norv. Utdanningsforbundet) fəal çalışmışdır. 1912-ci ildə Norveç Qadın Müəllimlər Cəmiyyəti yaradılanda Roqstad onun prezidenti olmuşdur və 1919-cu ilə qədər bu vəzifəni tutmuşdur. 1899-cu ildə o, qızlar üçün 25 şagirdlik könüllü axşam dərsləri keçən lisey açmışdır. Lisey məşhurlaşaraq 1909-cu ildə şəhər məktəbinə çevrilmişdir. Roqstad 1923-cü ildə, 69 yaşında təqaüdə çıxana qədər bu liseyin direktoru olaraq qalmışdır.[4]
Anna Roqstad 1884-cü ildə Norveç Qadın Hüquqları Assosiasiyasının və 1885-ci ildə Qadınların Seçki Hüququ Assosiasiyasının yaradıcılarından biri olmuşdur. O, 1885-1897-ci illər və 1902-1913-cü illərdə Qadın Seçki Hüququ Assosiasiyasının vitse-prezidenti vəzifəsində işləmişdir. Roqstad 1894-1916-cı illərdə Kristianiada bələdiyyə məktəbi şurasında qadın müəllimlərin nümayəndəsi olmuşdur.
1901-ci ildə o, şəhər şurasına Qadın Seçki Hüququ Assosiasiyasının nümayəndəsinin müavini, 1907-ci ildə sağ mərkəzçi üç partiyadan ibarət bir qrup şəhər şurasının nümayəndəsi və 1910-cu ildə Azad Düşüncə Liberal Partiyasından şəhər şurası nümayəndəsinin müavini vəzifəsinə seçilmişdir.[4]
Anna Roqstad Norveçin Azad Düşüncə Liberal Partiyasının üzvü idi. 1907-ci ildə həyata keçirilən seçki islahatı zamanı müəyyən iqtisadi imkanı olan qadınlara səsvermə hüququ verilmişdir. 1913-cü ilə qədər ölkədə ümumi seçki hüququ tətbiq olunmasa da, aparılan islahatlar nəticəsində qadınların siyasi vəzifələrdə iştirak etməsinə icazə verilmişdi.[5] 1911-ci ildə Roqstad Norveç tarixində parlamentdə (Storting) Jens Bratlienin müavini kimi seçilən ilk qadın olmuşdur.[4] Bu hadisə ictimaiyyətin böyük marağına səbəb olmuşdur. Anna Roqstadı müşahidə etmək üçün meydançaya sığmayan insanlar parlament binası qarşısında toplaşmışlar.[6] Parlamentin sədri Johan Magnus Halvorsen xalqa xüsusi müraciətində qeyd etmişdir ki, yeni islahatlarla bağlı çoxlu mübahisələr olsa da, nəticəsinin millət üçün faydalı olacağına əmindir.[6] Roqstad parlamentdə ilk çıxışını cəmi beş gün sonra etmişdir. Onun ilk çıxışı hərbi büdcənin azaldılması ilə bağlı idi. Roqstad inanırdı ki, bütün münaqişələr arbitraj yolu ilə həll edilməlidir. O, həmçinin gender bərabərliyi, təhsil, mədəniyyət və müharibədən çəkinmə mövzuları ətrafında gedən müzakirələrdə, debatlarda fəal iştirak etmişdir. Bratli 1912-ci ildə baş nazir olduqdan sonra, Roqstad onun bir il əvvəlki vəzifəsini icra etmişdir.[4]
Roqstad həmçinin yazıçı idi. O, Norveç məktəbləri üçün 15 dərsliyin müəllifi idi. Bunlardan ən məşhuru “Məktəb və Ev üçün Əlifba” (norv. ABC for skole og hjem) dərsliyi idi. O, qəzet və jurnallarda ilk növbədə, təhsil siyasəti ilə bağlı çoxsaylı məqalələr yazmışdır.
Bir natiq kimi Roqstad quru danışırdı. Bir qadın kimi də cəlbedici deyildi. Buna baxmayaraq, işgüzar, əsaslı çıxışları ilə dinləyicilərin diqqətini cəlb edə bilirdi.[4]
1922-ci ildə Anna Roqstad “Vətənə xidmətə görə” Qızıl medalı ilə təltif edilmişdir.
Roqstad 1938-ci ildə 84 yaşında vəfat etmişdir. O, ailə qurmamışdır.[3] Onu Oslodakı Var Frelsers gravlund – hautausmaalle qəbiristanlığında dəfn etmişlər. Qəbirüstü abidəsini Norveç müəllimləri Assosiasiyası düzəltdirmişdir.
- Modersmaals-undervisningen i smaaskolen (1890)
- Ledetraad for katekismusundervisningen i de to første aar (1891)
- ABC for skole og hjem (with E. Holst) (1893)
- De syv skoleaar. Praktisk veiledning for norskundervisningen (1895)
- ↑ 1 2 3 4 Anna Georgine Rogstad // Norsk biografisk leksikon (бук.). Kunnskapsforlaget. ISSN 2464-1502
- ↑ 1 2 (not translated to no) Stortinget og statsraadet: 1814-1914. B. 1 D. 2 : Biografier L-Ø : samt tillæg (норв.). 1914. S. 720.
- ↑ 1 2 Grankvist, Rolf. Anna Rogstad – utdypning (NBL-artikkel) // Norsk Biografisk Leksikon (norveç). 2012-09-23 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-26.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Moksnes, Aslaug (1984) (in Norwegian) Likestilling eller særstilling? Oslo: Gyldendal
- ↑ "Kvinner på Stortinget" (norveç). Stortinget.no. 2008-03-07. 2009-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-26.
- ↑ 1 2 "Anna Rogstad" (norveç). Stortinget.no. 2008-01-22. 2021-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-26.