Andre Qunder Frank (alm. Andre Gunder Frank; 24 fevral 1929[2][3], Berlin[4] – 23 aprel 2005[2], Lüksemburq[5]) — 1970-ci ildən sonra asılılıq nəzəriyyəsini, 1984-cü ildən sonra isə dünya sistemləri nəzəriyyəsini təbliğ edən alman-amerikan sosioloqu və iqtisad tarixçisi. O, siyasi iqtisadiyyatda bəzi Marks konsepsiyalarından istifadə etmiş, lakin Marksın tarix mərhələlərini və ümumiyyətlə iqtisadi tarixi rədd etmişdir.
| Andre Qunder Frank | |
|---|---|
| alm. André Gunder Frank | |
| Doğum tarixi | 24 fevral 1929[2][3] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 23 aprel 2005[2] (76 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Elm sahələri | beynəlxalq münasibətlər, sosiologiya[1], iqtisadiyyat[1], Tarixşünaslıq[1] |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Elmi rəhbəri | Milton Fridmen |
| rrojasdatabank.info/agfr… | |
Frank karyerası ərzində antropologiya, iqtisadiyyat, coğrafiya, tarix, beynəlxalq münasibətlər, politologiya və sosiologiya kafedralarında dərs demiş və tədqiqatlar aparmışdır. O, Şimali Amerikada doqquz, Latın Amerikasında üç və Avropada beş universitetdə çalışmışdır. O, dünyanın onlarla universitetində və digər qurumlarında ingilis, fransız, ispan, portuqal, italyan, alman və holland dillərində saysız-hesabsız mühazirə və seminarlar vermişdir. Frank dünya sisteminin, sənaye cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrin, xüsusən də Üçüncü Dünya və Latın Amerikasının iqtisadi, sosial və siyasi tarixi və müasir inkişafı haqqında geniş yazılar yazmışdır. O, 30 dildə 1000-dən çox nəşr dərc etmişdir. Onun sonuncu əsas məqaləsi olan "Şərq və Qərb" "Dar əl İslam. Aralıq dənizi, Dünya Sistemi və Daha Geniş Avropa: Aİ-nin "Mədəni Genişlənməsi" və Avropanın Kimliyi" adlı cilddə dərc olunub. Bu cild Peter Herrmann (Kork Universitet Kolleci) və Arno Tauş (İnsbruk Universiteti) tərəfindən edilib və Nyu-Yorkda Nova Science Publishers tərəfindən nəşr olunub.
1990-cı illərdəki işləri dünya tarixinə yönəlib. O, Riqadakı Stokholm İqtisadiyyat Məktəbində (SSE Riga) verdiyi mühazirədən ilhamlanaraq yeni minillikdə qlobal siyasi iqtisadiyyatın təhlilinə qayıdıb. 2006-cı ildə SSE Riga Andre Gunder Frankın şəxsi kitabxana kolleksiyasını alıb və Fridrix Ebert Fondunun dəstəyi ilə onun şərəfinə Andre Gunder Frank Xatirə Kitabxanasını yaradıb.
Frank 40 kitab yazan məhsuldar bir müəllif idi. O, siyasi iqtisadiyyat, iqtisadi tarix, beynəlxalq münasibətlər, tarixi sosiologiya və dünya tarixi mövzularında geniş əsərlər nəşr etdirib. Bəlkə də onun ən diqqətəlayiq əsəri Latın Amerikasında Kapitalizm və İnkişafdan Qaçmadır. 1967-ci ildə nəşr olunan bu əsər asılılıq nəzəriyyəsində formalaşdırıcı mətnlərdən biri idi. Sonrakı karyerasında o, "ReOrient: Asiya dövründə qlobal iqtisadiyyat" və Barri Gills ilə birlikdə "Dünya Sistemi: Beş yüz il və ya beş min" kimi əsərlər yazmışdır. Frankın nəzəriyyələri, bir millətin iqtisadi gücünün, əsasən tarixi şəraitlə, xüsusən də coğrafiya ilə müəyyən edildiyi və qlobal gücünü diktə etdiyi fikrinə əsaslanır. O, həmçinin inkişafa sırf ixrac yönümlü həllərin yoxsul ölkələr üçün zərərli balanssızlıqlar yaratdığını irəli sürməsi ilə də tanınır. Frank dünya sistemləri nəzəriyyəsinə (onun fikrincə, bu nəzəriyyə sadəcə Dünya Sistemi adlandırılmalıdır) əhəmiyyətli töhfələr vermiş, çoxsaylı "dünya sistemləri" ideyasının çox məna kəsb etmədiyini (əslində, dünyada bir çox "dünya sistemi" varsa, deməli, onlar sadəcə "dünya sistemləri" adlandırılmağa layiq deyillər) və biz tək bir Dünya Sistemi haqqında danışmalıyıq. O, bir Dünya Sisteminin eramızdan əvvəl 4-cü minillikdə formalaşdığını iddia etmişdir; Onun arqumenti, "uzun 16-cı əsrdə" başlanğıcı iddia edən alim əksəriyyəti ilə kəskin şəkildə ziddiyyət təşkil edir (məsələn, İmmanuel Vallerşteynin tutduğu mövqe).
Son esselərindən birində[7] Frank 2008-ci il maliyyə böhranı ilə bağlı arqumentlər irəli sürmüşdür.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 André Gunder Frank // Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 1 2 https://www.rrojasdatabank.info/agfobit3.htm.
- ↑ 1 2 https://www.rrojasdatabank.info/agfobit2.htm.
- ↑ 1 2 Album Academicum. 2007.
- ↑ EAST AND WEST in Arno Tausch and Peter Herrmann, 2005,'Dar al Islam. The Mediterranean, the World System and the Wider Europe. Vol. 1: The "Cultural Enlargement" of the EU and Europe's Identity' Hauppauge, New York: Nova Science Publishers. Abridged paperback ed., 2006, titled: “The West, Europe and the Muslim World”
- Andre Gunder Frank website
- David Landes; Andre Gunder Frank; Economic History Debate on C-SPAN2 (Northeastern University World History Center, 1998-12-02)
- Theotonio dos Santos, André Gunder Frank (1929-2005) Arxivləşdirilib 2007-09-29 at the Wayback Machine, Monthly Review, May 2005.
- Andre Gunder Frank, The Times, May 25, 2005
- Andre Gunder Frank : 'Prophet in the Wilderness' (1929 -2005)
- Jeff Sommers, "The Contradictions of a Contrarian: Andre Gunder Frank", Social Justice, Vol.32, No.2 (2005).
- Andre Gunder Frank Audio Collection at the International Institute of Social History